دانلود تحقیق آماده قالب word با عنوان اخلاق از دیدگاه مطهری ۱۶ ص

فلسفة اخلاق از دیدگاه استاد شهید مطهری (ره)

چکیده 

این مقال بر آن است تا فلسفة اخلاق از دیدگاه استاد شهید مطهری را بررسی قرار کند. ابتدا به تعریف فلسفة اخلاق و شاخه های آن و روابط آن، با حکمت عملی و همچنین به معیار فعل اخلاقی اشاره شده؛ سپس شاخه های مهمّ  فلسفة اخلاق که اخلاق دستوری و فرا اخلاق به شمار می رود، مورد بحث قرار گرفته است.

 

در اخلاق دستوری از راه تحلیل عقلانی، تلاش می شود به معیارها و قواعدی دست یابیم که به واسطة آن می توانیم مشخّص کنیم چه کاری خوب و چه کاری بد است. در این حوزه، به اخلاق غایت گرایانه و وظیفه گرایانه اشاره شده و در آخر، نظریة شهید مطهری به نام نظریة پرستش در حوزة اخلاق مورد بحث قرارگرفته است. در ادامه، مؤلّف به نظریات متفاوت در حوزة فرا اخلاق که به اخلاق دستوری ناظر است و تعابیر و واژه های اخلاقی را مورد بحث قرار می دهد، اشاره کرده است که عبارتند از: 1. طبیعت گرایی اخلاق؛ 2. غیرطبیعت گرایی اخلاق یا شهودگرایی؛ 3. غیرشناخت گرایی اخلاقی.

در آخر، مؤلّف، نظریة شهید مطهری را در حوزة فرا اخلاق را مطرح می کند تا در پرتو نظریات دیگر اتقان و استحکام آن هرچه بیش تر آشکار شود.

واژگان کلیدی : خدا، فلسفة اخلاق، حکمت عملی، شهید مطهری، فرا اخلاق، اخلاق دستوری، خوب و بد،باید و نباید، احکام اخلاقی، عقل عملی، اخلاق وظیفه گرایانه، اخلاق غایت گرایانه.

این مقال بر آن است تا مسائل مهمّ فلسفة اخلاق و به تعبیری حکمت عملی را از دیدگاه شهید مطهری مورد بحث و بررسی قرار دهد.

یکی از حوزه های مهم و سرنوشت ساز حِکمی و فکری، حوزة فلسفة اخلاق است. به طور معمول از قدیم، بحث فلسفة اخلاق میان اندیشه وران و فیلسوفان مهم، مطرح بوده است. فلسفة اخلاق شامل دو شاخه و بخش اصلی است : 1. اخلاق دستوری؛ 2. فرا اخلاق. شهید مطهری در هر کدام این بخش ها، نظری خاص و مستقل دارد که می توان در کنار نظریّات مهم دیگر به آن اشاره کرد؛ امّا قبل از پرداختن به این بحث، برای روشنی جایگاه فلسفة اخلاق بین علوم و همچنین مباحث مهم آن، ذکر نکاتی لازم است.

فیلسوفان از قدیم، حکمت یا فلسفه را به دو بخش تقسیم می کردند: حکمت نظری و حکمت عملی. شهیدمطهری حکمت نظری و عملی را چنین تعریف می کند:

حکمت نظری عبارت است از علم به احوال اشیا آن چنان که اشیا هستند یا خواهند بود؛ ولی حکمت عملی عبارت است از علم به این که افعال بشر چگونه و به چه منوال خوب است و باید باشد و چگونه و به چه منوال بد است و نباید باشد. خلاصه آن که حکمت نظری از«هست»هاو «است»ها سخن می گوید و حکمت عملی از «باید»ها و «شاید» و «نشاید»ها [و«خوب ها» و «بدها»] (مطهری، 1379: ص 178).

حکمت نظری به الاهیات و ریاضیات و طبیعیات و حکمت عملی به اخلاق و تدبیر منزل و سیاست جامعه تقسیم می شود؛ امّا امروزه، وقتی از اخلاق و فلسفة اخلاق سخن به میان می آید کل مباحث حکمت عملی را شامل می شود. و همچنین حکمت عملی در معنا و اصطلاح متعارفش، بخشی از معنای فلسفه اخلاق را تشکیل می دهد؛ چون اخلاق دستوری، همان مباحث حکمت عملی است و بر آن است تا با تحلیل عقلانی روشن کند که بر اساس چه معیارها و ملاک هایی، یک عمل «خوب»، و عمل دیگر «بد» می شود. بخش دیگر فلسفة اخلاق، فرا اخلاق است که دربارة اخلاق دستوری است؛ یعنی در این بخش، مفاهیم و تعابیر اخلاق مانند «خوب» و «بد» تحلیل عقلانی می شوند که آیا این مفاهیم وجود خارجی دارند یا صرفاً مفاهیم انتزاعی هستند و... .

