نقش وتقویت ارتباطات در مدیریت

چکیده:

ارتباط کارکنان، روندی مداوم بوده و مستلزم وجود مهارت در ارسال و دریافت پیام است. واژه ارتباطات به مفهوم انتقال اطلاعات از یک فرد به فردی دیگر و درک آن، توصیف شده است. این فرآیند به عنوان مسئولیت یک مدیر، گاهی اوقات ((ارتباطات کارکنان)) نامیده می شود. هر چند که فرایند ارتباطات بین مدیران با یکدیگر و نیز بین مدیران میانی و مدیر ارشد نیز ازاهمیت مشابهی برخورداراست. واژه ارتباطات به ندرت برای توصیف ابزارهای الکترونیکی و مکانیکی انتقال و در یافت اطلاعات مثل: روزنامه، نشریه خبری، چاپگرهای رایانه ای، رادیو، تلفن و فیلم های ویدئویی به کار می رود. ارتباطات کارکنان، دارای خصوصیات و محدودیتهای فراوان اما ظریف و پیچیده ای است و به همین علت باید با دقت هدایت شود.

کلیدواژه: ارتباطات – مدیریت – نقش –  فرایند – اینترنت

مقدمه :

برای اینکه افراد منظور شما را دریابند، چه کمکی می توانید به آنها بکنید؟برای شروع، نگران مطالبی که گاه و بی گاه گفته اید نباشید. حتی میتوانید از یک کارمند بخواهید که حرفهای شما را تکرار کند. تمرین دیگر این است که کارکنان را به سئوال کردن وا دارید. این کار، نقاط ضعف و درک افراد را برای شما روشن خواهد کرد، اما بهترین توصیه این است که دقیق باشید و از بیان عبارت نارسا و به کار بردن مفاهیمی که باعث ابهام میشوند، خودداری ورزید.

ارتباطات و مدیریت

1.       فرآیند ارتباطات

معنی و اهمیت واژه ارتباطات، در مدیریت چیست؟

به جای اینکه بگویید :((شتاب دستگاه را کمی اضافه کن.))

بگویید : ((من میخواهم دور این دستگاه در هر دقیقه بین 1900 تا 2100 باشد.))

به جای اینکه فرمان بدهید : ((این مطلب را هر چه زودتر تایپ کن.))

بگویید :((من تایپ شده این نامه را تا ساعت 2 بعد از ظهر امروز احتیاج دارم )).

به این ترتیب انتظارات شما از لحاظ کمیت، کیفیت و استانداردهای زمانی دقیقاً مشخص می شوند.

ارتباطات چگونه سازمان را فعال می کنند؟

سازمان با تامین ارتباط بین طرح ها و عملیات، فعال می شود. شما ممکن است نقشه هایی بزرگ و کارکنان خوبی داشته باشید، اما تا هنگامی که کاری انجام نشود، در حقیقت چیزی ندارید. بدون ارتباط مؤثر، نه انگیزش و نه رهبری کاری از پیش نمی برند. این همان چیزی است که آغاز کننده اصلی است و نقشه ها را به تعاماًَ به اجرا در می آورد. مدیران شایسته، ارتباط کارکنان را به خوبی می شناسند. آنها می دانند که تصورات کارکنان از رهبرانشان به چگونگی رد و بدل کردن اطلاعات در فرآیند ارتباطات بستگی دارد. چنانچه کارکنان از احساسات و خواسته های شما اطلاع نداشته باشند، بهترین ایده های مدیریتی در دنیا بی فایده است. ارتباطات خوب، به خصوص وقتی یک مدیر در حال پروش روحیه جمعی است یا وقتی که کارکنان به واسطه تغییرات سازمانی پی در پی، یا تنگناهای اقتصادی، احساس ناامنی و تهدید می کنند، از اهمیت زیادی برخوردار است.

منظور از فرآیند ارتباطات چیست؟

ارتباطات درمفهوم وسیع،سلسله اقداماتی است که موجب میشوند ایده ای ازذهن یک نفربه ذهن دیگری انتقال یافته، درک شده و به اجرا درآید. عامل اساسی در تمام ارتباطات انسانی این است سرپرست ها برای تاثیر بیشتر، باید با کارکنان رابطه ای نزدیک برقرار سازند، نسبت به برداشتهای دیگران از اطلاعات و

عقاید، حساسیت نشان دهند و حرفهایی را که ممکن است باعث کندی روندکار شوند، به حداقل برسانند.

این کار مستلزم آن است که مدیران مهارت بیشتری در به کار گیری کلام و نوشته (علایم غیر کلامی که از چهره و بدن به دیگران منتقل می شود) داشته باشند. آخرین- و نه کم ارزش ترین- توصیه این است که به مدیران توصیه می شود مهارت خود را در دریافت اطلاعات از دیگران که لازمه آن گوش دادن مؤثر و توجه به واکنش ها و سؤالات است، افزایش دهند.

ارتباطات و مدیریت(قسمت دوم)                                                                                  برخی مردم از ((ارتباطات سه بعدی)) صحبت می کنند، منظور آنها از این عبارت چیست؟ارتباط نباید همچون خیابانی یک طرفه باشد. برای سهولت عملیات در یک سازمان پیچیده امروزی، ارتباطات باید به سه شیوه برقرار شود :

1-    نه تنها باید اطلاعات را از بالا به پایین (به سمت کارکنان) و از پایین به بالا (برای مدیر) فراهم کنید بلکه کارکنان نیز باید افکار و احساساتشان را از پایین به بالا به شما انتقال دهند.

2-    از آنجا که همکاری میان گروهی در میان مدیران میانی بسیار مهم است بنابراین باید یک جریان افقی اطلاعات هم بین مدیران میانی وجود داشته باشد.

3-    تبادل اطلاعات با منابع خارجی نظیر:گروههای کارکنان، فروشندگان خارجی، مشتریان وادارات دولتی نیز می باید وجود داشته باشد.

1.      روش های ارتباطات یک مدیر اثربخش چگونه روش ارتباطی مورد استفاده خود را انتخاب می کند؟

مدیران اثر بخش، روش های ارتباطی خود را براساس تحلیل دقیق بر روی عوامل محیطی بر می گزینند. این امر به وظیفه خاص و اهداف شما بستگی دارد. اگر وظیفه شما ارائه پیامی طولانی است و یا پیام باید به صورت دائمی ثبت شود، می توانید از نوشته استفاده کنید.ازسوی دیگراگرسرعت، عدم رعایت تشریفات و یا نفوذ شخصی اهمیت دارد، صحبت کردن ترجیح دارد.انتخاب دیگر مدیران، حول این محور است که آیا با کارمند یا گروه ارتباط کاملی برقرار می شود؟ ارتباط نفر به نفر این امکان را به مدیران می دهد که ، جریان اطلاعات را کنترل کرده و آن را هدایت کنند. در ایجاد ارتباط با جمع کارکنان یک بخش، مدیران باید آنها را به مشارکت و توسعه مسئولیت دعوت کرده و کمک کنند که روحیه جمعی تقویت شود.

این امر مستلزم آن است که مدیر چیزی بیشتر از یک تسهیل کننده کار باشد و به گروه کمک کند تا مشکلات را کشف کرده و به سمت اهداف مورد نظر در جهت حل مشکلات حرکت کند.

ارتباط نفر به نفر چگونه ممکن است مؤثر و سودمند واقع شود؟

ارتباط با هر یک از کارکنان، به خصوصیات منحصر به فرد آنان بستگی دارد و برای تمامی آنان نمی توان از روشی یکسان استفاده کرد.

اهمیت این مطلب، زمانی که روابط شما با کارکنان توسعه می یابد، بیشتر آشکار خواهد شد. افراد دوست دارند تفاوت هایشان شناخته شده و متناسب با خودشان با آنان رفتار شود. سرپرستان باید با توجه به این مهم، از بین روشهای گوناگون نوشتاری و گفتاری، روش مناسبی را برای برقراری ارتباط برگزینند.

ارتباطات گفتاری :

در روش ارتباط گفتاری، شخصی که مورد خطاب قرار میگیرد به سرعت از پیام ارسال شده آگاه میشود و سرعت، لحن صدا، حالت، حرکت بدن و خطوط چهره به طور جدی واکنش های افراد را تحت تاثیر قرار می دهند.

1.صحبت های غیر رسمی :

این گونه صحبتها، اساسی ترین شیوه های برقراری ارتباط هستند. همچنین برای ارتباطات روزانه، راهنمایی ها، تبادل اطلاعات، مرور پیشرفت کار و جلسات انضباطی و حفظ روابط شخصی مناسب هستند. حتی اگر صحبتها خیلی خلاصه باشد، باز هم مطمئن باشید که این گونه ارتباط، امکان تبادل دو طرفه را فراهم می آورد. همچنین، وقتی مسائل عاطفی مطرح باشند، ارتباط چهره به چهره بر نوشتن یا تلفن کردن ترجیح دارد.

2.قرار ملاقات :

قرار ملاقات برای ارزیابی منظم و مرور و بررسی جلسات کار، مناسب است. جلساتی که زمینه ساز چنین ملاقاتهایی هستند، با ارائه اطلاعات کافی و کاهش حرفهای اضافی، مفید و مؤثر خواهند بود.

بسیاری از مدیران برای پروژه های گسترده یا به خاطر برخی کارکنان (به ویژه افراد جدیدی که دارای مشکل بوده و یا آنهایی که زیاد مسافرت می کنند) ملاقاتهایی دائمی به صورت روزانه (بسیارمنحصر)، هفتگی(طولانی تر) و یا ماهیانه (بسیار گسترده) برگزار می کنند.

3.ارتباط تلفنی :                                                                                                      ارتباط تلفنی برای کنترل های فوری، انتقال و یا اخذ اطلاعات، تذکر یا اطلاع رسانی به کار می رود. در هر صورت، شخصیت تلفنی شما در بعضی مواقع واقعیت (چهره به چهره) شما را نفی می کند. بنابراین، باید طنین صدای خود را به هنگام گفت و گوی تلفنی کنترل کنید. همچنین، از آنجا که در برخی موارد، گفت و گوهای معمول تلفنی از اعتبار کافی برخوردار نیستند، گاهی باید یادداشتهایی در تایید پیام خود ارسال کنید.

