چگونه معلمی حرفه ای باشیم

چکیده

همه می دانیم ، هرگاه افرادی بخواهند در کار خود همچون عنصری حرفه ای مطرح شوند ، باید شرایط و ملزومات آن را هم داشته باشند . اصولاً حرفه ای شدن در هر کاری قواعد خاص خود را دارد .حرفه ی معلمی نیز از این قاعده مستثنی نیست . اغلب به غلط تصور می کنیم که معلمان با تجربه و برخوردار از دانش و اطلاعات سطح بالا معلمان حرفه ای نیز هستند. هر چند موارد ذکر شده برای هر معلم حرفه ای شرط لازم است ، اما کافی نیست . چه بسا معلمانی را سراغ داریم که دررشته ای که تدریس می کنند 

بررسی دروس املاء و انشاء وارائه راهکارهایی جهت تقویت آنها

چکیده

املا یکی از مواد درسی مهم در برنامه ی آموزش رسمی کشور بوده واز ارکان مهم زبان آموزی در دوره ی ابتدایی است ،و مهمترین هدف آن آموزش صحیح نوشتاری کلمه ها وجمله هاست.از آموخته های املا فراگیران در سراسر زندگی در قالب ارتباط نوشتاری استفاده می کنند. چنانچه ارتباط نوشتاری بین افراد با غلط املایی همراه باشد ارتباط زبانی  بین آنها به خوبی بر قرار نخواهد شد

مدیریت اسلامی

چکیده

سازمان های دولتی تلاش می کنند روحیه کار و تلاش را بر سازمان خود حاکم نمایند، از این رو کارایی و اثربخشی سازمان، در مهمترین بعد، به کارایی و اثربخشی مدیران و کارمندان بستگی دارد.سازمان ها به این دانش دست یافته اند که محور قراردادن بعضی اصول و ارزش های اخلاقی و انسانی و دینی ،موجب کارایی و اثربخشی بیشتر مدیران بر کارکنان و در نتیجه ایجاد فضای تلاش و خلاقیت برای سازمان می شود.

مدیریت به صورت کلی از دشوارترین و در عین حال از ظریف ترین کارهای انسانی است که برای خود ویژگی هایی دارد. چه بسا فقدان یکی از این خصوصیات ، مایه رکود کار و نابسامانی اوضاع قلمرو مدیریت می شود. افراد ناوارد، مدیریت را کاری ساده تلقی می کنند و تصور می کنند تنها داشتن مدرک و تحصیلات برای مصدر کار شدن کافی است و در چشم انداز این گروه ، مدیران لایق بر سر هر کوی و برزن ، به فراوانی پیدا می شوند. در صورتی که واقعیت به گونه ای دیگر است. مدیر شایسته و کارساز کمتر از آن است که تصور می شود و راز آن این است که بخشی از ویژگی های مدیریت ، موهبتی است که باید آفرینش در نهاد انسان به ودیعت بگذارد و هرگز با آموزش و دوره دیدن و درس خواندن ، قابل تحصیل نیست.

در کلاس درس چگونه باشیم

مقاله ویژه ارتقاشغلی فرهنگیان

چکیده

معلمان برای کسب موفقیت در ارتقای کیفیت اجرای برنامه‏های درسی، به دانش و اطلاعاتی گسترده نیاز دارند؛ دانش و اطلاعاتی که از منابع موثق و معتبر قابل حصول باشد. مدارس و کلاس‏های درس امروز، بسیار ناهمگن‏تر و پیچیده‏تر از مدارس و کلاس‏های گذشته‏اند. به‏دلیل وجود تفاوت‏های‏ فردی‏ و فرهنگی، چه‏در جامعه‏ی دانش‏آموزی و چه‏در جامعه‏ی معلمان‏ و کارکنان‏مدارس، و نیز به‏دلیل چند‏وجهی‏بودن فرهنگ و محیط مدارس و کلاس‏ها، معلمان و مدیران مدارس به‏عنوان رهبران آموزش و سکان‏داران چرخه‏ی یادگیری، با چالش‏های متعدد و متنوع رو به ‏رو هستند. 

روش تدریس تربیت بدنی در مدارس راهنمایی

 مقاله ارتقا شغلی فرهنگیان 

چکیده

امروزه ورزش یکی از اموری است که به عناوین مختلف در جهان مطرح شده و گروه زیادی به اشکال گوناگون با آن سرو کار دارند. برخی از مردم، ورزشکار حرفه ای اند و گروهی ورزشکار آماتور . گروهی طرفدار و علاقه مند به ورزش و دیدن برنامه ها، مسابقات و نمایش های ورزشی بوده، وعده ای نیز از راه ورزش امور زندگی خویش را می گذرانند. 

کلیدواژه

ورزش روش تدریس تربیت بدنی

آسیب شناسی یادگیری زبان انگلیسی و ارائه راهکارهای مدنظر

دانلود مقاله ارتقا شغلی فرهنگیان با عنوان آسیب شناسی یادگیری زبان انگلیسی و ارائه راهکارهای مدنظر

چکیده

باید دانست برای چه هدفی قصد دارید انگلیسی بیاموزید. آیا صحبت کردن برایتان مهم است یا خواندن و فهمیدن متن. چند توصیه راهگشا برایتان دارم سعی کنید با صبر و حوصله آن را پیاده کنید و نتایج آن  بهره مند گردید.

کلیدواژه

آموزش ، زبان ، انگلیسی ، یادگیری ، دانش آموزان

کارگاه ایده آل حرفه وفن

چکیده

آنچه می شنویم ، فراموش می کنیم.  آنچه می بینیم ، به خاطر می سپاریم آنچه انجام می دهیم ، یاد می گیریم آموختن شنا بدون آب ممکن نیست ، آیا آموختن محتوای آموزش حرفه و فن بدون انجام فعالیتهای عملی امکان پذیر است؟ 75 درصد یادگیری از طریق «حس دیداری » اتفاق می افتد. کارگاه ایده آل بازوی اصلی آموزش حرفه و فن است.

«روش تدریس زبان انگلیسی»

چکیده

در امر آموزش زبان خارجی به زابن آموزان کمک می شود تا مهارت های "شنیداری، گفتاری، خواندن و نوشتن" را به خود توسعه داده و دانش ساختاری پایه و واژگان ضروری زبان را در خود تقویت نمایند.

کلیدواژه

آموزش ، زبان ، انگلیسی ، یادگیری

مقدمه

شرکت فعال و همکاری گروهی دانش آموزان در فرآیند تدریس، دستیابی اهداف فوق را آسان تر می سازد. از جمله موارد مورد تاکید در امر آموزش زبان عبارتند از:

1. به کار گیری دانش اموزان در فعالیت های عملی (Practical Tasks) مرتبط با شرایط واقعی زبان انگلیسی.

ویژگیهای مدیران

چکیده

هر مدیر باید دارای ویژگی هایی باشد که اورا در خور و شایسته رهبری محیط آموزشی گرداند. . این توانمندی ها که به توانمندیهای رهبری موسوم است فرد را در بین سایر افراد متمایز نموده و او را قابل مراجعه ، اعتماد و اطمینان سازد .

کلیدواژه

مدیر، آموزش ، مدرسه ، دانش آموزان ، مشارکت ، اولیاء

اعتماد به نفس رمز موفقیت

چکیده

عزت نفس از اصلى ترین عوامل رشد مطلوب شخصیت است و از جمله مفاهیمى است که در چند دهه اخیر مورد توجه پژوهشگران و صاحب نظران روان شناسى و علوم تربیتى قرار گرفته است.

دانشمندان بسیارى به این نتیجه رسیده اند که کودکان برخوردار از «عزت نفس بالا»، افرادى هستند که با احساس اعتماد به نفس و بهره گیرى از استعداد و خلاقیت خود به ابراز وجود مى پردازند و به راحتى تحت تاثیر عوامل محیطى قرار مى گیرند.

کلیدواژه

تربیت ، آموزش ، دانش آموز ، پرورش

روابط انسانی و آموزش بهتر

چکیده :

در این مقاله تعریف اهمیت و پیشینه روابط انسانی ، مهارتهای سه گانه مدیریت ، نقش مدیر در برقراری این ارتباط ، حفظ و اعتدال آن ، نکات مهم موانع روابط انسانی و ارائه راه کارهای آن به طور خلاصه مورد بررسی قرار گرفته است.

کلیدواژه

آموزش ، ابتدایی ، یادگیری ، دانش آموز ، مدرسه ، مدیر ، معلم ، تدریس ، فن آوری

روش تدریس تربیت بدنی

چکیده

اجرای مطلوب درس تربیت بدنی با توجه به ماهیت آن به عوامل چهارگانه برنامه ، فضا، تجهیزات و دبیر متخصص بستگی دارد.  در این راستا با توجه به کاستی های موجود در زمینه فضا و تجهیزات، بیشترین نقش در اجرای مطلوب برنامه به عهده دبیر تربیت بدنی است .

کلیذواژه

روش تدریس ، تربیت بدنی ، دانش آموز

مقدمه

 تدوین طرح درس منطبق با برنامه درسی، استفاده از روشهای نوین و توانایی بکارگیری آنها در موقعیتهای مناسب ، از جمله عواملی است که ضمن کاهش تأثیر کاستی های موجود ،    بهره وری ساعات درس تربیت بدنی را نیز افزایش می دهد. این دفتر با عنایت به رسالت خود و همچنین با توجه به اهمیت این درس ، درصدد یافتن روش های تدریس مطلوب و تعمیم الگوهای مناسب می باشد. بدین منظور جشنواره انتخاب بهترین الگوهای روش تدریس در دوره متوسطه نیز گامی در جهت تحقق این امر مهم به شمار می آید.

اختلالات املایی و راهکارها

چکیده

سه نوع مشکل وجود دارد که ممکن است سبب غیر قابل درک شدن نوشتن کودک شود. اول، مشکل املایی ویژه، که املای بعضی کلمات آن قدر معیوب است که تشخیصش دشوار است. دوم، مشکل نوشتن ویژه، که خط آن قدر بد است که قابل خواندن نیست و سوم، اختلال زبان، که زبان به کار برده شده توسط کودک ممکن است آن قدر مملو از خطا باشد که قابل فهم نباشد.

کلیدواژه

املا ، آموزش ، یادگیری ، دانش آموز ، مدرسه

:آموزش حرفه و فن

چکیده:

این درس هدفش آن است که دانش آموز جدا از سایر دروس با درسی برخورد کند که در آن بیشتر به عمل بپردازد . ما در حقیقت می خواهیم تفکر با انگشتان را به دانش آموز یاد دهیم تا دانش آموز با کارکردن خود و لمس کار بتواند به علائقی که در خود دارد، دست یابد . این درس از قالب تئوری جدا شده، تئوری که دارد ولی کمتر است، و در عمل بیشتر متجلی می شود. در حقیقت نظریه ی حاکم بر درس حرفه و فن گرایش دادن دانش آموز به عمل حرفه و فن است. شیوه تالیف برنامه درسی می تواند از یکسو قدرت تفکر را در یادگیرنده بارور سازد و از سوی دیگر او را به خمودگی فکر و انباشتن حافظه عادت دهد . بر این اساس است که دو نوع شیوه تالیف و تدوین در محتوای کتاب درسی و برنامه های آن خواهیم داشت , شیوه ارائه فعال و شیوه ارائه غیر فعال . شیوه فعال ارائه محتوا به اهمیت ساخت در آموزش موضوعات درسی توجه

چگونه معلمی کارآمد و حرفه ای باشیم

چکیده

همه می دانیم ، هرگاه افرادی بخواهند در کار خود همچون عنصری حرفه ای مطرح شوند ، باید شرایط و ملزومات آن را هم داشته باشند . اصولاً حرفه ای شدن در هر کاری قواعد خاص خود را دارد .حرفه ی معلمی نیز از این قاعده مستثنی نیست .

کلیدواژه

معلم ، کارآمد ، تدریس ، مفید ، یادگیری ، دانش آموز

مقدمه

اغلب به غلط تصور می کنیم که معلمان با تجربه و برخوردار از دانش و اطلاعات سطح بالا معلمان حرفه ای نیز هستند. هر چند موارد ذکر شده برای هر معلم حرفه ای شرط لازم است ، اما کافی نیست . چه بسا معلمانی را سراغ داریم که دررشته ای که تدریس می کنند سوابقی بس طولانی دارند ، اما نتوانسته اند

همچون معلمی حرفه ای عمل کنند ؛ به عبارتی در جلب توجه علاقه ی دانش آموزان چه به لحاظ روش تدریس و چه به لحاظ مدیریت کلاس موفق نبوده اند و همچنین با معلمانی مواجه بوده ایم که از لحاظ روش تدریس و مدیریت در وضعیت مطلوبی قرار داشته اند ، اما به هیچ وجه نتوانستند کلاس جذابی را برای فرا گیرندگان فراهم آورند . سوالی که در اینجا مطرح می شود ، این است که چه عواملی سبب شده تا اینگونه افراد نتوانند همچون معلمی حرفه ای عمل کنند . و اصولا به غیر از دانش و سابقه تدریس ، آیا متغییر های دیگری نیز در حرفه ای شدن یک معلم دخالت دارد ؟ این مقاله بر آن است تا روش هایی را به معلمان معرفی کنند تا در امر تدریس به منزله ی فردی حرفه ای عمل کنند .

اشتباهات دانش آموران را فورا" اصلاح نکنیم

پژوهشها می گویند: اشتباهات مطلوب ومفیدند! بیشتر معلمان اشتباهات دانش آموزان را به چشم اموری ممنوعه می بینند و در مواجه با خطاهای آنان ( در نوشته هایشان، بر روی تخته، در کتابچه های تمرین، و یا در پاسخ های شفاهی) بلا فاصله دست به اصلاح آن می زنند.

