مالیات بر درآمد مشاغل

نکات اساسی در مالیات بر در آمد مشاغل

آگاهی مودیان از قانون مالیات های مستقیم کمک قابل توجهی به آنان در عمل به وظایف قانونی و بهره مندی از تسهیلاتی که قانون برای مودیان در نظر گرفته و عدم تعلق جریمه های احتمالی که قانونگذار برای آنان پیش بینی کرده می نماید.

اول:اشخاص مشمول مالیات بر درآمد مشاغل شخص یا اشخاص حقیقی که از طریق اشتغال یا به عناوین دیگر غیر از موارد مذکور در سایر فصل های این قانون نظیر: فصل درآمد اجاره املاک- درآمد حقوق و ... در ایران درآمد تحصیل کنند، پس از کسر معافیت های مقرر در این قانون مشمول مالیات بر درآمد مشاغل می باشند.

دوم:درآمد مشمول مالیات مودیان مشمول مالیات بر درآمد مشاغل به استناد ماده ۹۴- درآمد مشمول مالیات مودیان موضوع این فصل عبارت است از کل فروش کالا و خدمات به اضافه سایر درآمدهای آنان که مشمول مالیات فصول دیگر شناخته نشده پس از کسر هزینه و استهلاک مربوط طبق مقررات فصل هزینه های قابل قبول و استهلاک

سوم: تقسیم بندی صاحبان مشاغل بر اساس ماده ۹۵- صاحبان مشاغل موضوع این فصل مکلف اند اسناد و مدارک مثبته کافی برای تشخیص درآمد مشمول مالیات خود نگهداری کنند. صاحبان مشاغل از لحاظ تشخیص درآمد مشمول مالیات به گروههای زیر تقسیم می شوند:

الف- صاحبان مشاغلی که مکلف به ثبت فعالیت های شغلی خود در دفاتر روزنامه و کل موضوع قانون تجارت هستند. ب- صاحبان مشاغلی که مکلف به ثبت فعالیت های شغلی خود در دفاتر درآمد و هزینه می باشند. ج- صاحبان مشاغلی که مشمول بندهای (الف) و (ب) فوق نیستند، مکلف اند صورت خلاصه وضعیت درآمد و هزینه خود را طبق ضوابط و نمونه های تعیین شده از طرف سازمان امور مالیاتی نگهداری کنند. الف: صاحبان مشاغل موضوع بند (الف(  ماده ۹۵ بر اساس ماده ۹۶- صاحبان مشاغل موضوع بند فوق در دوازده گروه فهرست گردیده اند و از دارندگان کارت بازرگانی و کلیه واردکنندگان و صادرکنندگان شروع و به صاحبان موسسات تبلیغاتی و بازاریابی خاتمه می یابد.

ب:صاحبان مشاغل موضوع بند (ب) ماده ۹۵ در ادامه مفاد ماده ۹۶ صاحبان مشاغل موضوع بند مذکور به نوزده گروه تقسیم گردیده که از صاحبان کارگاههای صنعتی شروع و به عاملان فروش و فروشندگان آهن آلات ختم می گردد.

 ج:صاحبان مشاغل موضوع بند (ج) ماده ۹۵ تمامی صاحبان مشاغلی که مشمول مقررات بندهای (الف) و (ب(در زمره صاحبان مشاغل موضوع بند (ج) می باشند.

 چهارم:مهلت ارائه اظهارنامه مالیاتی مشاغل به استناد  ماده ۱۰۰ مودیان یا صاحبان مشاغل موضوع این فصل اعم از بند (الف) و (ب) و (ج) مکلف اند اظهارنامه مالیاتی مربوط به فعالیت های شغلی خود را در یک سال مالیاتی برای هر واحد شغلی یا برای هر محل جداگانه طبق نمونه ای که وسیله سازمان امور مالیاتی کشور تهیه خواهد شد، تنظیم و تا آخر تیرماه سال بعد به اداره امور مالیاتی محل شغل خود ارائه و مالیات متعلق را به نرخ مذکور در ماده (۱۳۱) این قانون پرداخت نماید.

تبصره ۱- ماده ۱۰۰- در مورد کارگاهها و واحدهای تولیدی که نوع فعالیت آنان ایجاد دفتر یا فروشگاه در یک یا چند محل دیگر را اقتضا نماید، مودی مکلف است کلیه درآمدهای حاصل از فعالیت های خود را طی یک اظهارنامه به اداره امور مالیاتی محل وقوع کارگاه یا واحدی تولیدی ارائه نماید. تبصره۲- ماده ۱۰۰- در مورد مشمولین این فصل که دارای محل ثابت برای شغل خود نمی باشند، محل سکونت آنها از لحاظ ارائه اظهارنامه محل شغل تلقی می گردد.

پنجم:مهلت قانونی اعلام شروع فعالیت از سوی صاحبان مشاغل بر اساس تبصره۳- ماده ۱۷۷- صاحبان مشاغل مکلف اند، ظرف چهارماه از تاریخ شروع فعالیت مراتب را کتبا به اداره امور مالیاتی محل اعلام نمایند.