ارتباطات و مدیریت(قسمت سوم)

ارتباطات نوشتاری :

تمامی پیغامهای رسمی، اداری و یا طولانی که به تعداد زیادی از کارکنان مربوط شوند، باید به صورت نوشتاری تهیه می شوند. از ارتباط نوشتاری، می توان برای اصلاح ارتباط نوشتاری گذشته نیز استفاده کرد. ارتباط گفتاری خطر فراموشی پیام را در پی دارد، گاهی نادرست فهمیده و یا به خاطر آورده می شود و به همه کارکنان منتقل نمی شود.

1. یادداشتهای درون سازمانی :

برای ثبت غیر رسمی سؤالات یا پاسخ ها به کار می آیند. این یادداشتها هنگامی که قرار است چندین نفر پیامی طولانی را دریافت کنند، می توانند مفید واقع شوند. یادداشتها، راه ساده ای برای اطلاع رسانی به بالادستان هستند تا در هنگام استراحت آنها را مطالعه کنند. از یادداشتها نباید بیش از اندازه استفاده شود، زیرا تاثیر خود را از دست داده و مورد بی توجهی قرار خواهند گرفت.

2. نامه ها :

معمولاً به افراد نوشته می شوند، بیشتر از یادداشت رسمیت دارند و برای اطلاعیه های اداری، ثبت بیانیه های رسمی، ارتباطات طولانی و حتی ارتباط با مخاطبی که در دسترس است، مفید هستند. نامه ها غالباً حاوی تفکرات و عقاید موجود برای تصمیمات آتی و بوده و به عنوان بخشی از بررسی مداوم مشکلات، ارزشمند هستند.

3. گزارش ها :

بیشتر از نامه ها جنبه عمومی و رسمی دارند. از گزارشها برای انتقال اطلاعات، تحلیل ها و پیشنهاد به سرپرستان و همکاران استفاده می شوند. گزارش اگر براساس مستندات و یا نتایج و مطالعات، تحقیقات دقیق تهیه شود، اثر بخش تر خواهد بود. گزارش باید با دقت ویژه ای، حقایق عینی را از حدسیات خیالی و کلی گویی ها تفکیک کند.برای برقراری ارتباطات مؤثرتر با گروههای کارکنان، چه می توانید بکنید؟

جهت ارسال پیام های کوتاه و هدفمند به آن دسته از کارکنان که از لحاظ سن، جنسیت و کار، با یکدیگر مشابه هستند، می توان از روشی استفاده کرد که این روش برای پرهیز از ورود انبوهی نامه، یادداشت و اعلامیه های مفید است که تنها برای تعداد کمی از دریافت کنندگان آنها، جذابیت دارند.

در ذیل فرم های ارتباطی متفاوت و متناسبی برای آشنایی شما خلاصه شده است :

ارتباط گفتاری :

برقراری ارتباط گفتاری مؤثر با گروهها، نیازمند مهارتهایی ویژه است. هر چند که مهارت های مفید در یک جلسه، ممکن است برای جلسه ای دیگرکافی نباشند. توانایی شما برای هدایت جلسه ای که کارکنان شمادرآن حضور یافته اند به این معنی نیست که جلسه ای که توسط رئیس شما اداره می شود نیز دارای همان توانایی باشید. احتمال دارد برای برخی اختلافات شرکت کنندگان یک جلسه، مهارت زیادی از خود نشان دهید، اما هنگامی که از نظر عاطفی درگیر موضوع مورد بحث هستید، برخورد واقع بینانه بسیار مشکل تر خواهد بود.

1. گردهمایی غیر رسمی کارکنان :

این نوع گردهمایی ها فرصتی مناسب برای رد و بدل شدن اطلاعات مفید و مورد علاقه عموم و تحقق یکپارچگی گروه است. آنها در رویارویی چهره به چهره با یکدیگر، فرصت خوبی برای هماهنگی، فعالیت و درک متقابل خواهند داشت. اجتماع غیر رسمی کارکنان به صورت مداوم در مواقع مورد نیاز، در ابتدا یا انتهای هر روز، یا هنگام صرف ناهار یا نوشیدن چای، به صورت بسیار کوتاه برگزار می شود.

2. جلسات برنامه ریزی شده :

نوعی فعالیت تقریباً رسمی تلقی می شود. اشتباه رایج در این گونه جلسات این است که دستور جلسه را بدون هماهنگی با شرکت کنندگان تعیین کنیم. اکثر شرکت کنندگان از اینکه در آماده کردن گزارشها، پیشنهادها و اطلاعات مورد نیاز، مشارکت داده شده و مورد سؤال قرار گیرند، لذت می برند. به هر حال، یک جلسه برنامه ریزی شده اگر به درستی جهت داده شود، فوق العاده مفید خواهد بود. در غیر این صورت، باعث هدر رفتن وقت، ایجاد خصومت و دلسردی شرکت کنندگان در آینده، خواهد گردید.

3. گردهمایی گروهی :

این نوع جمع شدن در مورد گروه کثیری از کارکنان یا مدیران که به خاطر موضوع هایی مانند تولید محصولی جدید، اخذ تصمیم های اضطراری در مواقع بحرانی، معرفی کارکنان کلیدی و یا سیاست های جدید صورت می گیرند، به دلیل بهره گیری از موقعیت های ویژه بسیار ارزشمند هستند، اما به واسطه احساسات تند و سؤالات خصمانه ای که ممکن است مطرح شوند، به ریاست شخصی با تجربه، ماهر، صبور و پر قدرت نیاز دارند.

ارتباطات و مدیریت(قسمت چهارم)

ارتباط دیداری :

برقراری ارتباط نوشتاری با فرد یا گروهی از کارکنان، عموماً یک تاثیر غیر قابل پیش بینی در بر دارد. ارتباطی نوشتاری که طرحی دقیق دارد، می تواند تاثیر ویژه ای داشته باشد.

1. اطلاعیه های تابلوی اعلانات :

برای اعلام پیام های طولانی و رسمی در مورد خط مشی های جدید، مناسب هستند. این اطلاعیه ها اگر با تصویر همراه باشند، در محلی نصب شوند که توجه افراد پیوسته به آنها معطوف شود، حاوی موضوعات مورد علاقه کارکنان باشند و به موقع تعویض شوند، بسیار مؤثر خواهند بود. اکثر اطلاعیه های تابلوی اعلانات باید همراه با دیگر فرم های نوشتاری باشند. در غیر این صورت، اطمینانی وجود ندارد که توسط همه کارکنان دیده یا خوانده شوند.

2. پوستر، نمایش و نمایشگاه :

این ابزارها می توانند به جلب توجه کارکنان از راه دیدن، کمک کنند. تهیه یا برگزاری آنها معمولاً پر هزینه بوده و به فضای مناسبی که به درستی آماده شده باشد، نیاز دارند. عمومی ترین موضوعات آنها، معرفی محصولات جدید، پیشرفت کیفی محصولات یا خدمات، است.

3. وسایل سمعی و بصری :

فیلم، اسلاید، CD، نوار ویدئو، نوار صوتی و دیگر وسایل بصری، دارای ارزشهای بالقوه زیادی هستند و می توانند به صورتی مؤثر مورد استفاده قرار گیرند. بسیاری از این وسایل همچون فیلم، نیازمند معرفی همه جانبه و پیگیری دقیق مطالب هستند. البته استفاده از تمامی وسایل سمعی و بصری باید با آمادگی کافی، طرح و برنامه و مهارت های اجرایی توام باشد.

کدام یک از روش های ارتباطی بهتر از بقیه است؟

هر موقعیتی، به روشی متناسب، نیاز داشته و یا ترکیبی از چند روش را می طلبد. برخی از مشکلات نیازمند واکنشی فوری هستند (صحبت غیر رسمی، تلفنی یا یادداشت دستی) . بعضی کارکنان، تنها هنگامی چیزی را قبول دارند که روی کاغذ ثبت شده باشد. بنابراین ارتباط چهره به چهره با آنها باعث تلف شدن وقت است. اگر همان پیام قرار است به تعداد زیادی منتقل شود، یک یادداشت یا نشست جمعی بهترین شیوه است.در چنین حالتی، موفق ترین ارتباط توسط سرپرستان وقتی انجام می شود که :

1-    شرایطی را که با آن روبرو می شوند به سرعت تجزیه و تحلیل کنند.

2-    بسیاری از راههای حصول ایده ها، آموزشها و احساسات خودرامی شناسند و به کار می برند.

آیا یک مدیر باید از شایعات، به عنوان یک وسیله ارتباطی بهره بگیرد؟به شایعات توجه کنید، چرا که آنها خود شیوه ای برای اطلاع از جریان امور هستند، اما به عنوان اطلاعات درست به آنها اعتماد نکنید و نگذارید اطلاعاتی از این دست وارد گروههای کاری شود، زیرا کارکنان، دیگر حتی به روشهای ارتباط رسمی شما نیز اعتماد نخواهند کرد.شایعات، در مواقع : نبود ارتباط خوب با کارکنان، هنگامی که تفاهمی در مورد مقررات داخلی وجود ندارد، وقتی که موقعیتی برای پیشرفت نیست و یا زمانی که کارکنان

بازخوردی از نتایج کارشان دریافت نمی کنند، بیشتر رواج پیدا می کنند. اگر در مورد آنچه که مورد علاقه کارکنان است یا آنها را آزار می دهد سریعاً مطالبی بیان نکنید، شایعات به سرعت رشد می کنند.

در هر صورت، عمده ترین بخش شایعات، بر مبنای خبرهای ناقص، جهت گیری ها و دروغ های آشکار استوار بوده و تحقیقات نشان می دهند که حتی اگر کارکنان اطلاعات زیادی از طریق شایعه کسب کرده و از آن لذت برده باشند، اکثراً ترجیح می دهند حقایق را از سوی سرپرستان بشنوند. شما می توانید به محض بروز شایعات با آنها مقابله کنید و به این ترتیب از بسیاری از نگرانی های کارکنان جلوگیری کرده و جوی امیدوار کننده به وجود آورید و به کارکنان خود نشان دهید که از حقایق استقبال می کنید.