جلو گیری از اشتباهات , باعث ایجاد ناراحتی در دانش آموز می شود , به طوری که او سعی می کند دیگر اشتباه را تکرار نکند. این نگرش به خطاها ، فشار زیادی بر دانش آموز وارد می کند بویژه که محدودیت زمانی نیز وجود داشته باشد. در یک پژوهش ، از تعدادی دانش آموز و معلم (n=38) خواسته شد که مسئله زیر را در مدت دو دقیقه حل کنند و پاسخ را بنویسند : «مردی یک چاقوی جیبی را به قیمت 60 تومان خرید.او اسکناسی 100تومانی پرداخت صاحب مغازه به مقدار کافی خُرد نداشت، به مغازه همسایه رفت ، اسکناس را خرد کرد و 40تومان به خریدار برگرداند. وقتی مشتری از مغازه رفت ، صاحب مغازه همسایه آمد و گفت: «اسکناسی که به من دادی تقلبی بود باید 100تومانی مرا برگردانی !» صاحب مغازه نیز فوراً یک 100 تومانی واقعی به او برگرداند. اگر صاحب مغازه چاقوی جییبی رابه قیمت 50 تومان خریده باشد و اگر ضرر ناشی از گذشت زمان را هم به حساب نیاوریم، او چه قدر ضرر کرده است ؟»

9         12           7               5       تعداد معلمان	پاسخ معلمان
هیچ    190ت      150ت      100ت         پاسخ

جالب است بدانید که توزیع پاسخ های معلمان ، دقیقاً معادل توزیع پاسخ های دانش آموزان بود! دلائلی که معلمان برای اشتباه خود آوردند از این قرار است: فشار زمان، احساس این که تحت کنترل هستند ،حضور در جمع و کمبود تمرکز.

مطالعه ای که بنگرت- دراونز،کولیک،کولیک ودمرگان در 1991انجام دادند،نشان دادکه،بازخورد ،وقتی بیشترین تأثیر را داردکه به شیوه ای تشویقی وتقویت کننده ارائه شود و دانش آموزان نیز به درستی در جهت تغییر دادن پاسخ هایشان به سمت پاسخ های صحیح هدایت شوند.

انجمن ملی معلمان ریاضی( NCTM ) در استانداردهای ارتباطی خود بیان می کند که دانش آموزان باید :«در ارتباط با همسالان،معلم وسایرین تفکر ریاضی خود رامبادله کنند» و «تفکر ریاضی وراهبردهای سایرین را تجزیه وتحلیل وارزیابی کنند» معلمانی که دانش آموزان را به همیاری تشویق می کنند، کلاسهایی مملو از دانش آموزان مشتاق به مشارکت خواهند داشت. برای ایجاد و به دنبال آن ، حمایت از چنین محیط      یاد گیری سالمی، معلمان باید با «پاسخ های نادرستِ» دانش آموزان،  به شیوه ای اندیشمندانه و مؤثر برخورد کنند. بازخوردی که معلم به دانش آموز می دهد ، عاملی اساسی در فرایند یادگیری اوست. بازخورد باید متمرکز بر این باشد که چگونه یک دانش آموز به یک پاسخ دست یافته است. البته این بدان معنا نیست که معلم باید روی پاسخ های نادرست، زیاد بحث کند، بلکه منظور این است که باید تفکر « درست»ی که دانش آموز برای رسیدن به یک پاسخ به کار گرفته است ، برجسته کند وبه آن ارج نهد.

تقریباً در تمام پاسخ ها، نکات ارزشمندی وجود دارد و معلمان باید در هر پاسخ، در جستجوی یافتن نکته ی جالب و ارزشمند آن باشند.

لازم به ذکر است که توجه اضافی معلم به پاسخ نادرست دانش آموز، نباید به درازا بکشد؛ چرا که ممکن است دانش آموز، چنین برخوردی را توهین تلقی کند و این امر، مانع از ایجاد محط مناسب شود؛ محیطی که در آن دانش آموزان به داوطلب شدن، تلاش برای آزمودن راهبردهای جایگزین، یا ریسک کردن تشوق شوند.

کاربردهای این استراتژی در کلاس

تقریباً همه دانش آموزان، در غالب درسها، دچار نوعی اضطراب می شوند.بنابراین، معلم در برخورد با اشتباهات ناشی از اضطراب، باید آگاهانه عمل کند.این بدان معنی است که عکس العمل معلم، باید در حدّ کمکی جزیی بروز کند تا در نتیجه، دانش آموز بتواند تا حدودی مسأله را حل کند و به میزانی از تجربه موفقیت دست یابد. به علاوه می توان به صورتی خلاق از اشتباهات استفاده کرد؛ مثلاًشما می توانید متنی اشتباه  ( یا آزمونی حل شده) را به دانش آموزان ارائه دهید تا خودشان آن راتصحیح کنند، یا در یک آزمون تستی چند گزینه ای، گزینه ی نادرست را به عنوان پاسخ معرفی کنید.میزان هیجان ناشی از اشتباه در دانش آموزان، بستگی به عکس العمل معلم دارد. عموماً عکس العمل معلمان در سطوح متفاوتی بروز می کند. نخستین سطح آگاه کردن دانش آموز از اشتباهی است که مرتکب شده است. در سطوح بعدی، معلم با شیوه های متفاوتی، تا حدودی کمک متناسب را ارائه می کند. بازخورد معلم نیز می تواند به اشکال مختلفی ، _ از برخورد توهین آمیز تا برخوردی بی تفاوت و در نهایت به صورت تشویق _ بروز و ظهور یابد.

مثالهایی از برخورد توهین آمیز با فردی که دچار اشتباه شده است:

*پرت وپلا نوشتی ،بیشتر دقت کن!

*یه ذره این کله رو به کار بنداز.جوابت مزخرفه!

*چه جواب های چرندی!

*اصلاً تو دهنت را که باز می کنی ،فقط چرت وپرت بیرون می ریزه!

مثالهایی از برخورد خنثی با اشتباهات،بدون ارزش گذاری :

*درست نیست.

*اشتباه حل کردی!

*ظاهراً اشتباهی شده .

مثالهایی از برخورد مثبت ومشوق با کسی که اشتباه کرده است:

*تقریباً درسته دوباره سعی کن.

*ایده ی خوبیه،اما متاسفانه ،جهت درستی را دنبال نکردی!

*متاسفانه نادرسته! اما اگر به فکر کردن درباره ی مسأله ادامه بدهی ،قطعاً به جواب درست می رسی.

استفاده ی خلاق از اشتباهات

اشتباهات می توانند برای آشکار کردن روشهای نادرست تفکر به کار روند. بنابرین سعی کنید مسائلی را مطرح کنید که پاسخ های قابل قبول متعددی دارند، سپس در مورد راه حل های گوناگون ارائه شده، استدلال و روی آنها بحث کنید.( نمودار 1)

پاسخ به سوال نمودار 1 پاسخ 1 پاسخ 2 پاسخ 3 چرا پاسخ 1و2و3 صحیح است؟ چرا پاسخ 1و2و3 غلط است؟

می توان بحث و گفتگو درباره ی چگونگی حل مسأله را به گروه های دانش آموزان واگذار کرد.مسائلی که پاسخ های قابل قبول متعددی دارند، خیلی نادر هستند.اگر دانش آموزان پاسخ صحیح را بدانند، این امکان نیز وجود دارد که حل اشتباه مسأله به آنها داده شود، سپس دانش آموزان اشتباه را تجزیه و تحلیل کنند.(نمودار 2)

نمودار 2 پاسخ به سوال پ. 1 نادرست پ. 2 نادرست چرا پاسخ 1 نادرست است؟ چه طور می توان پاسخ نادرست را بیان کرد؟ روش نادرست تفکر چه بوده است؟به چه نکاتی توجه نشده است؟

نکات احتیاطی و دام های ممکن

منتظر نشوید دانش آموزان اشتباه کنند تا پس از آن،  از خطا ها به طور خلاق استفاده کنید! توصیه می شود، به دانش آموزان مسائلی بدهید که احتمال ارتکاب خطا در آنها بیشتر باشد. در این صورت می توانید به دانش آموزان یاد دهید که خطا ها را تجزیه و تحلیل کنند و آنها را در جهت بهبود عملکرد آینده خود به کار برند. اگر منتطر بمانید تا از یکی از چندین اشتباهی که ممکن است تصادفاً رخ دهد، استفاده کنید، ممکن است دانش آموزان شرح و توضیحاتی را که به دنبال بروز اشتباه ارائه می دهید، به عنوان توهین به دانش آموزی که خطا کرده، تلقی کنند؛ یا این توضیحات را موجب دست پاچگی او بدانند. در نهایت امکان دارد شما فرصت طلایی و فوق العاده سودمندی را که می شد از تجزیه و تحلیل خطاها بدست آورید، به راحتی از دست بدهید. مترجم: سیده فاطمه شبیری از تهران

21 اصل برای یک معلم خوب

 باید هر دانش آموز احساس آرامش و دلبستگی به کلاس داشته باشد .
1- برخورداری از سلامت جسمانی : معلم باید هم از سلامت جسمانی و هم از سلامت روانی برخوردار باشد . تا قادر به ایفای نقشهای مختلف خود باشد .
2- توانایی در شناخت دانش آموزان و صمیمی شدن با آنها .
3- توانایی در مشارکت دادن دانش آموزان در فرایند تصمیم گیری : معلم خوب معلمی است که با استفاده از شیوه های گوناگون و در موقعیتهای مختلف دانش آموزان را فعالانه با مطالب آموزشی و موقعیتهای یادگیری درگیر نماید .
4- توانایی در استفاده از شیوه های مناسب تدریس .
5- رعایت اصول ارائه مطالب به دانش آموزان : باید با رعایت اصول و ترتیبی انجام شود تا یادگیری را سهل تر و پایدارتر کند به عنوان مثال : الگوی زیر مناسب است ; مطلع کردن دانش آموز از اهداف آموزشی ، ایجاد انگیزه و جلب توجه یادگیرنده ، یادآوری مطالب قبلی مربوط به درس جدید ، ایجاد شرایط مناسب برای تدریس ، رعایت سلسله مراتب دروس از ساده به دشوار و هداست بحث در کلاس .
6- استفاده از وسایل و امکانات کمک آموزشی : در صورتی که حواس مختلف انسان برای یادگیری استفاده شود ، مسلما" یادگیری راحت تر و عمیق تر صورت می گیرد .
7- ارزشیابی مستمر از دانش آموزان : معلمی موفق است که همواره میزان یادگیری دانش آمزوان را مورد ارزشیابی قرار دهد ، تا بتواند روشها و برخوردهای خود را اصلاح کند .
8- انعطاف پذیری
9 - با ثبات بودن : رفتار معلم باید دارای وضوح و روشنی باشد ، زیرا قابل اعتماد و اتکا بودن معلم به قابل پیش بینی بودن رفتار او بستگی دارد .
10 - منطقی بودن
11- خلوص و یک رنگی و تبعیض نگذاشتن بین دانش آموزان .
12- بردباری و خلوص .
13- توانایی گوش دادن به گفتار دانش آموزان .
14- طرد نکردن دانش آموزان و القاب ندادن به آنها .
15- وارد نشدن به حریم شخصی دانش آموزان : بسیاری از دانش آموزان از اینکه با اصرار معلم ، مسائل شخصی خود و خانوادگی شان را افشا کنند ، دچار احساس ناراحتی و گناه می شوند . از این رو معلم در صورت تمایل دانش آموزان به شیوه محتاطانه ای باید به دانش آموزان نزدیک شود .
16- استفاده نکردن از تنبیه های لفظی
17- توانایی ایجاد روابط صمیمانه با والدین
18- کاهش سطح ناکامی و بدرفتاری : معلم باید در زمانی که دانش آموز دچار ناکامی در زمینه تحصیلی و یا ارتباطی می وشد ، به او یاری رساند و از شدت هیجانات منفی و سوء رفتاری وی بکاهد .
19- امکان انتخاب و ابراز وجود به دانش آموزان
20 -تشویق دانش آموزان به برنامه ریزی و پذیرش مستولیت تحصیلی : معلم خوب معلمی است که دانش آموزان را به برنامه ریزی ، برای انجام تکالیف و وظایف خود تشویق کند تا از این طریق احساس کفایت و توانمندی در وی ایجاد شود .
21- برقراری نظم و انضباط در کلاس :
از جمله نشانه های معلم موفق این است که ، بتواند نظم و انضباطی منطقی را در کلاس حکفرما کند و صرفا" به ارائه درس توجه نداشته باشد . البته منظور ساکت و آرام بودن و گوش دادن به حرفهای معلم نیست . زیرا جو کلاس باید متنوع و دوست داشتنی باشد به طوری که هر دانش آموز احساس آرامش و دلبستگی به کلاس داشته باشد .
چطور در کلاس ، معلمی کارآمد  باشیم؟
معلم کارآمد و اثربخش فردی است که علاوه بردانسته‌های علمی، توانایی مدیریت کلاس درس خود را داشته باشد و با توجه به موقعیت و ویژگیهای دانش‌آموزان شیوه مدیریتی متناسب با آن را انتخاب می‌کند.
در بعضی از مواقع شرایط کلاس ایجاب می‌کند جوی دوستانه و صمیمی حاکم شود و در زمان دیگر اقتدار معلم و سخت‌گیری‌های او زمینه مناسب برای پر بار بودن کلاس خواهد بود.
معلم با ذکاوت و توانمند در عین حالی که در کلاس جوی آرام فراهم می‌کند در جهت رسیدن به هدفهای آموزشی خود گام موثری بر‌ می‌دارد و رعایت نکات زیر می‌تواند در کارآمدی ‌او موثر باشد.
1. قبل از شروع کلاس هدف خود را از ارائه محتوی درس مشخص ‌سازید.
2. با یک‌ برنامه‌ریزی دقیق و داشتن طرح درس مناسب وارد کلاس شوید.
3. دانش آموزان را از هدف آموزشی خود آگاه سازید.
4. از دانسته‌های دانش‌آموزان خود نسبت به محتوای آماده برای تدریس آگاه شوید و متناسب با آن تدریس خود را شروع کند.
5. در هنگام ارائه مطالب از مباحث جذاب و علمی جهت تفهیم مفاهیم استفاده کند.
6. شیوه تدریس خود را متناسب با محتوای مورد نظر انتخاب کنید و از یک روش تکراری استفاده نکنید.
7. در هنگام تدریس با صدای یکنواحت صحبت نکنید و با دانش آموزان تماس چشمی برقرار کنید.
8. هنگام تدریس از دانش آموزان سوالاتی جهت کنترل و جلوگیری از حواس پرتی آنها بپرسید.
9. به شرایط فیزیکی کلاس از نظر( نور، صدا، گرما، چینش صندلی‌ها، ...) توجه کنید و محیطی مناسب و جذاب و درعین حال آرام فراهم کنید.
10. رفتارهای مطلوب را در جمع تشویق کنید ولی بیش از اندازه به آن رفتار تاکید نکنید. نوع تشویق را براساس نوع رفتار، سن، ...انتخاب کنید و آن را بلافاصله بعد از رفتار درست ارائه دهید.
11. در برخورد با رفتارهای نامطلوب در ابتدا به دنبال علت بگردید و سپس در تنهایی به دانش‌آموز تذکر دهید و در صورت تکرار از تنبیه‌های متناسب با عمل او استفاده کنید.
12. به تمام دانش‌آموزان به‌طور یکسان توجه کنید. آنها به اسم کوچک در سرکلاس صدا بزنید و با آنها ارتباط برقرار کنید.
13. تکالیفی جهت تمرین مطالب، متناسب با محتوای ارائه شده و شکوفا کردن حس خلاقیت در آنها ارائه دهید.
14. دانش‌آموزان را به فعالیتهای گروهی ترغیب کنید و یک روحیه رقابتی مثبت بین آنها به وجود آورید.
15. به نظرات دانش آموزان و مشکلات آنها با دقت تمام و درکمال صبر گوش فرا دهید و بعد راهنمایی‌های لازم را انجام دهید.
16. یک الگوی مناسب گفتاری، کرداری، برای دانش‌آموزان ایجاد کنید.
17. به نقاط قوت و ضعف آنها آگاهی پیدا کنید و در جهت رسیدن به خود شکوفایی، آنها را یاری کنید.
18. میزان یادگیری دانش‌آموزان را بر اساس محتوای ارائه شده در کلاس ارزیابی کنید.
19. علاقه خود را به دانش‌آموزان نشان دهید و از آنها حمایت کنید.
20. شرایط  بحث و گفتگو رافراهم آورید و از بیراهه کشیده شدن بحث جلوگیری کنید.
و در این صورت است که هرچه کلاس درسی دوست‌داشتنی‌تر و جذابتر باشد، انگیزه دانش آموزان برای یادگیری بیشتر خواهد بود.
*کارشناس ارشد برنامه‌ریزی آموزشی،بهارک طالب‌لو  به نقل از سایت همشهری