به نظر شهید مطهری، حکمت عملی ویژگی های خاصّی دارد که عبارتند از:

اوّلاً محدود به انسان است و حوزة غیرانسان را در بر نمی گیرد. [ما مفاهیم خوب و بد را در مورد اشیا نیز به کار می بریم که خارج از اخلاق است ].

ثانیاً مربوط به افعال اختیاری انسان است و افعال غیراختیاری او را که در قلمرو پزشکی و فیزیولوژی وروان شناسی است، در برنمی گیرد.

ثالثاً مربوط است به «باید»های افعال اختیاری انسان که باید چگونه باشد و چگونه نباشد، نه بحث های مربوط به مقدّمات اعمالی که باید انجام شوند؛ از این رو بحث های مربوط به ماهیت اختیار و این که آیا انسان مجبوراست یا مختار، از حوزة حکمت عملی خارج است.

رابعاً حکمت علمی دربارة همه «باید»ها بحث نمی کند؛ بلکه دربارة آن عدّه از «باید»ها بحث می کندکه «باید»های نوعی و کلّی و مطلق و انسانی است و نه «باید»های فردی و نسبی؛ مثلاً این حکم که «باید راست گفت» یا «راستی خوب است» یا «باید با ظلم و ظالم ستیزه کرد»، مربوط به همة انسان ها است، نه برخی از انسان ها (همان: ص 179)؛

ولی این حکم که «باید کتاب گرامر فارسی را خواند»، مربوط به کسانی است که می خواهند زبان فارسی را یاد بگیرند، نه همه انسان ها. اگر منکر چنین احکام عام و مطلق شویم، در حقیقت منکر حکمت عملی شده ایم.

از لوازم این نوع احکام کلّی و مطلق انسانی، این است که اگر کسی آن ها را انجام دهد، قابل ستایش و آفرین و تحسین است. فردی که جان خودش را فدای مبارزه با ظالمان می کند، عمل او قابل ستایش و آفرین و تحسین است (مطهری، 1375: ص 13).

حال که تا اندازه ای جایگاه و ماهیت فلسفة اخلاق و رابطة آن با حکمت عملی روشن شد، به مباحث دیگرمی پردازیم. همان طور که پیش تر اشاره شد، امروزه مطالعه و بررسی مباحث فلسفة اخلاق در دو حوزة اخلاق دستوری و فرا اخلاق بررسی می شود. اکنون به بررسی این حوزه ها خواهیم پرداخت، سپس دیدگاه شهید مطهری رادر این باره مطرح می کنیم.

1. اخلاق دستوری 

در این شاخه از اخلاق، ما به طریق عقلانی می کوشیم، معیارها و قواعدی را عرضه کنیم که به کمک آن ها، اعمال «خوب» و «درست» را از اعمال «بد» و «نادرست» تشخیص دهیم یا به تعبیر دیگر، به طریق عقلانی می کوشیم اصولی را کشف کنیم که به ما کمک می کند چه کارهایی را باید انجام دهیم و چه کارهایی را نباید انجام دهیم یا چه کارهایی خوب، و چه کارهایی بد است (پالمر، 1995: ص 11)؛ بنابراین، آن چه در این حوزه برای فیلسوف اخلاق اهمّیت دارد، کشف این نکته است که چرا انسان ها بعضی از اعمال را «خوب» و بعضی دیگر را «بد» می دانند و چه اعمالی را «باید» و چه اعمالی را «نباید» انجام دهند. بحث در باب صحّت و سقم و اتقان این معیارها و قواعد، وظیفة فیلسوف اخلاق است. این شاخه از اخلاق که به آن فلسفة اخلاق نیز گفته می شود، سنّت اصلی و رایج در حوزة فلسفة اخلاق است که مباحث دوران پیش از سقراط و زمان او و زمان افلاطون و ارسطو و... تا زمان کنونی را دربرمی گیرد.

دیدگاه های مربوط به اخلاق دستوری به طور معمول به دو گروه عمده تقسیم می شود:

1. دیدگاه ها و نظریات غایت گرایانه (Teleological Theories)؛

2. دیدگاه ها و نظریات وظیفه گرایانه (Deontological Theories) (همان).

1. نظریات غایت گرایانه 

متن کامل را پس از پرداخت وجه می توانید دانلود نمایید.لطفا مشخصات خواسته شده را جهت پیگیری پرداخت دقیق وارد نمایید.

نوع فایل ： word  فایل زیپ شده

تعداد صفحات 16

حجم ：  33   kb

مبلغ قابل پرداخت 17000  ریال

پس از پرداخت موفق وجه به صورت خودکار به صفحه دانلود هدایت می شوید و می توانید فایل را دانلود کنیددر صورت هرگونه مشکل با پشتیبانی 09357668326 تماس بگیرید.

نام و نام خانوادگی :
ایمیل :
موبایل :