ارتباطات و مدیریت(قسمت پنجم)

3. ارتباطات غیر کلامی

چه نوع ارتباطاتی مؤثرتر از صحبت کردن هستند؟پیام هایی که از طریق اعمال شما انتقال می یابند.

رفتارها و اعمال غیر کلامی، مهارت های مهم و حیاتی ارتباطی هستند. گفتن و نوشتن، متداول ترین روش های ارتباطی هستند، اما صرف نظر از آنچه شما می گویید، کارکنان بیش از هر چیز تحت تاثیر اعمال شما قرار می گیرند. آنچه انجام می دهید و آنگونه که با آنها رفتار می کنید، مقاصد حقیقی شما را اثبات می کنند. یک چشمک زدن ساده به کارمندی که نیازمند کمک است، شاهدی واقعی است بر اینکه حضور او در تیم تا چه اندازه برای شما ارزشمند است.حتی در کارهای ساده تر مثل آموزش کسی که کار جدیدی به او واگذار شده است، نحوه نشان دادن (نمایش) شما گویای علاقه شما به اوست حتی اگر کلمه ای رد و بدل نشود. به همین ترتیب، به جای تقاضا از یک کارمند برای آمدن به دفترتان، رفتن به اطاق اوبرای گفتگو با وی،تصویری حمایتی از کمک به پروژه را در بر دارد. بهترین ارتباطات، ترکیبی ازارتباطات گفتاری و نوشتاری توام با اعمال هماهنگ است.

((زبان اندام)) چه مفهومی دارد؟

حرکات غیر کلامی بدن یا حرکات چهره که نیات واقعی ما را به دیگران انتقال می دهند، به عنوان زبان اندام تلقی می شوند. آنها علایمی مانند اخم کردن، بالا انداختن شانه و یا حرکتی با دست هستند که متاسفانه گاهی سوء تعبیر هم می شوند. مثلاً :  تکان دادن مداوم سر (بالا و پایین) نشان دهنده موافقت با گوینده است.

· تکان دادن سر (چپ و راست) نشانه عدم موافقت است.

· ضربه زدن با انگشتان دست یا ضربه ملایم با پا، یا نگاه کردن به ساعت به این معنی است که : ((عجله کن طاقتم تمام شد یا اینکه وقت ندارم)).

· بالا بردن ابرو ممکن است علامت تردید، تعجب و دودلی باشد.

· گرد کردن چشمها غالباً به معنی ناباوری است.

· جمع کردن لبها توام با اخم، نشان دهنده نارضایتی یا حتی نفرت است.

بسیاری از حرکات بدن، مثل موارد بالا غیر ارادی و عمیقاً ریشه دارند و تغییر آنها برای شما دشوار است، اما سعی کنید بسنجید آیا مردم ابتدا به کلمات شما واکنش نشان می دهند یا به زبان غیر کلامی شما؟ به علائم غیر کلامی دیگران دقت کنید، چرا که می توانند سرنخ هایی در مورد تفکر آنها به شما بدهند.

شنیدن تا چه اندازه مهم است؟ آیا بسیار زیاد؟شنیدن که حداقل یک سوم از ارتباطات شما را شامل می شود، جریانی فعال است که ارتباط چشمی را نیز طلب می کند. گوش کردن گاهاً استفاده از تایید زبانی، مهارتی است که به طور پیوسته بایدتمرین شودتا رضایت گوینده و شنونده را به طور همزمان فراهم آورد.

7 مرحله برای کنار آمدن با افراد مشکل ساز

بسیاری از افراد در محیط کار شما هستند که کنار آمدن با آنها مشکل است. آنها بخشی از کار خود را به دوش شما می اندازند وبرای شما مشکلاتی را فراهم می کنند به راستی برخورددرست بااین افراد چیست؟

همسایه شمابا سرو صدای زیاد برای شما مزاحمت ایجاد می کند و نیمه شب شما را بیدار می کند به راستی شما چگونه باید با آنها رفتار کنید؟ این مشکلات قسمتی از زندگی هر شخصی است.

ما در محیط کار در زندگی تنها نیستیم و با انسانها در ارتباطیم. ارتباط ما با همکاران، فرزندان، همسر، دوستان، پدر و مادر باید بر پایه درستی استوار باشد. اگر شما مشکلاتتان را با دیگران حل نکنید این مشکلات روز به روز حادتر می شود. به عنوان یک کارمند ممکن است اخراج شوید. به عنوان یک کارفرما ممکن است کارمندان خوب خود را از دست بدهید و به عنوان یک همسر ممکن است ازدواج شما دچار بحران شود. راه حلی که اکثر افراد در مقابل مشکلاتشان با انسانها به آن تن در می دهند تحمل کردن است ولی از آنجایی که هر فرد یک ظرفیت تحمل دارد بعد از مدتی مشکلات بیشتر می شود وشما دچار استرس و اضطراب ناشی از این فشارهای روانی می شوید راه حل درست مواجه نشدن با مشکل و فرار از آن نیست بلکه راه حل درست، روبرویی صحیح با مشکلات است. وقتی با مشکلات مواجه می شوید و آنها را حل می کنید احساس شگفت انگیزی خواهید داشت چرا که از عهده حل مشکلات بر آمده اید و بر ترس خود غلبه کرده اید.البته مواجهه با افراد و مشکلات نیاز به برنامه ریزی دارد و شما باید خود را برای این مسئله از قبل آماده سازید. در ادامه 7 مرحله که شما باید در رفتار با افرادی که برای شما مشکلاتی ایجاد می کنند انجام دهید آورده شده است :

1-تصمیم بگیریدکه مشکلاتتان راباآن فردخودتان به طورمستقیم و بدون دخالت دادن دیگری حل کنید.

2-قبل از روبرو شدن با آن فرد مشکل را به صورت دقیق بنویسید و هدف خود را نیز برای حل آن مشکل و رویارویی با آن فرد مشخص کنید.

3-نکات و دلایل مورد نیاز برای اثبات حرفتان را یادداشت نمائید. واقعیت ها و دلایل و شواهدی هست که ممکن است نیاز باشد شما برای آن فرد مطرح کنید قبل از شروع صحبت این مسائل را برای خود روشن سازید.

4-واکنشها و مخالفتهایی را که انتظار می رود آن فرد در مقابل شما اعمال نماید، یادداشت کنید:

یعنی تمام نگرانیهایتان را از نصیحت با آن فرد و یا حتی واکنشهایی که او ممکن است در طول صحبت داشته باشد را بنویسید تا این نگرانی ها در شما کم رنگ تر شود.

5-یادداشتهای خود را سازماندهی کنید و دلایلی کافی به آن اضافه کنید.

6-مکان صحبت را در جایی در نظر بگیرید که کسی مزاحم شما نشود و در فضایی که کاملا بتوانید خودرا کنترل کنید.

7-صحبت خود را با آن فرد آغاز کنید. در ابتدا مستقیما به چشمان آن فرد نگاه کنید، مشکل اصلی را که شما در صدد حل آن هستید را برای او کاملا شرح دهید، به صحبتهای او به طور کامل گوش کنید و مطمئن شوید که منظور شما را خوب فهمیده است، روی نکات اساسی مورد نظرتان تاکید کنید، اگر او در مقابل شما واکنشهایی نشان داد راه حلهایی را که قبلا در مورد واکنشهای او در نظر گرفته اید اعمال کنید، صحبتهای خود را ادامه دهید و به صحبتهای او به طور کامل گوش کنید، تسلیم نشوید آنقدر مکالمه را ادامه دهید و در جهت درست آن را رهبری کنید تا به اهداف از پیش تعیین شده خود برسید.

هر چقدر بیشتر بتوانید افراد مشکل ساز را آرام کنید در این کار ماهر تر می شوید و زمان لازم برای مکالمه شما با آنها کاهش می یابد. زمانی که در رام کردن افراد مهارت پیدا کنید افراد احترام بیشتری برای شما قائل می شوند و شما را شجاع و با صداقت خواهند دانست وبه این ترتیب دوستان شما بیشتر می شوند، دشمنان شما با شما دوست می شوند و همکاران و کارمندان شما فعال تر خواهند شد.این را بدانید که افراد شجاع با کنترل ترسهایشان به اهداف خود می رسند و کنترل امور را به دست می گیرند.

ارتباط موثر اجتماعی و موفقیت در زندگی،شیوه های افزایش ارتباط بادیگرانامروزه ما در دنیایی زندگی می کنیم که ناگزیرازارتباط وبرخورد با دیگران هستیم آنچه مسلم است که هیچ کس قادر  نیست بدون کمک ومساعدت وارتباط با دیگران ، نیازهای معمولی خود را برطرف سازد .حال سئوالی که اینجا مطرح می شود این است که چگونه باید با دیگران ارتباط برقرار کنیم وجهت افزایش این ارتباط چه کارهایی باید انجام دهیم یا اینکه چه کارهایی نباید انجام دهیم.

در معاشرت باید با روی گشاده ونرمی ومهربانی با همه رفتار نمود وتند خویی با هرکس که باشد بد است .اگر خود را در سطح دیگران قرار دهیم واز زبان آنها برای انتقال نقطه نظرهای خود استفاده کنیم ،اغلب به نتیجه دلخواه می رسیم وبا دیگران در سطح خود آنها ظاهر شدن همان برقراری ارتباط موثرمی باشد .بعضی ها گمان می کند که ارتباط فقط شامل حرف زدن ،نوشتن ویا بحث کردن است ، اینها از عناصر مهم ارتباطی هستند ولی درواقع ارتباط رارفتاری میگوییم که پیامی در خود دارد که توسط طرف مقابل ما درک می شود، خواه شفاهی باشد یا غیر شفاهی ،آگاهانه یا ناآگاهانه ، عمدی و…. ولی اگر ادراک شود ،جنبه پیام ارتباطی پیدامی کندوهمین عدم درک پیام رابطه رامختل،معشوق ونارسامیسازد.ارتباطات عامل ومنشا بسیاری از شادیها وغصه ها و رنجها زندگی است ، زندگی شاد ،زندگی سرشار از دوستی است . روشن است که با افرادمتفاوت ، رفتارهای متفاوتی خواهیم داشت تاکید بر خصوصیات مشترک ارتباط را موثر می کند ، ما انسانها با یکدیگر مشترکات فراوان داریم ،با کمی تمرین می توان خود را همراه دیگران بیابیم و با آنها دوست وهم رای شویم.