کم رنگ شدن نقش وسائل کمک آموزشی در تدریس و یادگیری

امروزه وسائل کمک آموزشی اعم از پیچیده و ساده به عنوان ابزاری برای ایجاد تسهیل در امر تدریس و یادگیری در نظام آموزشی به کار می روند . این وسائل از حیث این که تئوری و عمل را با هم ترکیب کرده ، باعث ماندگاری یادگیری و تنوع بخشی در کلاس درس می شوند، حائز اهمیت است . با توجه به این که :

75درصد یادگیری از طریق کاربرد حس بینایی

13درصد شنوایی

6درصد لامسه

3درصد حس چشایی می باشد .

هدف: افزایش سرعت و پایداری یادگیری

نیاز سنجی:

با توجه به این که استفاده از وسائل کمک آموزشی تاثیر زیادی در یادگیری دارد سعی بر آن است که از 20%  ، استفاده ازوسائل کمک آموزشی را به 60% برسانیم.

هدف:

استفاده از وسایل کمک آموزشی در کلیه دروس و افزایش سرعت و پایداری یادگیری

طرح:

1- در اختیار گذاشتن وسائل کمک آموزشی و استفاده بهینه از آن

2- تهیه و ساخت وسایل کمک آموزشی توسط دانش آموزان و دبیران

پروژه:

1- توجه و علاقه فراگیران را با صحبت کردن جلب نماییم.

2- تجارب عینی و واقعی را در اختیار شاگردان قرار دهیم.

3- زمینه تنوع آموزشی را فراهم نماییم و ازخستگی جسمی و ذهنی بکاهیم.

4-روش مطالعه صحیح را در اختیار دانش آموزان قرار دهیم.

5- دست یابی به نتایج فوری از آموزش راممکن سازیم که اثر یادگیری را دائمی می کند.

6- در جهت آگاهی معلمان از مفهوم و فلسفه تکنولوژی آموزشی و وسائل کمک آموزشی صحبت نماییم .

7- معلمانی که از وسایل کمک اموزشی استفاده می نمایند مورد تقدیر قرار گیرند.

8- به معلمان توصیه کنیم برای استفاده از وسائل کمک آموزشی علاقه و اشتیاق نشان دهند.

زمان اجرا: با توجه به بودجه بندی هر درس.

مسئول پیگیر: دبیران مربوط و مدیر.

امکانات:

تهیه فهرست وسائل آزمایشگاه و در اختیار گذاشتن وسائل، تهیه فهرست نرم افزارهای آموزشی ،تهیه فهرست کتب کتابخانه و وسائل سمعی –بصری، دفتر کار

نحوه اجرا:

در کلاس درس با توجه به موضوع مورد بحث و در آزمایشگاه یا کارگاه IT با توجه به کار عملی و بعضی از دروس بازدیدو اردوهای علمی – تفریحی در خارج از مدرسه و ثبت گزارش فعالیت ها در دفتر کار.

نحوه ارزیابی:

در طول هر ماه با توجه به فهرست منابع و وسایل مورد نیاز دروس هر پایه، پیشرفت تحصیلی و علاقه مندی آنها را مورد ارزیابی قرار می دهیم.

تغییر در شیوه معلمان با استفاده از تکنولوژی آموزشی

ژرونال 2001  از مارک گیرود و شان گاوانو

آر . دی .پی (1985) نوشته بود ، ما می توانیم تکنولوژی را به دو صورت ببینیم. بعنوان یک سری ابزارها که آنچه ما هم اکنون انجام می دهیم را تقویت کرده و وسعت می بخشند، یا بعنوان چیزهایی با ظرفیت ایجاد تغییر ریشه ای در آنچه ما اکنون انجام می دهیم و نحوة انجام آن. به عنوان مثال تکنولوژی زین دوچرخه به دوچرخه سوار امکان می دهد که بیشتر و طولانی تر سفر کند، اما تکنولوژی یک ماشین بطور کلی شیوه درک ما از سفر را عوض می نماید. شاید بحث ما از نظر کیفیت باشد نه از جهت کمیت، در توصیف تکنولوژی آموزشی نیز همین بحث مطرح است، گسترش کارهایی که هم اکنون در حال انجام آنها هستیم ، تنها تقویت عملکرد جاری ما به عنوان معلم است در حالیکه استفاده کیفی از تکنولوژی تغییرات ریشه ای در کار معلمان و یادگیری دانش آموزان ایجاد می کند. بسط و تقویت عمومی ، شبیه آنچه که در زیر آمده است را استفاده عالی از تکنولوژی آموزشی توصیف می کنند

• استفاده از دیسک لیزری برای ضمیمه کردن اطلاعات و تصاویر به متن .

• استفاده از اینترنت در یافتن واقعیات برای جذاب کردن برنامه .

• استفاده از برنامه های درجه بندی اینترنتی یا آنلاین.

• استفاده از آموزش کمکی کامپیوتر برای تکمیل شیوه های آموزش سنتی

تکنولوژی می تواند به عنوان عاملی مهم و شاید اساسی، شیوه معلم را تغییر دهد. یعنی شیوة عملکرد معلمین ، شاگردان و مدرسه را عوض کند. ما نمی گوئیم که استفاده های تقویتی از تکنولوژی ، استفاده های خوبی نیستند. ما می گوئیم که استفاده های تقویتی ، روی تمام ظرفیت و قدرت منابع تکنولوژی سرمایه گذاری نمی کنند. با ملاحظه چگونگی تغییر ریشه ای که بواسطه تکنولوژی قابل انجام است. ما معلمین فکرمان را به سطوح جدید می کشانیم و خود را وادار می کنیم که تفکرات ،کارهای روزمره ،اعمال و شیوه های تربیتی مان را از نو بشناسیم. اختراع کنیم و بسازیم. به طوریکه به تغییر در فضای جامعه شناختی و تکنولوژیکی منجر شود که کودکانمان در آن فضا به یادگیری مشغولند.

بحث ما درباره تکنولوژی بعنوان عاملی برای تغییر در شیوه معلم ، در سه حوزه سازمان یافته است ، تغییر در معرفت شناسی ،تغییر در روانشناسی که در یادگیری به کار می رود. و تغییر ارتباطی و اجتماعی ، هر بخش دربارة این تغییرات بحث می کند و مثالهایی از تجارب ما و دیگران ارائه می کند تا این شیوه های جدید تفکر و عمل را ملموس تر و قابل فهم تر نماید.

تغییر در معرفت شناسی

معرفت شناسی ، شاخه ای از فلسفه است که با ماهیت دانش سروکار دارد. این بخش دربارة تغییر در ساختمان موضوع اصلی و انواع دانشی که از نظر مدرسه با ارزش محسوب می شود می پردازد.

اکثر معلمان به کتابهای درسی اجازه می دهند که چهارچوب رشته آنها را بصورت شسته و رفته با کلمات درشت ، تعاریف روشن ، عکسهای پشت سر هم و مثالهایی روشن از جهان واقعی تعیین کنند. جرالد هالتون از این مسئله با عنوان « عقیم کردن» برنامه درسی که فقط « دانش عمومی» می آموزد. نام برده است.

کلاسهای غنی از تکنولوژی می تواند معلمان را از قید کتابهای درسی آزاد کند. خواستن از معلم و دانش آموز که جرأت به خرج داده و در اینترنت به تازه ترین محتوای در دسترس دست یابند . با این روش دانش آموزان نیز می توانند به اطلاعاتی که در اختیار حرفه ای ها هست دست یابند فشار زیادی بر معلمین و دانش آموزان وارد خواهد آمد تا بتوانند به اطلاعات معنا بدهند، اطلاعات نامربوط را حذف کنند و بر ایده های مهم موضوع اصلی تمرکز یابند.

علاوه بر اینها ، این شیوه می طلبد که معلم و دانش آموز هر دو « مصرف کنندگان دانش » شوند. در قسمت بعد به این اندیشه یادگیری یعنی « مصرف کنندگان دانش» خواهیم پرداخت.

حجم زیادی از اطلاعات و فرصتها در اینترنت وجود دارد ، اما معلمان باید بیاموزند که چگونه به آنها دسترسی پیدا کنند ، چگونه از آنها به شیوه ای مؤثر و کارآمد استفاده کنند، و چگونه چهارچوب آن را برای دانش آموزان مشخص نمایند تا آن را بصورتی سودمند و مولد در یادگیری به کار ببندند. معلم باید از فردی که در قید اتکا به کتابهای درسی است به فردی تبدیل شود که مرزهای جدید دانش ، منابع و محتوا را کنار می زند و به درون آنها راه می یابد.

ما به تازگی با معلمی گفتگو کردیم که در یک مدرسه دارای مجوز کار می کرد که معلمین و دانش آموزان کتاب درسی دریافت نمی کردند و برنامه درسی از منابع آنلاین پیدا شد. او معتقد بود که هر تلاشی شبیه این محکوم به شکست است.

بسیاری از معلمان هنگامی که شیوه های استفاده از اینترنت را ملاحظه می کنند به نتیجه گیری مشابهی روی می آورند. گشتن به دنبال کاربرگ ها و نظیر آنها تنها به اینترنت اجازه می دهد که برنامه درسی را تقویت کند بنابراین آن را از تصویر « عمومی» فراتر نمی برد. معلمان باید ملاحظه کنند که محتوای رشته چیست یا چه باید باشد. آیا نمی توان بخش زیادی از فصل آب و هوا را با استفاده از اطلاعات مربوط به آب و هوای واقعی که در سایت C N N .COM موجود است آموزش داد؟ اطلاعات خام آب و هوای در مقایسه با اطلاعات موجود در فصل آب و هوای کتاب درسی دانش بسیار متفاوتی است. معلمان باید بیاموزند که اول این بینش را مفید تشخیص دهند و سپس استفاده از آن و منابع موازی دیگر را یاد بگیرند. آنها باید فکر خود را از لغات درشت نوشته شده و سؤالات آخر هر فصل بالاتر ببرند تا به فعالیت های مناسب و ایده های موضوع اصلی ، تکالیف جهان واقعی ، و آزمونهای عملکرد صحیح دست یابند.

بعنوان مثال مؤلف دوم با استفاده از منابع اصلی که در سایت به نام « دره تاریک» با آدرس Jefferson . village . virginia , ada/ vshado w یافت توانست تحقیقات دانش آموزان درباره مفاهیم جنسیت ، طبقه اجتماعی و قومیت در جنگ داخلی را هدایت و راهنمایی کند. از آنجا که این مقالات از روزنامه تاریخ جنگ داخلی واقعی گرفته می شوند. اختلاف جزئیات آهنگ و جایگاه سیاسی اش متنوع بوده و سبک نوشتاری مقالات آن با آنچه دانش آموزان عادت دارند متفاوت است . به هر حال ، قدرت آموزش این منابع با گزارشات کتاب درسی از همان دوران یکی نیست. منابع اصلی مفهوم جهان واقعی را که می تواند در روشهای قدرتمند تعلیمی مورد استفاده قرار گیرد در اختیار ما قرار می دهند در هر حال معلمان باید این منابع نه تنها از جهت کمی کمتر از متون موجود ببیند، بلکه آنها را از لحاظ کیفی بسیار متفاوت از متون ، موجود درک کنند. منابعی که مستلزم استفاده از روشهای متفاوت ، تفسیر ، متفاوت و محصول متفاوت است.