 شیوه های افزایش ارتباط خود با دیگران :

1)صریح وصادق بودن:

سعی کنیم در روابط خود با دیگران صریح وصادق باشیم ، در گفته های خود صریح وصمیمی باشیم واز هر نوع ابهامی اجتناب کنیم ، چون اگر منظور خود را با صراحت بیان نکنیم طرف مقابل ما به اشتباه می افتد وبه حدس وگمان متوسل می شود واز واقعیت دور می گردد.

3-    احساسات خود را بیان کردن:

بااحساس خود روراست باشیم ، سعی کنیم مشکلات زندگی واحساساتی که داریم،باهمسروشریک وباطرف مقابل خوددر میان بگذاریم .حتی اگر گمان کنیم که باعث ناراحتی آنها میشود اگر می خواهیم با طرف مقابل خودارتباطی معقول ومنطقی برپایه تفاهم داشته باشیم ،بهترین روش روراست بودن است واحساس خودراباوی درمیان گذاشتن است .اگر مشکلی را حل نشده باقی بگذاریم ویا موضوعی را که مداقه وگفتگو در باره آن الزامی است به میان نکشیم ، مثل این است که دمل چرکین ودردناکی را سرجایش گذاشته وبه حال خود رها کرده باشیم .

4-    زمینه مشترک ونکات مشابه را یافتن :

درجست وجوی زمینه های مشترک باشیم، سعی کنیم در ارتباطمان بیشتر ا نکات مشترک ومشابه را بیابیم . اهداف ونیازها ونگرانیها را از نظر او نگاه کنیم وبرای اینکه شرایط طرف مقابل را درک کنیم باید اموراو را از دید ونظر او ببینیم وبا پرس وجو ، از اموری که نگرانی او باعث شده ، متوجه گردیم ،همین نکات مشترک زمینه های مساعدی هستند که شالوده همدلی ووحدت وتفاهم را برروی آن می توان بنا کرد ، عبارتی مثل : ((من وتو هردو همین را می خواهیم ))را می توان بیان نمود.

5-    همدلی وهمدردی کردن

سعی کنیم با شخص احساس مشترک داشته باشیم . شادی وغم خود به حساب آوریم وموقعی که او احساس غم می کند ما نیز با او همدرد وهم غم شویم وبالعکس مساعی ما این باشد که سیستم حسی فردارتباط برقرار کنیم .

6-     شنونده خوبی بودن:

شنونده خوبی باشیم وگوش کردن را یاد بگیریم .گوش کردن به سخن وکلام دیگری موجب می شود تا او در نهایت آرامش خیال ، به طور واقع ، منویات قلبی واحساسات خود را با ما در میان بگذارد وبرایمان احترام قائل شود وآماده شنیدن نظرات ما شود.

7-    سیستم روحی افراد را شناختن وتقلید از آنها:

برای این کار باید به دقت به افراد چشم بدوزیم وبه سخنان آنها به دقت گوش فرا دهیم وببینیم غالبا" از چه نوع کلماتی استفاده می کنند آنگاه با استفاده از همان نوع کلمات ، تقلید از لحن صدا،حالات وحرکات چشم ها به گونه ای با آنها نحوه فکر وعملکرد ذهنی شان مطابق باشد.

8-    شخصیت افراد را در نظر گرفتن:

باید ببینیم طرف مقابل ما چه شخصیتی دارد ، برون گراست یا درون گرا ، برای صمیمیت با درون گرایان باید ببینیم چه ایده ها وارزشهای برای آنها اهمیت دارد و آنگاه بکوشیم تا با توجه به چارچوبهای ذهنی شان با آنها رفتار کنیم وصحبت کنیم وبالعکس ، برای همدلی با برون گرایان به آنها نشان دهیم که آنچه می گویند وعمل می کنند با اندیشه ورفتار مردم هماهنگ است.

9-    تقویت نمودن عزت نفس :

برای تقویت عزت نفس خودباید با تعمق در ژرفای وجود از دنیای پیچیده درون خود آگاه شویم ، به کاستی هایمان پی ببریم ، جهت گیری هایمان را در قبال رویدادهای مردم وشرایط گوناگون بشناسیم وبه فکر اصلاحشان باشیم وبا کمک حرمت نفس وارزشی که برای خودمان قائل هستیم حق انتخابمان چندبرابرمیشود وارتباطمان با دیگران به نحو چشمگیری بهبود می یابد .

10-                        محترم شمردن احساس طرف مقابل :

همواره رفتاری احترام آمیزداشته باشیم واحساس طرف مقابلمان رامحترم بشماریم،کوچک کردن همدیگر،به خصوص درحضور دیگران درمناسبات وروابط ،اثرتخریبی دارد،رفتار توام باظرافت وملایمت نه فقط شامل رفتار مودبانه می شود،بلکه صفا وصداقت واقعی واعتمادکامل نیز در بردارد.

11-                        سکونت نمودن :

سکوت پیامی اعجاز گر در امر ارتباط است ویکی از جنبه های مهم ارتباط است ، مشروط بر اینکه حاوی پیامی باشد، سکوت می تواند در مناسبات انسان عشق ورضایت وخشنودی وتفاهم دوگانه واحساسها را منتقل سازد.

12-                        عدم افراط در موعظه:

منظورمان را به صورت سخنرانی ونصیحت خشک تو خالی بیان نکنیم . موعظه می تواند جنبه افراطی ومخرب درروابط داشته باشدومابایدسعی کنیم حداعتدال رانگاه داریم وبرای سخنانمان ارزش قائل شویم وجایی که ازمانظرمی خواهند ، نظر بدهیم .

13-                        وقت وموفقیت شناس بودن :

یادبگیریم که چه وقت شوخی وچه وقت جدی باشی،هیچگاه طرف مقابلمان رادست نیدازیم ،ازگفتن جملات وکلماتی که باراخلاقی وفرهنگی مناسبی ندارنددربیان منظورمان ، خوداری نماییم ،شوخی کردن بایدباتوجه به موقعیت وزمان خاصی باشد .

14-                        مخالف نمودن به شیوه مناسب :

یاد بگیریم که چگونه بدون بحث وجدلهای مخرب ، مخالفت خود را نشان دهیم ، جرو بحثها غالبا" بابلند کردن صدا ، دادوفریاد ، خشم وغضب ، همراه است . بحث وجدلها تا حدود زیادی تحت تاثیر گرایشات وخلق وخوی افراد درگیر مباحثه قرار می گیرد .اکثریت مردم فاقد  روحیه خود پسندانه افراطی هستند ، به این علت با تسلطی که بر نفس خود دارند می توانند از درگیری واهانت خود داری کنند .کسی که می خواهد شمارا خشمگین کندتاازکوره در برویدبهترین راه مقابله باآن برگزیدن روشن سازنده به جای عکس العمل وروش مخرب ومنفی است که اوبه آن توسل جسته است .

15)یکی بودن قول وعمل :

سعی کنیم قول وعملمان یکی باشد .هنگامی که خودمان برای گفته های خود ارزش قایل نیستیم ، چه انتظاری می توان داشت که دیگران قولها وسخنان ما را محترم بشمارند .هنگامی که ما قول می دهیم کاری را انجام دهیم سعی کنیم آن را به مرحله عمل برسانیم واگر ناتوان در انجام آن هستیم هرگز خود مکلف به وعده ای که از عهده آن بر نمی آییم ، نکنیم روراست وصادقانه بگوییم نمی توانیم .پس برای اینکه دیگران را به خوبی درک کنیم باید بتوانیم اطلاعات را به خوبی از آنها کسب کنیم واین امر منوط به توانایی ما در دقیق گوش کردن ، دقت نظر ، همدلی ، طرح سئوالات مفید وسودمند واحترام متقابل است . احترام با سیستم حسی فرد دیگر ، مشاهده همه چیز از نگاه او وسر در آوردن از نیازها وعلایقش به ما کمک می کند که اطلاعات را به نحوی دریافت کنیم که به سهولت قایل فهم وهضم باشد . دو عامل اساسی ارتباط ، همان درک شدن ودرک کردن است.زندگی یک مسابقه صرف نیست،می توانیدبا اشخاص به گونه ای رفتار کنید که هرکس خودرا یک برنده در نظر بگیرد واحساس پیروزی کند. شرایط پیروز شدن یکی وباختن دیگری هرگز به نفع کل نیست. همگام شدن نه تنها روی دیگران ، بلکه روی ما نیز تاثیر قابل ملاحظه ای بر جای می گذارد .وقتی با دیگران همگام می شویم در واقع به دورن آنها می رویم ودرذهن آنهاجا میگیریم ودرارتباطمان باید سعی مان درافزایش وارتفاء بیش ازبیش این رفتارهاباشد ودر نتیجه تجربه ای از آنها پیدا کنیم.همگام شدن موثربه ماامکان می دهد با دیگران برخورد همدلانه وبه یاد ماندنی داشته باشیم

انواع آسیب های فناوری اطلاعات در خانواده

مهارت اینترنتی و معضلات و مشکلات اینترنتی

اینترنت ، قارة ششم ! جهان جدید

ظهور فناوری‌های جدید ارتباطی و اطلاعاتی، چالش بزرگ نظام‌های سیاسی در عرصة سیاست‌گذاری ملی است . وفاق یا اختلاف تصمیم‌گیران و سیاست‌گذاران درمورد تعریف وکارکردهای ،آینده وتأثیرات فناوری جدید بر ابعاد داخلی و خارجی امنیت سیاسی و فرهنگی، منجر به ارایة راهبردهای متفاوت خواهد شد (لی، به نقل از آشنا، 1380 ص 339).

اینترنت، جهان جدیدی خلق کرده است. خوش بینان می‌گویند در این جهان جدید که آن را جامعة اطلاعاتی نامیده‌اند، آزادی‌های فکری، تحقیقاتی ، آموزشی، تفریحی و شغلی رو به رشد خواهد بود و تجارت الکترونیک ، خدمات بهداشتی و پزشکی راه دور و خدمات تلفن بین‌المللی از طریق اینترنت جای اشکال سنتی را خواهد گرفت . اما منتقدان، اینترنت را بیشتر در ترکیب‌های اضافی و به عنوان مضاف به مناطق جغرافیایی ، سیاسی اقتصادی به کار می‌برند. با این وصف ، مانند دیگر پدیده‌های وارداتی از جهان صنعتی می‌توان از اینترنت اغنیا و فقرا، اینترنت آمریکایی ، اروپایی، آفریقایی و در سطوح ملی، مثلاً اینترنت ایرانی سخن گفت . مطالعة تأثیرپذیری متقابل اینترنت و فرهنگ‌های مختلف را آخرین پروژه‌های کلان دانشگاه UCLAدر آمریکاست. در تحلیل مسائل مربوط به اینترنت در کشورهای در حال توسعه، به رغم برخی مشابهت‌های ظاهری ، باید تفاوت‌های ساختاری و عمیق آنها را با کشورهای صنعتی در نظر گرفت ( آشنا، 1380 ، ص 234).

به طور تقریب هر سه ماه یک بار توسعة وب، دوبرابر می‌شود. اما این رشد روزافزون ، کاملاً نابرابر توزیع شده است .درحالی که آمریکا وکانادا 63٪ ، اروپا4/22 ٪ و استرالیا ، ژاپن ونیوزیلند 4/6٪ از کامپیوترهای متصل به اینترنت را در اختیار دارند ، بقیةکشورهای آسیایی و آفریقایی تنها 9/5٪ از این کامپیوترها را در خود جای داده‌اند. بررسی ویژگی‌های کاربران اینترنت نشان می‌دهد که تحصیلات و ثروت، دو عامل مهم در میزان استفاده است . کاربران اینترنت بیشتر از طبقة متوسط بالا ، جوان، تحصیل کرده، مرد و شهر نشین‌اند. 83٪ کاربران اینترنت در آمریکا، 6٪ در اروپا، 3٪ در اقیانوسیه و 8٪ در بقیة قاره‌های دنیا قرار دارند. نگاهی به وضعیت و موقعیت زبان‌های مختلف در اینترنت میزان سلطة زبان های غربی را نشان می ‌دهد. در میان کسانی که از اینترنت استفاده می‌کنند و حدود 288 میلیون نفر برآورد می‌شوند، 3/51٪ به انگلیسی سخن می‌گویند و عرب زبانان کمتر از 1٪ استفاده کنندگان را تشکیل می‌دهند ( آشنا ، 1380 ص233). بیش از 80 درصد کل اطلاعاتی که در بیش از 100 میلیون رایانة سرتاسر جهان ذخیره شده به زبان انگلیسی است ( نشریة نگاهحوزه، 1383).

ضریب نفوذ اینترنت در کشور ما 5/2 و در کشور کرة جنوبی، با جمعیت کمتر از ما ، 42 است . مقایسة شاخص‌های مهم توسعة فناوری ایران با متوسط مقادیر شاخص‌های جهانی که در جدول زیر آمده است ، جایگاه کشورمان را در این زمینه بهتر نشان می دهد ( جلالی ، 1382 ، ص 19ـ18) .

 زندگی در عصر مجازی ( شهر الکترونیک )

 جلالی (1382) به نگاه خوش بینانه در توصیف عصر مجازی می‌نویسد: در عصر مجازی بیشتر امور زندگی انسان به صورت مجازی صورت می‌گیرد. دفتر کار مجازی، تجارت مجازی، تفریحات مجازی، سفرهای مجازی و موارد مشابه آن نمونه‌هایی اند که در فضای سه بعدی شرایطی مناسب را برای خانواده در عصر اشاره شده فراهم می‌کنند. آیا آسیب‌شناسی عصر مجازی سؤال بعدی مسئولین تربیتی عصر مجازی نخواهد بود؟ آیا اگر آن را بشناسیم ، زمینة جلوگیری از آسیب‌های احتمالی را قبل از وقوع می‌توانیم فراهم کنیم ؟ نتیجة ابتدایی این تحول آن است که فرد گرایی و دیکتاتوری از جوامع حذف،و کا ر گروهی و تفکر جمعی که از طریق رسانه‌ای مانند وب امروزین ، اما به شکلی سه بعدی سازمان‌دهی خواهد شد، جایگزین می‌شود. دانش محوری اساس ادارة جوامع مجازی خواهد شد و آموزش در طول عمر به عنوان نیاز اولیه و دائمی بشر مطرح خواهد شد و بدین ترتیب همة امور ادارة جوامع امروزی تغییر خواهد کرد و امکان تحقق عدالت و داشتن رفاه بیشتر برای همه فراهم می‌گردد در این عصر مجازی تغییرات اساسی در رفتار بشر به وجود خواهد آمد و برخی از صفت‌های ناپسند که به دلایل مختلف گریبان زندگی امروز دنیاست ( مانند تجاوز به حقوق دیگران ) به دلیل عینی و قانونمند بودن همة امور اجرایی از جامعه رخت خواهد بست و همة کارها قابل رؤیت و پیگیری خواهد بود. مردم در جهان مجازی شناخت بهتری از جهان و فلسفة وجودی انسان خواهند داشت و به نحو بهتری تربیت خواهند شد و با توجه به این که از نظر تئوری در عصر مزبور مشکلات معیشتی و تهیة ابزار کار حل و فصل شده، دانش و اطلاعات در سطح گسترده‌ای در همة زمینه‌ها در دسترس مردم قرار دارد، توجه به مسایل روحی ، روانی، معنویو گرایش به مذهب افزایش خواهد یافت . توسعه و ترویج سیستم‌ها بسیار مدرن فناوری در زمینه‌های اجرایی و عملیاتی و انجام بخش اعظم کارهای روزمرة انسانی از آن طریق، چهره‌ای از شهرهای محل سکونت بشر یکی دو دهة آینده به نمایش خواهند نهاد که در حال حاضر ممکن است تصور آن کمی رؤیایی و مشکل باشد. چنین شهرهایی به نام شهرهای الکترونیک نامیده می‌شودو خانواده‌های ساکن در آن نیز با توجه به فرهنگ و سیستم اجرایی آن دارای فرهنگ خاصی خواهند بود که به عنوان خانواده تلقی می‌گردد. ایجاد تحول اساسی در زندگی انسانی با توجه به دستاوردهای فناوری اطلاعات، در صورتی میسر و امکان‌پذیر خواهد بود که کلیة فرایندها و تبلیغات ناشی از این نفاوری به صورت مجموعه‌ای منسجم و یکپارچه در شهرها و جوامع محل زندگی و استقلال مردم به صورت عینی و عملی قابلیت اجرایی داشته باشد. شهرهای الکترونیکی با چنین نیت و هدفی شکل گرفته‌اند و به دنبال آن شهروند الکترونیکی به عنوان یک عضو ساکن و شاغل در شهر الکترونیک مفهومی عینی می‌یابد. ایجاد شهر الکترونیک تأثیرات بسیاری در زمینه‌های اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی و سیاسی به دنبال خواهد داشت ( جلالی ، 1382 ، ص 24 ـ22).

 آموزش خانواده، رکن توسعه

 مؤثرترین رکن توسعة خانواده در شهر الکترونیک ، آموزش است . فناوری اطلاعات شرایطی به وجود می آورد که امکان آموزش هر چیز به هر کس، در هر جا و هر زمان فراهم شود. با توسعة آموزش الکترونیکی و آموزش مجازی فرصت‌های جدیدی برای خانواده به وجود می‌آید تا ضمن حفظ فرهنگ بومی از تجربیات مفید سایرین هم بتواند به خوبی استفاده نماید. این نوع سیستم آموزشی مزایای زیادی دارد که بعضی از آنها عبارت‌اند از :

 ـ آموزش هر کس در هر جا و هر زمان ، فارغ از هر گونه محدودیت نژادی ، سن و امثال آن .

 ـ کاهش هزینه‌های فیزیکی ساختمان در ارتباط با آموزش

 ـ دسترسی آنی به منابع و اطلاعات در هر زمان

 ـ امکان کار جمعی و بحث‌های دو طرفه

 ـ فراهم بودن درس‌ها و منابع آموزشی روی خط به صورت منظم و یکپارچه با شرایطی متناسب‌تر از شیوة آموزشی سنتی

 ـ دسترسی به تجربیات دیگران در آموزش

 ـ یکنواخت کردن متون درس‌ها

ـ انتخاب متن مورد علاقه براساس امکانات و توانمندی‌های فرد

 ـ به روز شدن کلیة متون آموزشی و درسی و سادگی روند آن

 ـ امکان ارزیابی و اندازه‌گیری آموزش خلاق

 ـ امکان ذخیره سازی تجربیات ( جلالی ، 1382 ، ص 30 ـ 28 ) .

 سواد، مهارت اینترنتی و معضلات  اخلاقی

   کامپیوتر و به دنبال آن اینترنت ، هم نیاز به نوعی خاص از سواد و مهارت دارد و هم الگوهای فرهنگی و رفتاری ویژه‌ای به دنبال می‌آورد. مهمترین مسال اینترنت از لحاظ فرهنگی عدم تطابق محتوای ارائه شده با الگوهای فرهنگی و هنجارهای رفتاری جوامع مختلف است . فناوری اینترنت برای بیشترین سرعت و کمترین کنترل، طراحی شده است . لذا اعمال کنترل‌های اخلاقی در آن دشوار است . حجم بالای محتوای مستهجن تجاری و مجانی در اینترنت ، یکی از معضلات اخلاقی و خانوادگی است . مشکل فرهنگی دیگر اینترنت،غلبة زبان انگلیسی و فقدان منابع غنی به زبان های دیگر است ، در نتیجه سلطة زبان انگلیسی بر زبان‌های دیگر به وسیلة اینترنت تقویت می‌شود ( آشنا، 1380، ص 235) .