تغییر در روان شناسی

همانطور که در قسمت قبل به آن اشاره شد، اعتقاد داریم که تکنولوژی تغییرات مهمی را در تفکر ما راجع به یادگیری دانش آموزان ، پیشنهاد می کند. در محیط های خالی از تکنولوژی سنتی ، دانش آموزان اغلب به عنوان گیرندگان دانش (در بدترین شرایط سناریو) یا سازندگان دانش( در بهترین شرایط ) در نظر گرفته می شدند، ما فکر می کنیم ، دسترسی نامحدود به اطلاعات که امروزه توسط تکنولوژی فراهم گردیده ، نیازمند جایگزین این اندیشه پیشروانه است که دانش آموزان مصرف کنندگان دانش هستند( علاوه بر سازندگان دانش)معلمان باید برای قضاوت دربارة قابل اعتماد بودن اطلاعات به روشهایی مثل بررسی مجدد آن از منابع دیگر بپردازند و با آزمایشات و معاینات ذهنی و پرسیدن پرسشهای نقادانه در مورد منابع ادعاها به بررسی منطقی بودن محتوای آنها مبادرت ورزند، دانش آموزان باید بیاموزند که دانش را به دقت مورد موشکافی قرار داده و تا پیدا شدن سطح قابل قبولی از قطعیت به آنها مظنون باشند. این کار هم برای معلم و هم برای دانش آموز دشوار و وقت گیر بوده و مستلزم بدبینی و شکاکیت است. در هر حال در حالیکه اینترنت گسترش می یابد ، مصرف کننده خوب دانش و اطلاعات شدن مهارتی است که همه ما بدان نیازمندیم به اعتقاد ما تا زمانیکه اینترنت فاقد استانداردهای دقیق برای رعایت امانت و صحت است این مشکل ادامه دارد و بیشتر می شود.

تکنولوژی از معلمان می خواهد که نه تنها یادگیرندگان را بلکه تکالیف یادگیری را نیز به صورتی دیگر ببینند. به جای آنکه از دانش آموزان بخواهیم تکالیف از پیش تعیین شده ، کاملاً تعریف شده ، آزمایشات آزمایشگاهی قدم به قدم ، و طرحهای طراحی شده برای هدف مشخص را انجام دهند باید آغوش خود را به روی فعالیت ها یی با ساختار و تعریف ناقص و پرسشهای باز پاسخ بگشائیم. معلمان باید فعالیت های یادگیری را و دانش آموزان باید طرحهای یادگیری را با استفاده از منابع تکنولوژی و اصول موضوع اصلی طراحی کنند. بعنوان مثال باید از دانش آموزان خواست که به جای انجام کارهای نوشتاری ماهانه ، به بررسی نمودار جز و مد آنلاین ویدئوهای واقعی بپردازند تا به اطلاعات و مشاهدات معنی داده و آنچه را آموخته اند با رسانه دیگری بیان کنند.

با استفاده از تکنولوژی ، دانش آموزان می توانند به فعالیت ها و بررسی هایی بپردازند که در صورت عدم استفاده از تکنولوژی بسیار دشوار، خطرناک یا گران تمام می شد. دانش آموزان می توانند بدون ترس از هزینه یا چیزهایی دیگر مواد فرار شیمیایی را مخلوط کنند. طلا را و «وب کنند یا اتم ها را بشکافند . با تکنولوژی می توان مقیاس ها را دستکاری می کرد و آنگاه دانش آموزان می توانند ساختمان مولکولی اجسام را ببینند، و فرایندهایی را که رؤیت آنها مستلزم گذشت چندین نسل است سریع کرده و آنهایی را که در میلیاردیم ثانیه اتفاق می افتد کند نمایند. تکنولوژی فرصت های بسیار متفاوتی در اختیار بشر قرار می دهد هر کدام می تواند جرقه تحقیقی باشد که قبلاً برای بشر متصور نبود. معلمان باید این فرصت ها را در آغوش بگیرند و تلویحات آنها را برای یادگیری دانش آموزان دریابند. به جای کلاسی پر از دانش آموزان زنجیره شده در فعالیت های معین ، باید محیط یادگیری غنی از تکنولوژی داشته باشیم که کانال های نامحدودی برای تحقیق و بررسی در اختیار شاگردان قرار می دهد

تغییرات ارتباطی و اجتماعی

مسائلی نظیر این اندیشه که « تسهیل یادگیری » باید به جای « توزیع دانش » قرار گیرد در حوزه سیاست اجتماعی و قدرت جای می گیرند. بعنوان مثال اگر جای متن و معلم به عنوان تنها داوران موضوع اصلی دانش عوض شود. انشعاباتی برای روابط قدرت در کلاسها بوجود می آید. بسیاری از دانش آموزان ممکن است احساس کنند که برای یادگیری، اکتشاف و نقد دانشی که بوسیلة رسانه جدید به سوی آنها می آید اختیار و آزادی دارند. دانش آموزان از اینکه برای اولین بار می بینند که موضوع درسی به جای معلم در دستان آنها قرار دارد هیجان زده می شوند. دانش آموزانی که احساس اختیار و آزادی کنند. انگیزه بیشتری برای یادگیری داشته و بطور کلی در تلاشهای درسی موفق ترند. یک مثال خوب در این مورد کار انتشار نوشته های فردی در اینترنت است که به وفور و در حجیم گسترده دیده می شود. به مجرد اینکه دانش آموزان می فهمند که کارشان در معرض دید میلیونها انسان است احساس غرور و مالکیت کرده و در مورد نظرات و کلماتشان احساس کارشناسی می کنند. در صورتی که هدف ، قدرتمند کردن دانش آموز باشد معلمان می توانند روی این قدرت سرمایه گذاری کنند.

موضوع دیگری که به مفهوم ارتباطی و اجتماعی مربوط ست با کار مؤلف دوم توضیح داده شد. او برای توضیح مفاهیم« اجتماع»در کلاس از تکنولوژی سود جست دانش آموزان ابتدایی او دوستان پستی در کشورهای مختلف دارند،با دانشمندان ناسا دربارة موضوعات مورد علاقه شان گفتگو می کنند و در گردآوری اطلاعات مربوط به حیوانات وحشی محلی با مرکز جهانی اطلاعات که در دسترس دانشمندان و دانش آموزان سراسر جهان است همکاری می کنند. باز هم تکنولوژی به تغییر نگاهی جهانی و کسب دیدگاه جهانی در مورد اجتماع و تعاون کمک می کند معلمان باید این تغییر دیدگاه را با آغوش باز بپزیرند و روی آن با تکیه بر اصول تعلیم و تربیت سرمایه گذاری کنند.

بالاخره همچنان که در بالا گفته شد ، تکنولوژی ظرفیت تغییر زمینه های یادگیری را بطور ریشه ای دارد. تحقیقات نشان داده که اکثر کودکان تلویزیون را بعنوان رسانه ای که تقاضای توجه شناختی دارد نگاه نمی کنند( سولومون 1997) در نتیجه کودکان هنگام تماشای تلویزیون آموزشی در مدرسه ،از تمام ظرفیت شناختی شان برای یادگیری استفاده نمی کنند. تمام تکنولوژی های آمادگی بالقوه ای برای این شکست دارند. معلمان باید ابتدا محتوای یادگیری را جداگانه تعریف کنند و سپس از منابع تکنولوژی به عنوان زمینه های جدی برای تحریک یادگیری کمک بگیرند. استفاده از تکنولوژی برای بازیها، مشق و تمرین و تقویت و تشویق وب گردی این اندیشه را که تکنولوژی و رسانه های جا می اندازد. حتماً می پرسید چرا ما این بحث را به جای مطرح کردن در قسمت روانشناسی ، در قسمت تغییرات ارتباطی و اجتماعی مطرح کرده ایم؟ زیرا ما معتقدیم که انتشار محتوای یادگیری حوزه اختیار و قدرت معلم است ما می خواهیم که دانش آموزان تکنولوژی را به مثابه ستونی برابر با معلم و کتاب درسی اش تلقی کنند.

بسیاری از مشکلات اجتماعی امروز معلول مسایل و مشکلات شخصیتی است؛ اما وقتی معلم، خود با تعلیم و تربیت بیگانه است چه انتظاری باید داشت. بسیاری از معلمان ما امروز زیر لیسانس در آموزش و پرورش خدمت می کنند. در یک سال تحصیلی  یک میلیون و دویست هزار شاگرد در مقاطع مختلف ابتدایی، راهنمایی و متوسطه مردود شدند. آمار این تعداد مردودی در نظام تعلیم و تربیت مفهومی جز اشتباه عمل کردن ندارد، چنانچه معلمان ما به ساده ترین اصول تعلیم و تربیت آشنا بودند، دیگر فرصت و زمان یک میلیون و دویست دانش آموز این گونه تلف نمی شد.

10 اصل برای معلمان در کلاس

1-احاطهء کامل معلم به موضوع درس خود – مهم ترین عامل موفقیت معلم این که به تمامی جوانب موضوع مورد تدریس خود بطور کامل مسلط ودر درس خود صاحب نظر باشد .در صورتی که معلم این شرط اساسی را دارا باشد  میتوان امیدواربود که تمامی نقا ئص  دیگررا برطرف نماید و یک معلم نمونه گردد . اما در صورت فقدان یا نقصان این شرط اساسی به هیچ وجه نمی توان کار تعلیم را به سطح مطلوبی رسانید.لازم به تذکر است که مطالعه کتابها  ومجلات ومطالب مختلف مربوط به درس وکمک گرفتن از معلمین با تجربه ای که همان درس را قبلاتدریس کرده اند می تواند در این زمینه بسیار موثر باشد.

2.طرح درس – یک طرح درس خوب و کامل میتواند موجب تفهیم کامل اساسی مطالب هرموضوع درسی باشد .نکاتی که بایستی در طرح درس مورد توجه قرار گیرند عبارتند از : بیان ساده وروان و قابل فهم بودن برای همه دانش اموزان  اجرای خوب معلم ( از نظر تن صدا و شوخیهای میان درس) روشن بودن مطالب مهمتر معین بودن مطالبی که باید حفظ شوند استفاده از مثالهای ساده و دارای وجه شبه قوی با موضوع درس . طرح درس باید طوری طراحی و اجراء شود که کلیه شاگردان مطالب اساسی را فرا گیرند و بتوانند انها را بازگو کنند.

3.ایجاد تمرکز حواس در کلاس ­  چنانچه دانش اموزان در سر کلاس تمرکز حواس نداشته باشند نتیجه مورد نظر از درس گرفته نخواهد شد و مطالب بطور گسیخته در ذهن انان جای می گیرد .راههای ایجاد تمرکز حواس بطورخلاصه عبارتند از:

·          جلوگیری از شلوغی کلاس وبه هم ریختگی کیف ها و کتابها

·          راه رفتن معلم در کلاس وگاهی وقت نشستن بین بچه ها

·          پرسیدن سئوالات کوتاه از شاگردان در وسط درس

·          ترغیب دانش اموزان به یادداشت برداشتن

·         تقسیم کردن نگاه بین کلیه دانش اموزان

·         ناتمام گذاشتن افعال بعضی از جملات و تکمیل انها توسط دانش اموزان.

4.اقناع همه جانبه دانش اموزان ­­­__ شاگردان باید عملا بفهمندکه در روش علمی اثبات هر موضوع احتیاج به دلیل و رد ان محتاج مثال نقض می باشد و معلم را اسوه کامل در بر خورد منطقی با نظرات وپرسشهای علمی مختلف بیابند.علاوه بر آن معلم باید بتواند به پرسشهای دانش اموزان پاشخهای قانع کننده بدهد.

مثال :برای انکه حکم به راستی یا نادرستی گزاره(( تمام اعداد اول فردند)) کنیم با یک مثال نقض نادرستی ان اشکار می شود و مثال نقض منحصر به فرد در این مورد آنست که عدد 2 عدد اول است ولی فرد نیست و برای اثبات درستی یک حکم باید اثبات کرد که ان حکم همواره در کلیه موارد صادق است مثلا :(در تمام مثلثهای قائم الزاویه مجموع مربعات اضلاع برابر مربع وتر میباشد واین مطلب در مورد تمام مثلثهایی که یک زاویه قائمه دارند با حجت و استدلال قابل اثبات است .در مجموع نتیجه انکه اگر حکمی در مواردی چند صادق بود نمی توان نتیجه به درستی ان در تمام موارد گرفت .لذا اگر چه برای رد مطلبی تنها یک مثال نقض کافی است ولی برای اثبات درستی مطلب اوردن هزاران مثال نیز کافی نیست و اثبات درستی محتاج برهان منطقی می باشد .

5. ایجاد تحرک وشورواشتیاق بین دانش اموزان و جلب علاقه شدید انها به درس

این کار ابتدا با یک طرح درس عالی واجرای موفق ان شروع میشود و انگاه با مطرح نمودن کاربردهای درس عجایب مربوط به درس ( بعضی از درسها دارای مطالب قابل توجه وعجیبی هستند که بیان انها میتواند موجب بر انگیخته شدن حس کنجکاوی و شگفت زدگی و جلب علاقه دانش اموزان به درس بشود )مطرح نمودن پرسشهای قابل توجه ودر اخربا دادن تحقیقات در موضوعات مختلف وارائه کنفرانسها و مقالاتی توسط دانش اموزان

ادامه می یابد .(البته باید توجه داشت که در کلاس وقت زیادی به کنفرانس وسئوال وجواب و غیره نگذرد باید از اتلاف وقت به هر صورتی جدا جلوگیری نمود ضمنا تکثیر بعضی از مقالات خوب برای تمامی دانش اموزان (با درج نام تهیه کننده ان ) کار بسیار مفیدی است.

6.وادار کردن دانش اموزا ن به تفکر __ گاهی اوقات پاسخ ندادن به بعضی از سئوالات و بیان پاسخ به نحوی بسیار دقیق می تواند موجب افزایش دقت دانش اموزان و ترغیب انان به تفکر و مداقه بیشتر در درس گردد و بدین ترتیب قوه ابتکار را در انان تقویت نماید .

7.کنترل تکالیف ___ در اثر کنترل دقیق تکالیف معلم از میزان علاقه مندی به درس دقت وسلیقه در انجام کارها و حتی روحیات دانش اموز شناخت بسیار خوبی پیدا میکند .  علاوه بر ان کنترل تکالیف موجب قوام یافتن کار تدریس و فهمیدن این مطلب می شود که ایا مطالب درس برای دانش اموزان خوب جا افتاده است یا نهْ  همچنین موجب میشد دانش اموزان تکالیف را با دقت بیشتری انجام دهند . کلا کنترل تکالیف به سه طریق انجام میگیرد:

...الف) کنترل اینکه همه دانش اموزان در کلاس دفترشان را اورده باشند __این کار در تمامی جلسات درس باید انجام شود و البته چون در حین قدم زدن معلم در کلاس وانجام شدن کارهای عادی کلاس (مانند دادن درس ویا حل تمرین ویا پرسش از دانش اموزان )انجام میشود لذا وقت خاصی صرف ان نمی شود .

...ب) کنترل دقیق تکلیف جلسه گذشته __این کار هر چند جلسه یک بار و بیشتر در مواقعی که تکالیف مهمتری به شاگردان میدهیم انجام می پذیرد .در این روش معلم تکالیف جلسه گذشته تمامی دانش اموزان را در سر کلاس ملاحظه میکند .البته معلم معمولا فقط یکی از سئوالات ویا تمرین ها را که از بقیه مهمتر است بعنوان شاخص در نظر میگیرد و جواب انرا کنترل می نماید .انگاه بدون اینکه شاگردان بدانند که او فقط همان یک سئوال را خوانده است نظر خود را راجع به کل تکلیف بیان میکند .یک نکته مهم ودر ظاهر بی اهمیت در هنگام دیدن تکالیف  به این روش جلوگیری از شلوغ شدن کلاس است .راه علاج این موضوع این است که ابتدا برای این زما ن بیکاری شاگردان کاری را در نظر بگیریم مثلا چند تمرین متناسب با زمان دیدن تکلیف روی تخته بنویسیم وشاگردان شروع به حل ان بنمایند یا چند صفحه از متن درس را مشخص کنیم که انرا بخوانند و همیشه این احتمال وجود داشته باشد که بعد از دیدن تکالیف از ان چند صفحه پرسش کلاسی به عمل اید .یا کارهای دیگری که هر معلم ممکن است در نظر بگیرد .

...ج) کنترل کلی دفتر هر یک از دانش اموزا ن از نظر نظم زیبایی و صحیح بودن پاسخها ---- هر چند وقت یکبار باید دفتر های عده ای از شاگردان را جمع اوری کرد و در خارج از کلاس انهارا ملاحظه نمود .هدف اصلی در این نوع کنترل این است که معلم ببیند ایا پاسخهای پرسشها و تمرینات مهم که در کلاس قبلا تصحیح شده اند در دفترهای شاگردان نیز تصحیح و تکمیل شده اند یا نه   واین کار بسیار مهم است  چرا که دانش اموزان برای درس خواندن احتیاج به یک منبع مطالعه کامل و صحیح دارند واین منبع چیزی جز دفتر انها نیست .معلم باید در ابتدای سال بر روی این مطلب بسیار مهم یعنی تصحیح و تکمیل دفتر در کلاس بسیار تا کید کند .پس از کنترل دفتر بی مناسبت نیست که با نوشتن یکی دو جمله در دفتر هر دانش اموز وضعیت کلی دفتر را برای او تشریح کنیم .این جملات بدیل این که به طور کتبی در دفتر نوشته می شوند لازمست که هرگز توهین امیز و...نباشند و چنانچه تذکر شدید اللحنی لازمست میتوان به صورت شفاهی دانش اموز را خواست وبا او صحبت نمود .

پس از کنترل دفاتر (به هر کدام از طریق که ذکر شد)باید بع نوعی ارزشیابی همراه با تشویق ویا مواخذه انجام شود تا کنترل ((نمود ))پیدا کند .البته روشهای هر معلمی در این موارد اختصاص به خودش دارد امایکیاز روشهای تجربه شده در مورد دانش اموزانی که دفتر همراه ندارند یا تکلیف خود راننوشته اند ویا به هر نحوه دیگری در کارشان نقضی مشاهده میشود شیوه سئوالات جبرانی است بدین ترتیب که معلم از دانش اموز می خواهد که تعداد معینی سئوالات ویا تمرینات ازیک قسمت مشخص درس طرح کند وانگاه پاسخ انها را بنویسد وبه معلم بدهد .از مزایایاین روش این است که از معلم وقت زیادی نمی گیرد ودر عین حال برای دانش اموزان بسیار مفید است در ضمن جنبه بیکاری ندارد و شخصیت انها را هم خرد نمی کند . برای اینکه سطح سئوالات جبرانی پایین نباشد معلم می تواند پس از مطالعه سئوالات تعیین کند که مثلا سه تای انها خوبست ویکی دو تایش خوب نیست وباید دو سئوال دیگر طرح کنی وبیاوری .یک نکته قابل ذکر این است که حتما باید اسامی شاگردانی را که باید سئوال جبرانی بدهند وتعداد سئوالات تعیین شده انها را در لیست یاد داشت نمود که بعدا فراموش نشود!

8__ وضع نکردن مقررات دست وپاگیر تا جایی که به اساس تدریس و تفهیم درس لطمه نمیزند ______ مانند سئوال نکردن در میان درس (یعنی اینکه به شاگردان تکلیف کنیم که هیچ کس حق پرسش میان درس را ندارد ) چگونه تکلیف نوشتن ، چگونه تزیین نمودن دفتر ، چگونه یادداشت برداشتن در سر کلاس  ، چند برگ بودن دفتر واز همه مهمتر تحمیل نمودن جملات راه حلها و مثالهای کلیشه ای واز پیش تعین شده به دانش اموزان که هر نوع اوری وابتکار را از بین میبرد .(البته مقررات ذکر شده در فوق کلی نیست ودر هر درس نظر خود معلمین نافذ میباشد )

9—پرسشهای کلاسی --- پرسشهای عمومی کلاسی که از مطالب درسی جلسه قبل ویا حداکثر دو جلسه قبل گرفته میشوند در اموزش درس به شاگردان واشنا نمودن انها با نوع سئوالات امتحانی بسیار موثر است واضطراب انها از امتحان را نیز کاهش میدهد .

در اینجا فقط به ذکر چند نکته در مورد پرسشهای کلاسی بسنده میکنیم :

الف ) بهتر است زمان پرسش کوتاه باشد .

ب) شاگردان از قبل خبر داشته باشند که پرسش کلاسی دارند 

ج) یا اسان باشد یا متوسط (هر گز سخت نباشد )

د) بیشتر پرسشها از مطالبی باشد که مرتبط باکتاب است .

ة ) حجم درسی که پرسش از ان به عمل می اید کم باشد

و) تعداد سئوالات هر پرسش کم وتعداد کلی پرسشهای کلاسی زیاد باشد .

ز) پرسش حتما در ابتدای ساعت درس بعمل اید (تا اضطراب ناشی از ان تمام شود.

ح) اگر ممکن است پاسخ های غلطتوسط خود دانش اموزان تصحیح(منظور پاسخ درست دادهشود تا حواس همه جمع شود)

ط) حتما به نحوی درنمرات اصلی تا ثیر داده شود (لاز م است که از این مطلب دانش اموزان مطلع باشند )

10___امتحانات رسمی ___امتحان برای تعیین میزان کوشش دانش اموزان و همچنین برای تعیین میزا ن موفقیت معلم در تفهیم مطالب درسی برگزارمی  شود .یک امتحان خوب میتواند مقدار بسیار زیادی از بار اموزش را نیز به دوش بکشد .

در نظر گرفتن نکات زیر در امتحانات بسیار موثر خواهد بود :

الف) مدت زمانی را که معلم میخواهد برای رفع اشکال پس از امتحان اختصاص دهد بهتر است صرف طراحی یک امتحان دقیق وبی اشکال کند

ب) سئو الات روشن و واضح باش دوابهامی نداشته باشد  یعنی دانش اموز دقیقا بداند که از او چه خواسته ایم تا دچار سر درگمی و اضطراب در جلسه امتحان نشود .

ج) توزیع سئوالات بین تمامی قسمتهای درس متعادل باشد واز قسمتهای مهم سئوالات بیشتری بیاید . در ضمن حجم درسی که از ان امتحان میگیریم کاملا برای شاگردان روشن باشد .

 د) از سئوالات خود دانش اموزان نیز در امتحان با ذکر نام انها استفاده شود(از سئو الات جبرانی ویا سئوالات جالبی که سر کلاس مطرح می شوند )

ح) تعدادسئوالات امتحان کم وبارم هر یک زیاد نباشد .

و) سئوالات به ترتیب از ساده به سخت نوشته شوند تا شاگردان روحیه خود را نبازند .

ز) تعداد سئوالات متناسب با وقت باشد .امتحان نه کوتاه برگزار شود و نه خیلی طولانی .

 خ) حضور معلم در سر جلسه امتحان موجب دلگرمی دانش اموزان و گاهی اوقات موجب جلوگیری از اشتباه در فهم بعضی از سئوالات ویا اشکالات احتمالی ورقه می شود .

ط) تصحیح دقیق وسریع ورقه ها در نتیجه کار معلم بسیار موثر است وباید ورقه ها طوری تصحیح شوند که شاگردان حق اشکال گرفتن به ورقه را نداشته باشند چون این کار مضرات زیادی دارد .ضمنا بهتر است که معلم ورقه ها را شخصا تصحیح نماید چون در این صورت شناخت بسیار خوبی از سطح علمی دانش اموزا ن و نوانا ییهای فردی انها به دست خواهد اورد .مثلا میزان دقت  توانایی در جمله سازی و رساندن مطالب  میزان هوش واستعداد وابتکار و کلا نقاط ضعف وقوت تک تک دانش اموزان برای معلم روشن خواهد شد .

ی) باید امتحانات متوالی طوری طراحی شوند که شاگردان همیشه بین حالت خوف ورجائ باقی بمانند .این کار با گرفتن امتحانهای بسیار ساده و مشکل ومتناوب امکان پذیر است .البته پرسشهای کلاسی هم میتوانند در این زمینه کمک شایانی بنمایند .

ک) بعضی از عوارض طرح بد سئوالات ویا بد تصحیح شدن اوراق امتحانی به طور خلا صه از این قرار است :  شلوغی بعدی کلاسها  اعتراض وتجری شاگردان اتلاف وقت برای پاسخگویی  به اشکالات سلب اعتماد شاگردان از معلم وبد بینی انها نسبت به او بدبینی و احساس تنفر نسبت به درس احساس حق به جانب بودن وتضییع حق و از همه ممهمتر خرابی امتحان که عمومی شد حرمت نمره کم از بین میرود . بعد از امتحان و تصحیح اوراق بایستی بررسی دقیق انجام شود وثمره کار مشخص گردد .مثلا چنانچه در قسمتهایی از درس بیشتر دانش اموزان ضعیف هستند ان قسمت دوباره تکرار شود . در ضمن باید توجه داشت که نمه های امتحانی همان طور که نمایش دهنده چگونگی کاردانش اموزان است نشان دهنده کیفیت کار معلمین نیز می باشد .

نباید ذهن های خالی دانش آموز  پر شود ، باید به ذهن های باز تبدیل شوند...

مراحل سنجش مستمر در کلاس درس و ارتباط آن با فعالیت های آموزشی

درباره ی استفاده از سنجش ( فرایند جمع آوری اطلاعات به منظور تصمیم گیری های آموزشی ) برای حمایت از آموزشی که در کلاس درس به دانش آموزان ارائه می کنیم ، شواهد پژوهشی نشان می دهند که « سنجش برای یاد گیری ، بهتر از سنجش یاد گیری های دانش آموزان است .» به کلامی دیگر ، معلمانی که از سنجش برای کسب آگاهی از مشکلات یاد گیری دانش آموزان استفا ده می کنند ، بهتر می توانند از طریق تفسیر اطلاعات و تجزیه و تحلیل آن ها ، درباره ی فرایند آموزش ، تقویت نکات مثبت و رفع مشکلات موردی یاد گیری ، مانند بدفهمی های دانش آموزان از موضوع درس ، انتظارات آموزشی معلم ، ایجاد تعامل بیشتر بین دانش آموزان ، و ... تصمیم بگیرند .

سنجش هنگامی به بهبود یادگیری و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان منجر می شود که آن را به عنوان جزء تفکیک ناپذیر فرایند یادگیری – یاددهی در نظر بگیریم و به طور مستمر و معنی دار از آن استفاده کنیم .

در این مقاله تلاش شده است ، به پرسش های زیر پاسخ داده شود :

*سنجش مستمر به چه معناست ؟

*    ارتباط سنجش مستمر با فعالیت های آموزشی چیست ؟

*    سنجش مستمر دارای چه ویژگی های کلیدی است ؟

*    چگونه می توان سنجش مستمر را طراحی کرد؟

* چگونه می توان فرایند آموزش را بر اسا س سنجش مستمر ، پیش برد ؟

*   برای اعتبار بخشی به سنجش مستمر ، چه باید کرد؟

سنجش مستمر به چه معناست ؟

 چگونه می توانیم آموخته های دانش آموزان را درست و واقعی مورد سنجش قرار دهیم ؟ این پرسشی است که هر معلم هوشمندی را با چالش روبه رو می کند و او را به تفکر وا می دارد . اما هنگامی می توانیم به این پرسش پاسخ دهیم که قبلأ هدف از آموزش را درک کرده باشیم . فرایند سنجش ، بیش از ارزشیابی صرف است . در واقع سنجش به سندی منطقی می انجامد که چگونگی یادگیری دانش آموز را نشان می دهد .

سنجشی که درک و فهم ما را نسبت به یادگیری دانش آموزان توسعه و پرورش دهد ، مهم تر از آزمونی است که در پایان هر دوره ی آموزشی و یا هر واحد درسی به عمل می آید . این نوع سنجش (مستمر ) ، نیازمند آگاه کردن دانش آموزان و معلمان از این موضوع است که دانش آموزان چه چیزی را به درستی درک کردهاند و چگونه باید آموزش و یادگیری را ادامه بدهند .

این نوع سنجش ، تلفیقی از عملکرد و بازخورد است که به طور دقیق ، آن چه را که دانش آموزان برای پیشرفت و توسعه ی درکشان از موضوع یا مفهومی خاص نیاز دارند مهیا می کند . به این نوع سنجش ، « سنجش مستمر » گفته می شود . به کلامی دیگر ، سنجش مستمر به فرایند آماده کردن دانش آموزان از طریق ارائه ی باز خورد های روشن برای درک عملکردشان به گونه ای که به بهبود عملکرد بعدی شان کمک کند ، گفته می شود .