جریان بین‌المللی اطلاعاتع جریانی است مرکز پیرامونی از شمال و غرب به سوی جنوب و شرق . از کشورهای توسعه یافته به سوی کشورهای در حال توسعه. در واقع این جریان به شدت یک سویه ، عمودی، تحقیرگر، منفی‌گراو سلطه جویانه است ( مولانا ، 1371 ، ص 66 ـ 60) . این جریان ، توانایی منابع خارجی را برای اجرای اقداماتی نظیر کنترل و نفوذ در کشورهای هدف بسیار افزایش داده است کشورهای در حال توسعه معتقدند جریان آزاد اطلاعات، آنها را در یک رقابت نابرابر و بی‌فایده با دولت‌های دیگر و شرکت‌های خارجی و چند ملیتی قرار می‌دهد و با تهدید ثبات جامعه از لحاظ فرهنگی ، ناامنی فزاینده‌ای بر این کشورها تحمیل می‌کند. فرو ریختن مرزهای فرهنگی کشورهای هدف، در برابر فناوری‌های جدید اطلاعاتی و ارتباطی تأثیراتی شگرف بر امنیت سیاسی، اقتصادی و فرهنگی این کشورها داشته است و تلاش‌های انفرادی کشورهایی نظیر کانادا و فرانسه وجهت گیری‌های جمعی اتحادیه‌های بین‌المللی نظیر جنبش‌ غیر متعهد‌ها و سازمان کنفرانس اسلامی در برابر سلطه جویی ارتباطی برخی کشورها که در یونسکو نیز بازتاب پردامنه‌ای داشته است ، نشانة نگرانی این دولت‌هاست ( مک براید، 1370، به نقل از آشنا، 1380).

مزایا و عیب‌های اینترنت

به دلیل نبود ضوابط و مقررات جهانی و الزامات ناشی از آن، متأسفانه در اینترنت هیچ گونه تضمینی وجود ندارد که همة گروه‌ها و انجمن‌ها در جهت و سیر اهداف انسانی شکل بگیرند و فعالیت کنند، زیرا در کنار گروه‌ها و انجمن‌‌های خوبی مانند انجمن مبارزه با ایدز، مبارزه با سرطان ، گروه‌های آزادی خواه و مدافع حقوق بشر، در مواردی حضور انجمن همجنس‌بازان و گروه‌های خشن و جانی نیز دیده می‌شوند ( جلالی، 1382؛ص 29).

اینترنت و امنیت فرهنگی

 امنیت فرهنگی  مهمترین مؤلفه برای ساختن مفهوم جدید مردم سالاری فرهنگی است . بنا به یک تعبیر، مردم سالاری فرهنگی عبارت است از:

1ـ حفاظت و تشویق تنوع فرهنگی و حق دسترسی به فرهنگ برای همة افراد داخل کشور و جهان

2ـ تشویق مشارکت فعال در حیات فرهنگی جامعه .

3ـ توانا ساختن مردم برای مشارکت در تصمیم‌سازی‌هایی که کیفیت زندگی فرهنگی آنان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

4ـ تضمین دسترسی برابر و عادلانه به منابع و حمایت‌های فرهنگی .

به این ترتیب در امنیت فرهنگی نیز باید به دو بعد ملی و جهانی توجه کرد. نحوة نگرش به منشأ و آثار توسعة فناوری و رسانه‌های نو، به خصوص اینترنت، یکی از عرصه‌های اصلی تقابل میان دو راهبرد ثبات گرا و تحول گرا در رویکردهای امنیتی ایران امروز است . در راهبرد ثبات گرایی، گسترش رسانه های نو موجب تقدس زدایی از ارزش های سنتی و قدیم و اختلال در حفظ ویژگی‌های منحصر به فرد جامعة ایرانی می‌شود. در مقابل، تحول گرایان معتقدند گسترش رسانه‌ها موجب ظهور ارزش‌های جدید و افزایش تطابق با فرهنگ جهانی می‌شود. ثبات گرایان که نگران کاهش توان حاکمیت سیاسی، نظم ، کنترل، اقتدار، استقلال و سلطة نخبگان داخلی‌اند، رسانه های مرزشکن و جدید را عامل اصلی بی‌ثباتی می‌دانند و از طرف دیگر تحول گرایان که آزادی سیاسی  تنوع ، مشروعیت غیرمتمرکز ، اقتدار اسفنجی ، به هم پیوستگی بین‌المللی و جهانی شدن را شعار خود قرار داده‌اند، این رسانه‌های نو را به عنوان مهم‌ترین عامل تحول ارزیابی می‌کنند. در این میان رویکرد اعتدال گرا در زمینة اولویت‌های فرهنگی معتقد است که می‌توان با تفکیک ارزش‌های بینادی از سنت‌ها و ارزش‌های ابزاری ، موقتی و مصلحتی ، پندارة تقابل میان تغییرات محیطی ناشی از تقویت رسانه های جهانی را با ارزش‌ها واکاوی و بازسنجی کرد و با سخت‌گیری نسبت به حفظ ارزش‌های بنیادی، از نوآوری‌های درون فرهنگی نسبت به آن دسته از سنت های مقدس نمای امروزی خود، که چیری جز بدعت های دیرپا نیستند، استقبال کرد. خط مشی اعتدال گرایانه، افزایش کارایی دولت در مقایسه با بدیل‌های فراملی و تحمل وحدت فرهنگی ساختار در عین پاسداشت پاره فرهنگ‌های قومی و بومی ـ به عنوان سرچشمه‌های زلال آفرینش‌های فرهنگی ـ در سطوح فراملی ، لازمة اقتدار حکومت می‌داند. در زمینة راهبردهای مربوط به تمرکز قدرت مشروعیت هوشمند، به معنای اتخاذ الگوی اقتضایی و پرهیز از الگوهای تماماً همگرا یا تماماً واگرا در قبال معادلة  مشروعیت ملی و بین‌المللی است . الگوی مدیریت کلان در این رویکرد متمایل به تفکر راهبردی و مدیریت بر منبای هدف و نتیجه است . در این دیدگاه انحرافات ناشی از فشارهای داخلی و خارجی از طریق بازنگری مستمر اهداف و مسیرها تصحیح می‌شود و در این فرایند، خصوصاً بر نظریات و مشارکت نخبگان غیردولتی اعم از دانشگاهیان، فناوران حرفه‌ای و منتقدان و رقبای سیاسی تاکید می شود ( آشنا، 1380 ، ص 241 ـ 239) .

رسانه و فرصت‌ها

یکی از مهم‌ترین کارکرد رسانه‌ها ، کمک به فرایند فرهنگ‌پذیری است . فرهنگ‌پذیری عبارت است از فرایند انتقال ارزش ها، هنجارها، عقاید، باورها ، معیارها و الگوهای رفتاری و احساسی موجود در فرهنگ جامعه به آحاد افراد آن . نهاد خانواده و سپس نهاد تعلیم و تربیت ، اولین مراکز انتقال مفاهیم فرهنگی به کودکان‌اند. اینترنت در آمریکا، نه به عنوان تهدید امنیتی، بلکه به عنوان بزرگترین فرصت ملی تلقی می‌شود. توسعة اینترنت در داخل و استفاده از آن برای تأثیرگذاری بر دیگران ( سایر ملل ) بخشی مهم از سیاست‌های راهبردی آمریکاست . چین رسماً اعلام کرده است درصدد برقراری توازن میان جریان آزاد اطلاعات و صیانت فرهنگ و ارزش‌های اجتماعی خود است . معاون شرکت دولتی اینترنت چین گفته است : ما علاقه‌ای به قمار، پورنوگرافی و موارد حساسیت برانگیز سیاسی نداریم . اما اینترنت را حتی با محتوای فیلتر شده، مهمترین نیرویی می‌دانیم که قادر است درهای چین را بر روی دنیا بگشاید و راه تغییرات اقتصادی را هموار کند. تقریباً در تمام کشورهای حاشیة خلیج فارس کنترل قوی دولتی بر محتوا و توزیع اطلاعات وجود دارد. این کنترل‌هابه علل مذهبی، سیاسی و فشارهای داخلی صورت می‌گیرد. روش اصلی کنترل اطلاعات الکترونیک در این کشورها انحصار مخابرات در شرکت‌های دولتی است . یکی از پیامدهای اصلی این کنترل دولتی، تأخیر در رسیدن اینترنت و کندی در همه گیر شدن آن در این کشورهاست . در حال حاضر اینترنت در ایران نقشی بسیار مهم از لحاظ امنیت فرهنگی ایفا می‌کند. از نظر علمی ، افزایش توانایی دسترسی دانشجویان ، استادان و محققان ایرانی به منابع الکترونیک و تماس های علمی با دانشمندان دیگر کشورها کاملاً مرهون اینترنت دانشگاهی است . از نظر افزایش کسب آگاهی‌های سیاسی و اجتماعی و دریافت آرای مختلف و امکان گفت و گو و ابراز خود برای همگان، نمی‌توان نقش اینترنت را انکار کرد. امروزه سایت‌های مختلف ایرانی با تشکیل گروه‌های مباحثاتی بسیار جدی در مورد مسائل جهانی و ملی عرصة وسیعی برای آگاهی جویی و اعلام‌نظرهای تخصصی و عمومی فراهم کرده‌اند. پی‌گیری نظرسنجی‌های اینترنتی د رمور دانتخابات و ضرر ارتباط با آمریکا، مهمترین شخصیت قرن اخیر ایران و 000 نشان می‌دهد که اینترنت برای ایرانیان امکانات کاملاً مساعدی برای ابراز آزادنة عقاید و مشارکت سیاسی و فرهنگی فراهم آورده است . حتی برخی احزاب و داوطلبان نمایندگی، برای تبلیغات انتخاباتی خود از اینترنت استفاده کردند. به این ترتیب می‌توان نقشی مهم برای اینترنت در گسترش آزادی‌ها و مشارکت سیاسی و دموکراسی فرهنگی قائل شد ( آشنا، 1380 ، ص 349).