ارتباط سنجش مستمر با فعالیت های آموزشی چیست ؟

ایده ی سنجش مستمر در آموزش و پرورش ، جدید نیست . تقریبأ بیشتر روش های جاری سنجش ، در سنجش مستمر سهمی دارند . سنجش مستمر شامل همه ی ابزار ها و روش هایی است که معلم و دانش آموزان را از چگونگی پیشرفتشان در فرایند یادگیری – یاددهی آگاه می کند . ویژگی های کلیدی سنجش مستمر عبارت اند از :

o       ارتباط سنجش های به عمل آمده با هدف های اصلی درس ها : مطمئن شوید که سنجش های شما روی مفاهیم اصلی واحد درسی متمرکز شده اند .

o       تععین ملاک های موفقیت دانش آموزان در انجام تکالیف و وظایف یادگیری : اطمینان حاصل کنید که همه ی دانش آموزان کلاس درس از این ملاک ها به خوبی آگاهی دارند .

o       استفاده از سنجش به عنوان ابزاری برای آموزش : دانش آموزان باید یاد بگیرند که چگونه از طریق مطالعه ی نتایج سنجش ها ، مشکلات آموزشی خود را رفع کنند .

o       ارا ئه ی بازخورد به دانش آموزان برای اصلاح و بهبود عملکردشان و هدایت آنان برای موفق شدن در انجام تکالیف و و ظایفی که به عهده گرفته اند .

به منظور سنجش مستمر ، می توانید علاوه بر آزمون های پایان درس ، از بحث های کلاسی ،پرسش و پاسخ ، انجام پروژه توسط دانش آموزان ، خود سنجشی ، سنجش از طریق هم کلاسی ها و ... استفاده کنید

مراحل سنجش مستمر

1 – خلق ملاک های موفقیت

برای درک عملکرد دانش آموزان ، به ملاک هایی نیاز داریم که :

·        روشن و واضح باشد .

·        با هدف های اصلی آموزش مرتبط باشند ؛

·        هر دانش اموزی در کلاس درس از آن ها آگاه باشد و درکشان کند .

          2 – آماده کردن باز خورد های مفید

           برای آن که باز خورد ها مفید باشند ، رعایت نکات زیر ضروری است :

*   ارائه ی باز خورد به طور مکرر در ارتباط با در ک عملکرد دانش آموزان طی فرایند یادگیری – یاددهی . بعضی از بازخورد ها را می توانیم از قبل تهیه و طراحی کنیم .

*    ارائه ی بازخورد به صورتی که به دانش آموزان اطلاع دهد ، نه تنها تکالیف خود را به خوبی انجام داده اند یا خیر ،  بلکه برای انجام بهتر و پیشرفت در کارشان چگونه باید عمل کنند .

*    ارائه ی بازخورد هایی که به توالی و ادامه ی فعالیت های یاد گیری شکل دهند .

*    ارائه ی بازخورد از سوی افراد گوناگون ( معلم و هم کلاسی ها ) به جنبه ها و ابعاد گوناگون تکالیف انجام شده با تکالیفی که دانش آموز در حال انجام آن هاست .

چگونه میتوان سنجش مستمر را طراحی کرد ؟

برای طراحی فرایند سنجش مستمر ، بر اساس هدف های اصلی آموزش ، ملاک های موفقیت دانش آموزان را در انجام تکالیف تععین کنید . برای مثال ، اگر می خواهید دانش آموزان درباره ی درکشان از مفهومی خاص مقاله ای بنویسند ، اولین قدم در سنجش مستمر این است که بررسی کنیم ، آیا دانش آموزان مفهوم مورد نظر را به خوبی درک کرده اند یا نه ؟ برای آگاهی از این امر ، فرصت هایی را در فرایند آموزش برای سنجش پیشرفت درک دانش آموزان ایجاد می کنیم تا دانش آموزان درباره ی عملکردشان ، بازخورد های لازم را دریافت کنند .

چگونه می توان فرایند آموزش را بر اساس سنجش مستمر پیش برد ؟

همان طور که گفته شد سنجش مستمر ، فرایندی است که طی آن ، دانش آموزان درباره ی نحوه ی عملکردشان و به منظور بهبود آن بر اساس ملاک های از قبل تعیین شده در ارتباط با هدف های آموزشی ، بازخورد دریافت می کنند . بازخورد ها علاوه بر این که نحوه ی اصلاح و بهبود عملکرد را به دانش آموزان نشان می دهند ، آنان را از هدف های اصلی آموزش نیز آگاه می کنند . اگر شما ملاک هایی را برای سنجش عملکرد دانش آموزان فراهم کرده اید ، به آنان نیز اجازه دهید ، ملاک هایی را به مجموعه ملاک های شما اضافه کنند . در ضمن ، ملاک های سنجش موفقیت را در اختیار دانش آموزان بگذارید تا آنان از ارتباط ملاک ها با هدف های آموزش ، آگاه شوند .

برای ارائه ی بازخورد به دانش آموز از سوی هم کلاسی هایش ، الگویی را فراهم کنید تا آنان بتوانند بر اساس آن و برای بهبود عملکرد دانش آموز ، به او بازخورد مؤثر بدهند . در این ارتباط ، تهیه ی کار نما و دفتر چه ی یاد گیری مفید است . بنابراین ، نه تنها از سنجش باید برای قضاوت در باره ی نحوه ی عملکرد دانش آموزان استفاده شود ، بلکه از آن می توان ، برای اصلاح و شکل دادن به برنامه ی درسی و آموزش نیز بهره گرفت .

برای اعتبار بخشی سنجش مستمر ، چه باید کرد ؟

در اعتبا ر بخشی به سنجش مستمر فعالیت ها و عملکرد دانش آموزان ، پاسخ به پرسش های زیر بسیار مؤثر است :

§        آیا ملاک های موفقیت عملکرد ، به طور روشن و واضح تعریف شده اند ؟

§        آیا ملک های موفقیت ، با هدف های آموزش ارتباط دارند ؟

§        آیا فرصت های آموزشی لازم برای ارائه ی بازخورد به عملکرد دانش آموزان را فراهم کرده اید ؟

§        آیا بازخورد های لازم برای اصلاح عملکرد دانش آموزان را تهیه کرده اید ؟

§        آیا در طرح سنجش ، فرصت های لازم برای ارائه ی بازخورد به وسیله ی خود ، هم کلاسی ها ، و دانش آموز را پیش بینی کرده اید ؟

§        آیا چرخه ی سنجش مستمر ی که تهیه کرده اید ، به دانش آموزان کمک می کند تا هدف های آموزش و چگونگی عملکردشان را درک کنند ؟

وظیفه آموزش این است که ذهن های خالی را به ذهن های باز تبدیل کند نه ذهن های پر.

پیشرفت تحصیلی دانش آموزان تا حدود زیادی بستگی به شرایط محیطی و نحوه برخورد معلمان و اطرافیان دارد . فضایی که نوجوانان در آن پرورش می یابند باید به گونه ای باشد که موجب موفقیت آنها گردد. برخورد معلم باید منطقی بوده تا دانش آموز را در مسیر موفقیت قرار دهد و دانش آموز اعتماد به نفس پیدا کند و از خود انتظار موفقیت داشته باشد زیرا موفقیت هم چون نردبانی است که وقتی شروع شد تا آخرین پله ادامه می دهد.

بنابراین می توان گفت رابطه معلمان و شاگردان و مسئولان دیگر دبیرستان می تواند موفقیت دانش آموزان را تحت تاثیر قرار دهد و از ترک تحصیل جلوگیری کند.

برخورد معلم و اولیای دبیرستان باید به گونه ای باشد که دانش آموز از طریق دستکاری اشیا ‚آزمایش‚جمع آوری اطلاعات ساختن و خلق کرد مباحث ومشارکت در کارهای گروهی‚گوش دادن‚خواندن و اکتشاف به تجربه یادگیری بپردازند و بدین وسیله از ترک تحصیل دانش آموزان جلوگیری نمایند .

همچنین استفاده از تشویق های مادی و غیر مادی مفید است . استفاده بیشتر معلمان از تشویق های کلامی و تشویق در جمع در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان نقش بسزایی دارد و هم باعث جلوگیری از افت تحصیلی دانش آموزان می شود.

شیوه برگزاری امتحانات(شیوه ارزیابی)

هدف عمده در مدرسه پیش بردن یادگیری دانش آموزان است . تمام فعالیت های مدرسه باید متوجه همین هدف باشد . زیرا مقدار و نوع یادگیری دانش آموزان است که میزان فعالیتهای مدرسه را روشن می کند. هرگاه دانش آموز مطلبی را یاد بگیرد ‚این امر موجب تغییر رفتار وی خواهد شد و به عبارت دیگر تجارب یادگیری موفقیت آمیز موجب تغییراتی در رفتار دانش آموز می شود.

بوسیله ارزیابی و امتحان است که معلم می تواند اثر کوششهای خود را بفهمد و یا بداند که چه اندازه توانسته است دانش آموز را در راه رسیدن به هدفهای مورد نظر کمک کند و خود نیز تا چه حد موفق بوده است.

چنانچه امتحان به جای اینکه یک وسیله باشد ‚یک هدف اصلی به شمار آید و این بر کل فرایند آموزشی اثرات سو می گذارد و هدفهای حقیقی آموزش و پرورش را به مخاطره می اندازد.در چنین حالتی امتحان بر چگونگی تدریس و یادگیری تاثیر گذاشته و دانش آموزان فقط برای کسب نمره و قبول شدن در امتحان فعالیت می کنند .

دانش آموزان برای دریافت نمره به حفظ کردن مطالب می پردازند و در نتیجه قدرت تفکر و استدلال و نو آوری فراگیران ضعیف می گردد و موجب خستگی آنها از درس و معلم می شود.

همه این موارد منجر به عدم پیشرفت و افزایش میزان افت تحصیلی و در نهایت ترک تحصیل دانش آموزان می گردد.

استفاده از شیوه های صحیح امتحان یا ارزیابی پیشرفت تحصیلی ‚نه تنها معلم را قادر می سازد که دانش آموزان خود را در رسیدن به هدفهای آموزش و پرورش راهنمایی کند بلکه بر اساس ارزیابی مداوم می تواند روش تدریس را نیز ارزیابی کند.به این ترتیب می تواند از ترک تحصیل دانش آموزان جلوگیری کند.

بنابراین امتحان وسیله ای نیست که تنها در پایان مراحل تحصیل و برای انتخاب افراد مستعد و شایسته تر به کار رود ‚ بلکه امتحان باید به طور مداوم و در جریان تدریس باشد و در موقعیت های مختلف انجام گیرد.

مشق سنگین شب

در بین ۵۰ کشور جهان، معلمان سه کشور ایران، تایلند و یونان بیشترین تکالیف خانگی را به دانش آموزان می دهند. در مقابل، دانش آموزان سه کشور ژاپن، چک و دانمارک کمترین میزان تکلیف خانگی را دارند. این یافته ها برآمده از یک پژوهش در دانشگاه پنسیلوانیاست. عنوان تکلیف خانگی دانش آموزان پدیده جدیدی نیست. مسئله ای است که از دیرباز برای دانش آموزان، معلمان و اولیا در بسیاری از کشورهای جهان مطرح بوده است.

چگونگی تکلیف شب در ایران، از جمله مسائل آموزشی است که به علت درگیری والدین، دانش آموزان و معلمان، دارای اهمیت و حساسیت ویژه ای است. به طوری که عدم انجام تکالیف دانش آموزان مشکلات عمده ای برای آموزگاران دوره ابتدایی فراهم ساخته. براساس نظریات کارشناسان، تکالیفی که معمولاً برای دانش آموزان تعیین می شود، اغلب دارای ساختار حل تمرین و رونویسی و حفظ کردن است که هر دانش آموز با انگیزه متفاوت به انجام آن می پردازد. برخی صرفاً برای این که مورد تحسین دیگران بویژه والدین خود قرار گیرند، می کوشند تا هر کار طاقت فرسایی را تا حد امکان به خوبی انجام داده و خود را کوشا و مسئولیت پذیر نشان دهند. گروهی هیچ انگیزه ای برای انجام تکالیف ندارند و معمولاً از این کار شانه خالی می کنند و یا در اثر فشار والدین و مدرسه به طور ناقص و سرسری تکالیف خود را انجام می دهند. عده ای از دانش آموزان با دقت و علاقه بسیار، انجام تکلیف خود را شروع می کنند ولی با دلزدگی ناشی از عوامل مختلف، در به پایان رساندن آن به هر بهانه ای سرباز می زنند و برخی نیز با اعطای جایزه و سایر امتیازات، تن به این کار می سپارند. بهترین مورد برای داوری در مورد حجم زیاد تکالیف، خود دانش آموزان هستند. شرایطی که دانش آموزان در آن شرایط به انجام تکلیف می پردازند، نگرش آنان در مورد تکلیف شب، تأثیر تکلیف شب بر پیشرفت تحصیلی آنان از نگاه خودشان و مقایسه نظریات دانش آموز دختر و پسر؛ اهداف پژوهشی بودند که در مورد نگرش و انگیزه های دانش آموزان در مورد تکالیف شب انجام شد.

از میان ۲۳۸ دانش آموز پسر و ۳۱۵ دانش آموز دختر در ۱۵ سؤال باز و بسته استفاده شده که در آن حدود ساختار تکالیف دانش آموزان، شرایط فیزیکی انجام تکالیف، شرایط روحی، روانی و اجتماعی انجام تکالیف و پیامدهای عدم انجام تکالیف برای دانش آموزان مورد نظر بوده است. نظریات دانش آموزان نشان داد تکلیف شب، ترکیب اضافی است که دو توهم را برای دانش آموزان به وجود آورده است.

        اول آنکه این کار باید شب صورت گیرد. دوم، این کار شاق و طاقت فرسایی است که باید به اجبار انجام شود. معمولاً دانش آموزان در اوج خستگی، باعث بی دقتی در انجام تکالیف می شوند. بیشتر دانش آموزان از حجم زیاد تکالیف در دروس مختلف و یکنواختی آنها شکایت داشتند و بویژه تکالیف محوله برای روزهای تعطیل را طاقت فرسا ذکر می کرده اند. به طوری که گفته اند حتی برای رسیدگی به نظافت شخصی در پایان هفته نیز وقت کم می آورند. آنها انجام این تکالیف توسط معلمانشان را بعید تصور کرده اند. نگرانی از تنبیه و سرزنش در حضور جمع به دلیل انجام ندادن تکالیف، از عواملی است که دانش آموزان را دچار پریشانی و اضطراب می کند. ترس از واکنش های غیراصولی معلمان و اولیا که آمیخته با تهدید و تحقیر است، در لابه لای نوشته های دانش آموزان، بیشتر از هر مطلب دیگری نمایان است. آنها معتقدند که باید با دانش آموز به صورت انفرادی صحبت شود. آنها تمایل دارند که این فرصت به آنان داده شود تا در مورد مشکلاتشان توضیح دهند. برخی دانش آموزان به نوع تکلیف خود اعتراض داشتند و رونویسی از دروس تاریخ و مدنی را کاری بیهوده تلقی کرده اند و انجام این نوع تکالیف را با تشبیهی مثل «کوه کندن» بشدت خسته کننده دانسته اند و تکالیفی را که باعث برانگیختگی، خلاقیت و کنجکاوی می شود، پیشنهاد کرده اند. گروهی از دانش آموزان، به مبهم بودن تکالیف تعیین شده اشاره کرده اند و خواستار توضیح بیشتری از طرف معلم هستند و اظهار کرده اند که تکالیف در دقیقه های پایانی زنگ آخر تعیین می شود که گاهی با سروصدا و تعطیلی مدارس همراه شده و نحوه و چگونگی آن روشن نمی شود. شیوه بازبینی تکالیف، خود موجب عدم توجه دانش آموزان به ارزش این فعالیت شده زیرا برخی از دانش آموزان، معتقدند که به تکالیفشان درست رسیدگی نمی شود. آنها توجه و نظارت هرچه بیشتر معلم را خواستار شده اند. عده ای عدم وجود شرایط مناسب در منزل را دلیل انجام ندادن تکالیف خود ذکر کرده اند. ۹۸درصد آنان مایلند هنگام انجام تکالیف در منزل، از طرف خانواده محیط آرام و مناسبی فراهم شود و نظارت و راهنمایی اولیا را نیز خواستار شده اند.

مطالعه نظریات دانش آموزان نشان می دهند با این که تکالیف داده شده به حد کافی آنان را درگیر مسائل آموزشی و درسی با شرایط کلاس نمی کند، ولی تعداد زیادی اعتقاد دارند که انجام تکلیف در خانه، تأثیر مثبتی در پیشرفت تحصیلی آنان دارد. تعیین تکلیف شب برای دانش آموزان و میزان و نحوه انجام آن، از جمله مباحث سنتی آموزش و پرورش است و آنچه در این پژوهش به آن پرداخته شده، تنها بخش بسیار کوچکی از واقعیات است. خدابنده در همین مورد می گوید:

 آیا برای همه درس ها یک روش را باید به کار گرفت و یک فرمول را به ذهن سپرد. آیا برای تاریخ وجود تکلیف ضروری است. حفظ طوطی وار بعد از مدتی فراموش می شود. یکی از ویژگی های معلمان خلاق برای هر درس این است که روش های گوناگون را در نظر می گیرند، همه فراگیران با یک روش یاد نمی گیرند. فردی قوه شنیداری قوی تری دارد و کس دیگری از طریق تمرین کردن، نتیجه بهتری می گیرد. با توجه به تفاوت های فردی و فرهنگی- اجتماعی نمی توان گفت یک روش کاملاً درست است. بنا بر این باید ویژگی های یک تکلیف خوب را دانست. تکلیف می تواند در مدرسه انجام شود و فعالیت هایی که در مورد یک مدرسه اتفاق می افتد ممکن است جای دیگر متفاوت باشد.درنتیجه باید بسته به شرایط فرهنگی و اجتماعی خانواده تکلیف داده شود. به زبانی دیگر ما نیازمند ساختارشکنی و ابداع روش های نو هستیم. ارتقای حرفه ای معلمان و اصلاح نگرش مدیران، زمینه مناسبی برای رشد دانش آموزان فراهم می کند. در جهانی که هر هفت روز در آن علم بشر دو برابر می شود ما نیازمند تغییر هستیم. البته از سویی نباید تغییرات مثبت و رو به رشد هم در مدرسه هم نگرش معلمان را نادیده بگیریم و در مقابل باید دید چقدر از آموزش و پرورش حمایت شده است. این در حالی است که تغییر نگرش صرفاً با بخشنامه به وجود نمی آید. آیا شرایط مطلوب برای یادگیری هست همه به یک سمت می نشینند یا دایره ای و U شکل می نشینند آیا تعداد معلمان متناسب تعداد دانش آموزان است

چه بسا، هیچ یک از این دانش آموزان، انگیزه مطلوبی برای انجام تکالیف ندارند، زیرا پژوهش ها نشان می دهند بهترین انگیزه، یک انگیزه درونی و میل به یادگیری است. دانش آموزی که به این مرحله برسد، از یادگیری بیشتر احساس لذت می کند و برای جلوگیری از فراموشی و دریافت حدود آگاهی و ناآگاهی های خویش به خودارزیابی می پردازد و چنان که براساس یافته های همان پژوهش در دانشگاه پنسیلوانیا، تکالیف زیاد خانگی، یادگیری دانش آموزان را چندان افزایش نمی دهند. بلکه باید معلمان را آموزش داد تا کیفیت تکالیف خانگی را افزایش دهند نه کمیت آنها را.

در این میان مسائل ریشه ای تری نیز وجود دارد. در حقیقت، حجم زیاد تکالیف در مدارس، خود بازتاب مسئله فراگیری چون نمره محوری در آموزش و پرورش است. هنگامی که نمره محوری، مدرک یا صرفاً ورود به دانشگاه هدف اصلی است، نحوه تدریس نیز نتیجه محور می شود. در اینجا مهم این نیست که دانش آموز چقدر مهارت دارد، بلکه مهم این است که چه نمره ای گرفته پس باید به سمت حفظیات و تکالیف خاص یا به سمت تست زنی برود. این نگاه سطحی شده یا نگاه تجاری موجب می شود کلاس های تست حتی از سطوح پایین تر شروع شود که همین آموزش و پرورش را با چالش های جدی روبه رو کرده. اینجاست که یادگیری یا آمادگی برای بهتر زیستن دیگر وجود خارجی ندارد. بخشی از شهریه را از خانواده می گیرند بنابراین باید نیازهای خانواده را در نظر بگیرند و در عوض مسئولیت های اصلی خود را فراموش می کنند. نتیجه محور بودن و گذشتن از آزمون های این چنینی جای آمادگی فرد برای ورود به اجتماع را می گیرد. در اینجا دیگر هدف از آموزش کسب مهارت های زندگی نیست. مسئله دیگری که وجود دارد به سطح مطالبات و خواست های غیر واقعی والدین بر می گردد. نبود تکلیف یا حتی حجم کم آن برای آنها نگران کننده می نماید. این قضیه در مدارس غیر دولتی به نوعی تشدید می شود حجم سنگین تکالیف، کلاس های مکرر و متعدد و آموزش های خانگی و خارج از نرم والدین در خانه و تأکید و پافشاری آنها بر دروس، به نوعی دانش آموز را دچار بمباران درسی می کند. چه بسا که یکی از علل بی انگیزگی دانش آموزان، نسبت به درس و مدرسه، بازخورد افراطی چنین رفتارهایی است. با این حال همچنان که وحید خدابنده می گوید: ما می توانیم به تکالیف جهت دهیم به شکلی که آنها را خوشایند سازیم. دانش آموز می تواند برای دوستان و خویشان نامه بنویسد. یادداشت کردن پیام ها و معلومات و مهارت هایی که در مدرسه مد نظر است. خاطره نویسی در بعضی کشورها خیلی مورد توجه است. این که در پایان هفته به جای تکلیف و کار در مورد تعطیلات بنویسند.

خاطره نوعی واقعه نویسی است و بچه های دیگر هم یاد می گیرند. برخی روانشناسان اجتماعی معتقدند ۸۰ درصد یادگیری ها از طریق مشاهده است. چیزهای خوبی که در جامعه می بینند یا در روزنامه می خوانند یا نکته برجسته ای که در زندگی به آن بر می خورند را بنویسند و در کلاس ارائه کنند یادگیری تنها منوط به کتاب های درسی نیست. می توان منابع دیگر یادگیری را در خارج از مدرسه ایجاد کرد. از سویی معلم باید هدف و چرایی انجام تکالیف را برای فراگیران به روشنی بیان کند. شرایط مطلوب برای انجام یک تکلیف و این که آیا دانش آموز شرایط این کار را دارد، در نظر گرفته شود. شرایط مالی و فیزیکی و میزان تحصیلات والدین مؤثر است. گاهی والدین بیش از حد وارد جریان یادگیری می شوند تا آن که نقش راهنمایی و نظارتی و حمایتی داشته باشند. والدین نباید سعی کنند پاسخ سؤالات را به بچه ها آموزش دهند، تنها راهنمایی در مورد راه های کسب درست منابع صدق می کند. از سویی در تکلیف دادن، هویت موفق را ایجاد کنیم نه این که هویت شکست را آموزش دهیم. اگر تکالیف سنگین باشد به احتمال زیاد در انجام تکلیف، شکست می خورد و یک هویت ناموفق شکل می گیرد. هرگونه نقش والدین، غیر از نقش حمایتی باعث آسیب می شود. حتی بخشی از عدم توفیق والدین هستند. آنقدر فشار به بچه ها می آوریم که لذت درست خواندن را از بچه ها می گیریم و به جای لذت، احساس تنفر در آنها ایجاد می شود. درس خواندن باید به عنوان یک فعالیت لذت بخش معرفی شود نه به عنوان تنبیه کردن. اجازه دهیم بچه ها مسئولیت رفتارهایشان را بشناسند. کمک، تنها در حد سؤال، ابهام یا نیاز است اما انجام دادن آن به عهده خود بچه ها است.

بدترین والدین، والدینی هستند که جواب سؤالات را می دهند. از سویی والدین و معلمان باید بدانند که بازی نقش مهمی در یادگیری برای بچه ها دارد، حتی مهارت های درسی را هم تقویت می کند.بررسی حجم زیاد تکالیف می تواند به این چکیده نهایی پایان یابد که تکلیف باید در سه بخش اهداف، انواع و استراتژی تکلیف تنظیم شود. معلمان باید تکلیف را مطابق توانایی ها و علایق هر یک از دانش آموزان تعیین کنند. حتی به جای عنوان تکلیف شب مناسب تر است از ترکیب تمرین روزانه استفاده شود که در تمام اوقات، هر زمانی که فرصت مناسب فراهم آید، باید به انجام آن اقدام شود.‎

تنبیه بدنی

در نظام تعلیم و تربیت قدیم ایران تتنبیه بدنی چیز معمولی بود و کسی نمی‌توانست کلاسی را بدون تنبیه بدنی  تصور کند. به نوعی یک وسیله کمک‌آموزشی برای معلم محسوب می‌شد. آقای دکتر عباسزاده (استاد دانشگاه ارومیه) به شوخی می‌گفتند: از شعرا و متفکران و نویسندگان قدیم تنها کسی که تنبیه بدنی را نکوهش کرده است، «وحشی بافقی»! بوده است. بعضی از مدارس و مکتبخانه ها با توصیف انواع تنبیهاتی که در آن مکانها اعمال می شد در پیش شنونده رعب‌آور جلوه می‌نمودند. تمام یا اکثر کسانی که در محیط‌های چند ده سال پیش درس خوانده‌اند، خاطرات ناخوشایندی از آن زمانها دارند.

امروزه دیگر از آن نوع تنبیهات که با تشریفات خاصی هم انجام می‌شد خبری نیست اما تنبیه بدنی هنوز هم یک بحث جدی در بدنه‌آموزش و پرورش و بین مسئولان، معلمان، دانش‌آموزان و اولیای آنهاست. بعضی از معلمان و اولیا شدیدا با آن مخالف هستند. معلمانی هم وجود دارند که به طور غیررسمی از تنبیه بدنی استفاده می‌کنند و جود آن را لازم می‌دانند. حتی من با دانش‌آموزانی برخورد داشته‌ام که وجود تنبیه را لازم می‌دانستند و اذعان می‌داشتند بعد از تنبیه بدنی مجبور و یا شاید تشویق می‌شوند دروس خود را بیشتر مطالعه کنند. حتی بعضی از اولیا هم چنین عقایدی دارند. در کلاسها یا دوره‌هایی که معلمان یک جا جمع می‌شوند اگر بحث کلاسی به این موضوع کشیده شود، ممکن است ساعتها این بحث ادامه پیدا کند. اما این بحثها کمتر بر پایه تئوریها و تحقیقات علمی است، بیشتر نظر هستند تا نظریه. بنابر این هرکس سعی می‌کند سخن خود را به کرسی نشاند بدون اینکه به مبنای علمی آن توجه داشته باشد. ترجمه این مقاله از این نظر می‌تواند مفید واقع شود که نویسنده سعی کرده است دلایل مخالفان تنبییه را دسته‌بندی کند و برای هر یک استدلال خود را بیاورد. در این مقاله نویسنده با اینکه پاسخ مخالفان تنبیه را می‌دهد اما کاملا تنبیه بدنی را تایید نمی‌کند بلکه بر این نظر است که نباید آن را به طورکلی بی‌فایده بینگاریم. به زعم نویسنده استفاده از نوعی تنبیه که به آن تنبیه نادر(Infrequent) و ملایم (Mild) اطلاق می‌کند، در بعضی مواقع می‌تواند مفید واقع شود. هرچند بعضی از استدلالها چندان محکم به نظر نمی‌رسند، اما مطالعه این مقاله که می توان گفت به نوعی حرف جدیدی است و برخلاف نظریات جاری فقط به محکومیت هر نوع تنبیه اکتفا نمی‌کند، مفید به نظر می‌رسد.