انواع آسیب های فناوری اطلاعات در خانواده

جلالی (1382) آسیب‌های فناوری اطلاعات در خانواده را در سه بعد زیر می‌داند:

الف ) آسیب‌اخلاقی :

حدود 5/1 درصد از مجموع اطلاعات موجود در سایت‌های اینترنتی ، غیراخلاقی ، بیش از 90 درصد از آنها تجاری و مابقی آن با سایر امور علمی ، فرهنگی، ورزشی و سایر موضوعات مرتبط است . این در حالی است که 11 درصد افراد روی زمین با رفتارهای جنسی ناسالم مواجه‌اند که اصولاً ربطی به اینترنت ندارد. بنابراین آسیب‌های ناشی از اینترنت ، در مقابسه با شرایط عادی فساد اخلاقی در جامعة چندین برابر کمتراست . اما آن چه می‌تواند در اینترنت خطرناک‌تر تلقی گردد، ارتباطی است که از طریق اتاق‌های گفت و گو بین افراد مختلف برقرار می‌شود و در برخی موارد صدمات زیاد به وجود می آورد. این اتاق‌های گفت و گو که معمولاً با نام های جعلی و مجهول امکان ارتباط در آن وجود دارد، می‌تواند زمینه‌های لازم را برای ایجاد برخی از مفاسد اجتماعی به وجود آورد و تقریباً راهی هم برای جلوگیری از آن وجود ندارد. در یک اتاق گفت و گو ، مردی 60 ساله می تواند خود را 20 ساله معرفی کند و به اذیت و آزار دیگران بپردازد. به جرئت می‌توان گفت که خطر اتاق‌های گفت و گو به مراتب بیشتر از سایت‌های غیراخلاقی موجود در اینترنت است ، زیرا بی‌اطلاعی خانواده‌ها از این موضوع خطرهایی را به خانواده‌ها تحمیل می‌کند. از سوی دیگر ، از جمله چالش های اساسی گسترش فناوری ارتباطات در‌جهان مخصوصاً کشورهای در حال توسعه، آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی است . قرار گرفتن در معرض فرهنگ‌های گوناگون، آزادی‌های زیاد در یک دورة زمانی نسبتاً کوتاه و امکان دسترسی به اطلاعات غیراخلاقی گوناگون از طریق اینترنت ، برخی از نمونه‌های این خطرها می‌باشند. در کشورهای در حال توسعه، از جمله کشورما، بنابر شرایط فرهنگی و اجتماعی، احتمال آسیب‌پذیری زیادی در اثر تعامل گسترده با دیگر فرهنگ ها وجود دارد. به رغم پیشرفت‌های حاصل شده در سازوکارهای امنیتی و کنترلی در اینترنت ، قابلیت‌های کنترلی در این گونه موارد کم‌تر مؤثر واقع می‌شوند. بنابراین توجه به شرایط فرهنگی و اجتماعی کشورها یا مناطق جغرافیایی خاص، قبل از ایجاد شهر الکترونیک، آماده کردن خانواده‌ها از بعد فرهنگی ، اجتماعی و اخلاقی ضروری است .

ب ) آسیب‌های پزشکی :

1ـ بازی‌های کامپیوتری به سبب داشتن صفحات گرافیکی ، تنوع رنگ و سرعت زیاد تعویض صفحات، تأثیرات منفی بر روی مغز و اعصاب کودکان و حتی بزرگترها می‌گذارد و از این ر اه برخی اختلالات را موجب می‌شوند.

2ـ استفادة زیادازکامپیوترآثار منفی بر بینایی افراد به جای می‌گذارد وموجب سوزش چشم‌ها م‌شود.

3ـ تأثیرات منفی کامپیوتر بر بدن افراد عبارت‌اند از : دردهای شدید کمر، دست، گردن و سر که به صورت آرتروز ظاهر می‌شود و گاهی موجب ایجاد کیست مفصلی در مچ دست می‌شود. افتادن سرشانه ها و خارج شدن ستون فقرات از حالت طبیعی مشکلات دیگر مرتبط با آسیب‌های پزشکی کامپیوتر است . که به دلیل نشستن به مدت طولانی در پشت کامپیوتر و تایپ و کار زیاد با آن به وجود می آید.

ج ) آسیب فرهنگی ـ اجتماعی :

از بعد فرهنگی و اجتماعی موارد زیر را می‌توان به عنوان اساسی‌ترین و مهم‌ترین پیامدهای ناشی از توسعة فناوری اطلاعات قلمداد کرد :

1ـ منزوی کردن بسیاری از کودکان : کودکانی که از بدو زندگی و در دوران کودکی به دلیل کمبود فضاهای تفریحی و آموزشی در منزل با بازی‌های کامپیوتری مشغول می‌شوند به مرور نوعی انزواطلبی را پیش می‌گیرند که در نهایت باعث منزوی شدن آنان از اجتماع می‌شود. حال آن که کودکان در دوران رشد می‌بایست با همنوعان و کودکان همسن خود بازی‌های دسته جمعی انجام دهند. تا ارتباطات اجتماعی را فرا گیرند. منزوی شدن کودک و بازی با افرادی که در دنیای واقعی وجود خارجی ندارد، در آینده ممکن است آثار بسیار منفی و نامطلوب در رفتارهای اجتماعی کودک ایجاد کند.

2ـ قهرمانانی که در بازی‌های رایانه‌ای ظاهر می شوند با تصاویر و صحنه‌های خشونت آمیز همراه‌اند که تأثیرات منفی فرهنگی ـ اجتماعی را به دنبال دارد ( جلالی ، 1382 ، ص ( 60ـ 57 ).

ملاحظات اساسی فرهنگی 

گسترش اینترنت در کشور ایران باید به گونه‌ای باشد که به خلاقیت گستری، مدد رساند، نه این که موجبات خلاقیت زدایی را فراهم آورد. سیاست‌گذاری درمورد توسعة اینترنت نباید به توسعة مصرف یا باز تولید محتوای آن محدود شود، بلکه باید گسترش فرهنگ بومی و مذهبی و مقاومت فرهنگی را به دنبال داشته باشد. بنابراین :

1ـ بیش و پیش از توسعة اینترنت باید به نظام تولید و سازماندهی الکترونیک اطلاعات علمی ، اداری و مالی بر اساس استانداردهای قابل تبادل در شبکه اهتمام داشت و بودجه‌های کلانی را به این امر اختصاص داد.

2ـ تدوین و اجرای قوانین مورد نیاز و روزآمد در حوزة ارتباطات شبکه ای بسیار اساسی است. این قوانین ، به خصوص موضوع حقوق تکثیر و مالکیت آثار فرهنگی و نرم افزارها و اطلاعات الکترونیک ، تأثیری قاطع در تشویق تولید فرهنگی بر روی شکبه دارد.

3ـ در سیاست‌گذاری فرهنگی باید چگونگی کاربرد فناوری توسط مؤسسات فرهنگی و تأثیر آن را بر مخاطبان در نظر گرفت . معلوم نیست که هر گونه استفاده از تکنولوژی جدید لزوماً به افزایش تأثیرپذیری مخاطبان منجر شود.

  4ـ نظام نظارت فرهنگی بر محتوای داده‌های مبادله شده و ثبت ملی ، نقشی اساسی در پیش‌گیری از گسترش فساد، تهدیدات امنیتی ، رسوخ جاسوسی و خراب کاری الکترونیک و عملیات روانی دارد.

 به نظر می‌رسد تهدید اصلی و بالفعل کشور در مورد اینترنت ، فقدان گفتمان امنیتی در مورد این پدیده است . اینترنت که به طور بالقوه می‌تواند هم تهدید و هم فرصتی طلایی برای امنیت فرهنگی و سیاسی باشد، به عرصه‌ای فراخ برای رقابت گروه های فشار سیاسی و اقتصادی تبدیل شده است . فقدان دانش جامع‌نگر در مورد صورت مسئله و نبود مطالعات سیاست‌گذاری مقایسه‌ای در کشور، حاکمیت روش آزمون و خطا و اعمال سلایق فردی و سازمانی را به دنبال داشته است . مسئولیت‌پذیری دولت در سیاست‌گذاری علمی ، کارشناسانه و همه سونگر و بهره‌گیری از تمام توان علمی کشور شرط اصلی تحقق بیشترین منافع و کمترین آسیب‌ها از گسترس صنعت اینترنت در ایران است ( آشنا ، 1380 ، ص 360- 358)

نتیجه گیری :

ـ رسانه‌، عاملی مؤثر در فرهنگ‌پذیری و انتقال ارزش‌ها و هنجارها و پر کردن اوقات فراغت است .

ـ رسانه‌ها، فرصت‌های تعاملات خانوادگی را از اعضای خانواده می‌گیرند و فضای خانواده را به سوی فردگرایی پیش‌ می‌برند (  اختلال در روابط والدین با فرزندان و روابط همسران با هم).

ـ اینترنت ، در عین جذابیت ، در صورتی که استفاده از آن بدون ملاحظات و برنامه باشد، آسیب‌های روانی ، عصبی، اخلاقی را برای کارران به دنبال خواهد داشت .

ـ اینترنت، وسیله‌ای برای آموزش های رسمی ( از راه دور ) بازماندگان از تحصیل

ـ عاملی مؤثری در جهت رفع تبعیض استفاده از اطلاعات و همسان‌سازی فرهنگی و آموزشی است .

ـ رسانه های ماهواره‌ای با توجه به گستره و نفوذ جهانی و استفاده از کیفیت برتر فناورانه و جذابیت‌های تصویری ، عاملی مؤثرتر در انتقال ارزش ها و هنجارها و فرهنگ غربی است .