1. مقدمه

مخالفان تنبیه بدنی کودکان، بدرستی از گسترش استفاده از تنبیه بدنی و اعمال خشونت که اغلب باعث ایجاد خسارات بسیار می‌‌گردد انتقاد می‌کنند. آنها اغلب برای نشان دادن این مسئله که از تنبیه صرفا به عنوان آخرین حربه استفاده نمی شود بلکه به صورت مداوم و برای تخلفات بسیار کوچک مورد استفاده قرار می‌گیرد، زحمات بسیار کشیده‌اند. آنها همچنین تعداد بسیار زیادی از نمونه‌های تنبیه بدنی و اعمال خشونت را ثبت و ضبط کرده‌اند.

من هیچ تردیدی در پیوستن به مخالفت با چنین اعمالی که به درستی به آنها «بهره کشی از کودک»  اطلاق می‌شود ندارم. عموم مردم و همچنین متولیان آموزش و پرورش و روان‌شناسان که در باره تنبیه بدنی بحث می‌کنند به دو گروه متضاد تقسیم می شوند. آنهایی که مخالف این عمل هستند، قصد دارند آن را به طور کلی ممنوع سازند. آنهایی که متمایل به استفاده از این حربه هستند، از این عمل دفاع جانانه‌ای می‌کنند و در باره ارتباطات منطقی زیادی که در باره خطرات و سوء استفاده از این شکل از تنبیه وجود دارد بی تفاوت هستند.

تعجب‌آور است که مسئله اخلاقی تنبیه بدنی با وجود فراخی و وسعت آن از توجه فلاسفه رهایی جسته است. در این مقاله قصد دارم انواع استدلالات مرسومی که در حوزه مخالف با تنبیه بدنی هستند را مورد ملاحظه قرار دهم  اگر چه در عمل من می‌خواهم نشان دهم که تعدادی از این براهین، قدرت قابل ملاحظه‌ای برای تحمیل محدودیت‌های اخلاقی قابل توجه در استفاده از تنبیه بدنی را دارند.

بعد از بررسی و رد براهینی که مبتنی بر حذف کامل تنبیه بدنی هستند، به طور خلاصه برخی از استدلالات مثبت نسبت به تنبیه بدنی را قبل از اینکه یک زمینه کلی را به عنوان ملزومات و شرایط مطرح کنم مورد ملاحظه قرار خواهم داد. با وجود این قبل از بحث روی هر کدام از اینها بعضی از ملاحظات اولیه به ما در تمرکز روی موضوعی که مورد بحث خواهد بود کمک می‌کند.

الف: تنبیه بدنی چیست؟

تنبیه بدنی به صورت تحت اللفظی یعنی وارد کردن ضربه به بدن. در این صورت حتی با «مجازات اعدام» هم متفاوت است، تنبیه بدنی اثرات بلند مدتی بر جای می‌گذارد. تنبیه بدنی می‌تواند برای اشاره به طیف وسیعی از دامنه جرایم مورد استفاده قرار گیرد، از کار اجباری گرفته تا شکنجه جسمی. کانون توجه من در این مقاله روی شکلی از تنبیه بدنی خواهد بود که به نظر می‌رسد منطقه اصلی مناقشه باشد، تحمیل درد فیزیکی بدون صدمه به اعضای بدن. نمی‌خواهم بگویم این نوع تنبیه مشکل‌سازترین نوع تنبیه است، بلکه به این علت آن را مورد توجه قرار می‌دهم چرا که به نظر می‌رسد میانه‌ترین سطح تنبیه بدنی باشد که مورد اختلاف است. بعلاوه معلوم می شود تحمیل درد بدون آسیب گونه‌ای از تنبیه بدنی باشد که نقطه اصلی بحث است، ولو اینکه مخالفان تنبیه بدنی مکررا به آن نمونه‌های تنبیه بدنی اشاره می‌کنند که آسیب جسمی ایجاد نموده‌اند.

تنبیه بدنی نامهای گوناگونی را در بر می‌گیرد، فقط محدود به «کتک زدن»  ، «سیلی زدن» ، «لگد زدن» ، «با چوب زدن» ، «ضربه زدن»  و «زندانی کردن»  نیست. بعضی از این موارد عمومی هستند، بقیه به شدت تنبیه یا به وسیله مورد استفاده اختصاص دارند. من از تعداد دیگری از این موارد قابل تبدیل به هم به عنوان موارد متدوال تنبیه بدنی استفاده خواهم کرد.

ب: تنبیه بدنی در خانه‌ها و مدارس

مجموعه‌ای از تنبیهات وجود دارد، اما کانون توجه من روی خانه‌ها و مدارس خواهد بود. این اماکن خصایص مشترکی دارند که باهم از دیگر اماکن مناسب برای تنبیه بدنی متمایز می‌شوند. هم در خانه‌ها و هم در مدارس کودکان به وسیله بزرگسالان (والدین یا معلمان) تنبیه می‌شوند. به طور مشابه در هردو مکان، مفاد تنبیهه بدون محاکمه رسمی بر کودک اعمال می‌شود و اغلب برای گناهان نامشخص در قانون و مقررات، گناهانی که در خانه‌ها و مدارس دیگر ممکن است ممنوع نباشند، بلکه بیشتر به عنوان یک عمل شیطنت‌آمیز یا خطاکاری فرض می‌شوند.

تفاوتهای معنی‌داری بین خانه و مدرسه وجود دارد. اکثر والدین دوست دارند علائق بچه‌هایشان محدود به محبت و دوست داشتن و مراقبت از آنها باشد. همچنین بیشتر والدین دوست دارند بچه‌های خودشان را بیشتر از معلمان آنان بشناسند. معلمان، عموما کنتاکت کمی با دانش‌آموزانشان دارند مگر بعضی از آنها که در کلاسهای بزرگتری تدریس می‌کنند. در حالی‌که عده‌ای مخالف تنبیه بدنی به هر نحو حتی به وسیله والدین در خانه هستند ، تعدادی دیگر با این عمل فقط در بیرون از خانه مخالف هستند. آنها ممکن است بگویند که تفاوتهای خانه و مدرسه به صورت اخلاقی است و بیان نمایند چرا تنبیه بدنی در خانه قابل قبول است ولی این امر در مدرسه غیرقابل قبول است.

من فکر می‌کنم این دو باهم تفاوتهای مشخصی دارند. «تنبیه رسمی»  هرگز نمی‌تواند ارتباطات نزدیک موقعیت خانواده را تحت تاثیر قرار دهد. بعضی زیان‌ها و سودها بر آن متصور است. یکی از مزیتهای آن این است که داوری رفتار و تصمیم‌گیری در باره تنبیه در هاله‌ای از محبت قرار نخواهد گرفت. (چه تعداد از والدین به فرزند قاتلشان که به علت قتل به زندان طویل‌المدت محکوم شده است می گویند: «او واقعا پسر خوبی است.»)

علاوه بر این تمام محیط های رسمی به یک اندازه «غیر‌‌‌شخصی»  نیستند. مدارس خیلی بیشتر از «دادگاه های ایالتی» شخصی هستند. در مقایسه با قضات و کارهایی که آنان در برابر متهمان انجام می‌دهند، معلمان شاگردان خود را بهتر می‌شناسند و احتمالا مراقبت بیشتری از آنها به عمل می‌آورند. بنابر این تنبیه در مدارس می‌تواند تحت پوشش یک هدف آموزشی مفید صورت گیرد. مدرسه حرکت از حوزه خانواده به طرف حوزه «ایالت»  (دولت) را تسهیل می‌کند. بچه یاد می‌گیرد که همیشه تنبیه به وسیله افراد نزدیک به او که او را آنها را دوست دارد و می‌شناسد صورت نمی‌گیرد. این به این معنی نیست که به معلمان بگوییم لازم نیست مانند قضات از زمینه‌ها و مناسبات و جنبه‌های اخلاقی مربوط به متخلفان قبل از اعمال مجازات آگاهی پیدا کنید

2. پاسخ به استدلالات مخالفان تنبیه بدنی

کسانی که مخالف تنبیه بدنی هستند معمولا یک استدلال واحد را دنبال نمی‌کنند. معمولا آنان مجموعه‌ای از دلایل را برای اثبات نگرش خود جمع‌آوری می‌نمایند. احتجاج‌های آنها ریشه در نظریات خاص تنبیه ندارند، نظریاتی که اصل تنبیه را تایید می‌کنند و می‌گویند چرا تنبیه بدنی در مقابل نیازهای تئوریکی شکست می‌خورد. در بسیاری از حالات ممکن است به همین نحو باشد چرا که آنان فاقد یک نظریه (تئوری) تنبیه هستند. هرچند باید گفته شود از نظر آنها داشتن یک نظریه تنبیه به تنهایی چندان کمکی نمی‌کند چرا که به نظر آنان مسئله اصلی حکم دادن به این مسئله است که آیا تنبیه بدنی اصلا از نظر اخلاقی قابل قبول است؟ این به این دلیل است که نظریه‌های سنتی تنبیه بدنی در درون خودشان قائل به این مسئله نیستند که شخص تنبیه بدنی را می‌پذیرد یا نه. تعدادی از اندیشه‌ها وساطت کاربرد نظریه‌ها را در برخورد با تنبیه بدنی می‌پذیرند. برای مثال برای تئوری های منطقی تنبیه، ملاحظات مناسب، در نظر داشتن اثربخشی تنبیه بدنی در مقایسه با بازدارندگی یا اصلاح و اندازه هر یک از عوامل ناسازگار، مهم است. برای مجازات‌کنندگان، در صورتی که تنبیه متناسب با جرم باشد این امر می‌تواند موجه باشد. مجازات‌کنندگان به نتیجه‌ی تنبیه علاقه‌مند نیستند بلکه آنان قدرت تنبیه را مورد ملاحظه قرار می‌دهند. بنابر این پرسش مهم برای آنان این است که آیا تنبیه بدنی به طورغیر قابل قبولی ظالمانه است یا برعکس بی‌ارزش کننده‌ی شکل تنبیه است؟ مجازات‌گرایی چیزی در باره ترکیب شکل غیر قابل قبول تنبیه نمی‌گوید، همانند فایده‌گرایی که خودش نمی‌تواند بگوید کدام نوع تنبیه موثر یا مضر است. پس ما نمی‌توانیم به نظریه‌هایی برگردیم که جوابی برای این سوالها ندارند. نباید اساس تئوریکی را جستجو کنیم یا تصور کنیم هر عقیده‌ای در باره نظریه تنبیه صحیح است. به همین علت به نظر من زمینه‌ی تئوریکی بسیار فراتر از هدف این مقاله است. نوشته‌های زیادی وجود دارد در باره‌ی اینکه آیا تنبیه می‌تواند موجه باشد و من در اینجا نمی‌توانم به تحلیل آنها امیدوار باشم. در عوض توجه خود را معطوف به سوال تنبیه بدنی خواهم کرد.

اینها استدلال‌های مشخصی هستند که توسط افردی که معتقدند تنبیه بدنی هرگز نباید اعمال شود مطرح شده اند:

الف: باعث سوء استفاده می‌شود.

ب: تحقیر کننده است.

ج: آسیب جسمی به بار می‌آورد.

د: باعث انحراف جنسی می‌شود.

ه: باعث بدآموزی می‌شود.

و: باعث سرکشی شده و موجب ارتباط ضعیف بین معلمان یا اولیا با بچه‌ها می‌شود.

ز: تنبیه بدنی بازدارنده نیست.

_مراحل سنجش مستمر دانش آموزان در کلاس درس و ارتباط آن با فعالیت های آموزشی

راهکار

بنابراین باید با شیوه های متفاوت، تحولی در شیوه آموزش معلمان مدارس به وجود آورد؛ تشکیل دوره های آموزش ضمن خدمت و کارگاههای آموزشی به بهبود این روند کمک شایان توجهی خواهد کرد، ضمن اینکه دولت نیز باید بودجه لازم را در اختیار آموزش و پرورش قرار دهد تا معلمان بتوانند با طی کردن مدارج به مقاطع بالاتر ارتقا پیدا کنند.

ابداع شیوه نوینی که شیوه ای بدیع در سطح جهان در زمینه آموزش تلقی می شود نیز در راستای تحقق همین مسیر است؛ در این شیوه آموزشی از همان سال اول ابتدایی وقتی مدرس می خواهد در مورد آب و عناصر تشکیل دهنده آن یعنی اکسیژن و هیدروژن صحبت کند از نوآموزان می خواهد که خود پیشتر، مبحث مورد نظر را مطالعه کنند. در جلسه مورد نظر به جای آنکه معلم خود بگوید که آب از دو عنصر اکسیژن و هیدروژن تشکیل شده است، از نوآموزان می خواهد که توضیح دهند آب از چه عناصری تشکیل شده است. سؤالهای بعدی وی با پرسش از چیستی این دو عنصر ادامه می یابد. شاگردان درس خود را قبلاً مطالعه کرده اند و می دانند که روز بعد در کلاس درس خود، باید مطلب مورد نظر را ارایه دهند. همین مسأله چگونگی تحقیق در سالهای ابتدایی تحصیل را به شاگردان آموزش می دهد.

نتیجه گیری

اگر ما بخواهیم خوانندگان را به این نتیجه گیری برسانیم که تکنولوژی کلید تغییرات بنیادی تدریس و یادگیری مدارس را در دست دارد ، هدف خود را گم کرده ایم . تکنولوژی کلید این تغییرات ریشه ای نیست بلکه کلید در دست معلم است.همچنانکه تکنولوژی به پیشرفت خود ادامه می دهد. معلمان با فشار روز افزونی برای وارد کردن تکنولوژی در فعالیت های آموزشی روبرو می شوند. با این وجود تا زمانیکه فشار ادراک شده یک طرفه باشد تکنولوژی نمی تواند نقش معلم را تغییر دهد مگر اینکه معلمان نیز نقش تکنولوژی را تغییر دهند.معلمان عمل گرا هستند آنها در جستجوی ابزاری برای رسیدن به اهدافشان هستند و اغلب راه حلها را در جایی دور از انتظار می یابند.معلم نوعی که ما درباره او صحبت می کنیم بسیاری کاردان ، باهوش و خلاق است. باید به معلمان زمان ، حمایت و فضای خلاق داده شود تا بتوانند از تکنولوژی به شیوه های نوین استفاده نموده و نقش خودشان را در کلاس تغییر دهند

منبع :

 تکنولوژی آموزشی

 http://paknevis.parsiblog.com

http://g-modiran.blogfa.com

http://mahantaban.javanblog.com