ـ رسانه ها، از جمله اینترنت ، افراد را به صورت منفعل و پذیرنده در می‌آورند و غالباً قدرت انتخاب ، تحلیل و تفکر را از بیننده‌ها، خصوصاً کودکان و نوجوانان می‌گیرند.

ـ گسترش استفادة  بی حد و حصر از رسانه‌های جدید موجب  گسست فرهنگی و تقدس‌زدایی از ارزشِ های دینی و ملی و میراث فرهنگی به فر جامعة ایرانی می‌شود.

راهکارها:

1ـ والدین برای این که بتوانند درخصوص محاسن و عیوب رسانه‌ها، راهنمای خوب و موثری برای فرزندانشان باشند، باید در این زمینه، مطالعه و مشاوره کرده ، اطلاعات و مهارت‌های خود را افزایش دهند و به روز کنند، تا توصیه های آنان برای فرزندان قابل قبول و پذیرش و دارای دقت و اعتبار باشد.

2ـ اینترنت ، خود به خود چیز بدی نیست ، مهم نحوة استفاده از آن است آیا شما حاضرین فرزندتان را ، که هنوز شنا کردن را بلد نیست ، در استخر عمیق یا دریا رها کنید؟ پس چگونه حاضرید فرزندتان را بدون مهارت وآمادگی در اقیانوس اطلاعات و تصاویر و فیلم‌ها و برنامه‌های مختلف با محتوای گوناگون فرهنگی ـ اجتماعی رها کنید ؟!

3ـ ورود رسانه‌ها به خانه ، یعنی ورود غریبه‌ها به خانه ! هرگز برنامه‌ها و فیلم‌هایی که متناسب با فرهنگ، سن و درک فرزندتان و ارزش‌های اخلاقی نیست ، چه ازطریق شبکه‌های تلویزیونی ایران و چه شبکه‌های ماهواره‌ای را با فرزندتان تماشا نکنید.

4ـ برای تماشای تلویزیون و بازی با رایانه در منزل، ضوابطی که قابلیت اجرا باشد، با نظر فرزندتان در نظر بگیرید و خود به آن عمل کنید. محدودیت‌هایی را متناسب با سن و دورة تحصیلی فرزندتان اعمال کنید ( هرگز بدون زمان‌بندی و محدودیت ، پلی استیشن ، رایانه و تلویزیون را در اختیار آن‌ها ، حتی قبل از دبستان قرار ندهید تا به صورت یک عادت و اعتیاد غلط در بیابد، در این صورت در مراحل بعدی ، اصلاح و کنترل به راحتی قابل اجرا نیست ).

5ـ برای این که استفاده از رسانه ها به عنوان یک عادت مضر در نیاید، محیط زندگی خود و فرزندتان را متنوع کنید؛ مثلاً از طریق : کتابخوانی، قصه‌گویی، نقاشی ، کارهای دستی و امور هنری ، رفتن به موزه‌ها، کتابخانه‌ها پارک‌ها و مساجد، تفریح، ورزش(شنا ، راهپیمایی ، کوهنوردی و 000) برای این که فرزندان شما به مطالعه و سایر فعالیت های مثبت، علاقه‌مند شوند، خودتان نیز باید در عمل ، مثلاً اهل مطالعه باشید. بدین منظور نباید خودتان در حالی که روبه روی تلویزیون می‌نشینیدومقابل آن به خواب می‌روید، از فرزندتان بخواهید تلویزیون تماشا نکند و به مطالعه بپردازد! نیومن به نقل از بیابانگرد ( 1384، ص 242) با تحلیل 23 تحقیق، عنوان می‌کند که پیشرفت تحصیلی درمیان کودکانی که در هفته ده تا پانزده ساعت تلویزیون تماشا می‌کنند، در بالاترین حد است (در مقایسه با کودکانی که کمتر از ده ساعت تماشا می کنند) و سپس با افزایش ساعات تماشا، از بیست تا چهل ساعت در هفته، میزان پیشرفت تحصیلی به طور چشم‌گیری کاهش می‌یابد.

6ـ در خرید بازی های رایانه ای دقت کنید تا بهترین بازی‌های موجود در بازار را ، که برای رشد ذهنی، خلاقیت ، تجسم فضایی و سایر مهارت‌های فرزندتان مفید است ، با مشورت افراد خبرو مطلع، انتخاب کنید. از خرید بازی‌های خشن و مبتذل نیز جداً بپرهیزید.

7ـ به خاطرداشته باشیدکه استفاده بیش از حد رسانه‌ها توسط فرزندان ، سبب بروز رفتارهای پرخاشگرانه ، خشن و انتقام جویانه وبی‌اعتنایی به ارزش های خانواده وبی‌علاقگی به درس و مسئولیت‌پذیری می‌شود. بهتر است هنگام تماشای فیلم‌ها و بازی‌های ویدئویی و رایانه‌ای،برای فرزندانتان ( از سنین پایین ) توضیح دهیدکه این صحنه‌هاغیرواقعی ودرقالب فیلم است و سخنان زشت وغیراخلاقی بازیگران راالگو قرا رندهند.

8ـ استفادة کنترل نشده از رسانه‌ها در منزل توسط خانواده‌های ایرانی ( چهار ساعت و نیم در روز) موجب کاهش ارتباط بین فردی و چهره به چهرة اعضا با هم شده، این امر فضای انفرادی را به جای فضای جمعی و اجتماعی خانواده حاکم می کند و کم کم افراد خانواده ترجیح می‌دهند به طور جداگانه (فردی ) در اتاق خود تلویزیون و رایانة مستقل داشته باشند ( پورحسین ، 1385ص 1) و این یعنی حذف تعامل و تعلیم و تربیت خانوادگی . بنابراین با توجه به اهمیت موضوع، ساعاتی را در منزل، بدون تماشای تلویزیون و 000 به گفت و گو با همدیگر در فضای با نشاط و دوست داشتنی سپری کنید، مخصوصاً بهتر است است که زمان غذا خوردن از رسانه‌ها استفاده نشود.

9ـ والدین باید بدانند که رسانه‌های گروهی امروزه نقشی فراتر از یک وسیلة  سرگرم کننده دارند. در واقع این وسایل به ابزاری فرهنگ ساز مبدل شده‌اند قدرت‌های مسلط جهانی می‌کوشند با استفاده از این ابزار زمینه‌های نفوذ فرهنگی خود را در سایر جوامع فراهم آورند.

10ـ کشورهای غربی با اسفاده از تکنولوژی رسانه‌ای برتر و استفاده از جذابیت‌های آن سعی در انتقال و آموزش ارزش‌های فرهنگ غربی خود به سایر جوامع از جمله کشور ما دارند. در این میان کودکان و نوجوانان در اولویت‌اند. بنابر این شما با دست خود این فرصت را در اختیار آنان قرا رندهید.

11ـ سعی کنید مهارت‌های اساسی زندگی در عصر انفجار اطلاعات  همچون : انتخاب‌گری، خلاقیت ، انتقادگری، و مدیریت زمان و 000 را به فرزندان خود بیاموزید تا بدون آگاهی و هدف، در امواج اطلاعات و تصاویر، ماهواره و اینترنت ، غوطه‌ور غرق نشوند.

فهرست منابع :

ـ آشنا ، حسام‌الدین ( 1380). اینترنت و امنیت فرهنگی ـ سیاسی 000 ( مجموعه مقالات) کمیسیون ملی یونسکو .

ـ احمدی ، مهرناز ( 1380). رسانه‌ها تغییر دهندة تصورات : روزنامه ایران .

ـ اعزازی ، شهلا ( 1378) . خانواده و تلویزیون : مرندیز.

ـ پورحسین ، رضا ( 1380) سایت تبیان . WWW. TEBYAN . NET

ـ توسلی ؛ غلام عباس (1383) . پروژة اصلاحات بستر فرهنگی ـ روانی نامناسب و نقش آن در رشد آسیب‌ها و مشکلات اجتماعی ، مجموعه مقالات مسایل اجتماعی ایران : آگه .

ـ جلالی ، علی اکبر (1382) . آسیب‌شناسی فناوری اطلاعات در خانواده : پژوهشکدة خانواده .

ـ رفیع‌پور، فرامرز ( 1378) . وسایل ارتباط جمعی و تغییر ارزش‌ها: کتاب فردا.

ـ ساروخانی ، باقر (1372) . جامعه شناسی ارتباطات ، تهران : انتشارات اطلاعات .

ـ شیرازی ، فریبا ( 1371 ) . زنان و رسانه‌های جهانی ، مجلة پیام زن ، شمارهء 71.

ـ شیرازی ، فریبا (1371) زنان و رسانه جهانی، مجلة پیام زن ، شمارة 71.

ـ شعبانی ، احمد (1382) . جامعة اطلاعات ایران و چالش‌های رویاروی آن ، فصلنامة اطلاع رسانی ، دورة 19، اسفندماه ، شمارة اول و دوم .

ـ فورسلوند، تیتی (1380) . قوانین و اقدامات مربوط به رسانه‌های دیداری و محافظت از کودکان، ترجمة مهدی شفقتی . تهران : مرکز تحقیقات صدا و سیما .

ـ کریمی ، یوسف (1379) : روان‌شناسی اجتماعی . تهران : نشر ارسباران .

ـ کودکان و خشونت در رسانه‌های جمعی (یونسکو ) (1380) ترجمة مهدی شفقتی مرکز تحقیقات صدا و سیما .

ـ مهاجرانی ، عطاء ا000 (1374) وضعیت زنان در رسانه‌ها، مجموعه مقالات : دفتر امور زنان نهاد ریاست جمهوری .

ـ محمدی ، مجید (1379) . سیمای اقتدارگرایی تلویزیون دولتی ایران ، تهران : جامعة ایرانیان .

ـ مجموعه مقالات مسایل اجتماعی ایران

( 1383  ) . انجمن جامعه شناسی ایران : آگه .