ششم:میزان معافیت به استناد ماده ۱۰۱- درآمد سالانه مشمول مالیات مودیان موضوع این فصل که اظهارنامه مالیاتی خود را طبق مقررات این فصل در موعد مقرر ارائه کرده اند تا میزان معافیت موضوع ماده (۸۴) این قانون از پرداخت مالیات معاف و مازاد آن به نرخهای مذکور در ماده (۱۳۱) این قانون مشمول مالیات خواهد بود. شرط ارائه اظهارنامه برای استفاده از معافیت فوق نسبت به عملکرد سال ۱۳۸۲ به بعد جاری است. چگونگی تخصیص معافیت موضوع ماده (۱۰۱) به واحدهای شغلی و مشارکتی و وراثتی بر اساس تبصره ماده مذکور: در مشارکتهای مدنی اعم از اختیاری و قهری شرکا حداکثر از دو معافیت استفاده خواهند کرد مبلغ معافیت به طور مساوی بین آنان تقسیم و باقیمانده سهم هر شریک جداگانه مشمول مالیات خواهد بود. - شرکایی که با هم رابطه زوجیت دارند از لحاظ استفاده از معافیت در حکم یک شریک تلقی و معافیت مقرر به زوج اعطا می گردد. - در صورت فوت احدی از شرکا وراث وی بعنوان قام مقام قانونی از معافیت مالیاتی سهم متوفی در مشارکت به شرح فوق استفاده نموده و این معافیت به طور مساوی بین آنان تقسیم و از درآمد سهم هر کدام کسر خواهد شد.

هفتم:تعیین درآمد مشمول مالیات صاحبان مشاغل معمولا ماموران مالیاتی می توانند از دو طریق به تعیین و تشخیص درآمد مشمول مالیات صاحبان مشاغل اقدام نمایند که عبارتند از: ۱-از طریق رسیدگی به دفاتر و مدارک صاحبان مشاغلی که مکلف به نگهداری دفاتر روزنامه و کل می باشند (مشاغل موضوع بند الف) و همچنین صاحبان مشاغل موضوع بند (ب) که مکلف به نگهداری دفاتر درآمد و هزینه می باشند در صورتیکه طبق آیین نامه تحریر دفاتر عمل نموده و نیز کلیه اصول و موازین و استانداردهای حسابداری را رعایت نمایند و اظهارنامه ، ترازنامه و حساب سود و زیان و اسناد و مدارک مربوطه را به موقع به واحد مالیاتی ارائه نمایند، درآمد مشمول مالیات آنان از طریق رسیدگی به دفاتر تعیین می شود. ۲- رسیدگی از طریق علی الراس استفاده از این روش با صراحت تمام در ماده ۹۷ قانون مالیات های مستقیم بیان شده است که به موارد آن در ذیل اشاره خواهد شد. ۱- در صورتیکه تا موعد مقرر ترازنامه و حساب سود و زیان و یا حساب درآمد و هزینه و حساب سود و زیان ، حسب مورد، ارائه نشده باشد. ۲- در صورتیکه مودی به  درخواست کتبی اداره امور مالیاتی مربوط از ارایه دفاتر و یا مدارک حساب در محل کار خود، خودداری نماید. در اجرای این بند هرگاه مودی از ارائه قسمتی از مدارک خودداری نماید چنانچه مربوط به هزینه باشد از احتساب آن جزء هزینه های قابل قبول خودداری می شود و در صورتی که مربوط به درآمد باشد، درآمد مشمول مالیات این قسمت از طریق علی الراس تعیین خواهد شد. ۳- در صورتیکه دفاتر و اسناد و مدارک ابرازی برای محاسبه درآمد مشمول مالیات به نظر اداره امور مالیاتی غیر قابل رسیدگی تشخیص داده شود و یا به علت عدم رعایت موازین قانونی و آیین نامه مربوط مورد قبول واقع نشود مراتب کتبا با ذکر دلایل به مودی ابلاغ و پرونده برای رسیدگی به هیاتی متشکل از سه حسابرس منتخب رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور احاله می گردد. مودی می تواند ظرف یکماه با مراجعه به هیات مذکور رفع اشکال نماید.

هشتم:محاسبه جرایم مودیان مشمول بند (الف) و (ب) ماده ۹۵ در صورت عدم ارائه اظهارنامه ۴۰ درصد اصل مالیات قطعی عدم ارایه دفاتر قانونی ۲۰ درصد اصل مالیات قطعی عدم ارایه حساب سود و زیان ۲۰ درصد اصل مالیات قطعی جریمه ۵/۲ درصدی اصل مالیات به ازاء هر ماه تاخیر در پرداخت مالیات از تاریخ سررسید پرداخت مالیات مودیان شمول بند (ج) ماده (۹۵) در صورت عدم ارائه اظهارنامه ۱۰ درصد اصل مالیات جریمه ۵/۲ درصدی اصل مالیات به ازاء هر ماه تاخیر در پرداخت از تاریخ سررسید پرداخت مالیات. در صورت عدم ارائه اظهارنامه در مهلت قانونی علاوه بر تعلق جرائم فوق موجب عدم برخورداری از معافیت قانونی می گردد . ۲- نحوه محاسبه جرایم مالیاتی آن دسته از مودیان بند الف و ب ماده (۹۵) ق.م.م که در موعد مقرر اقدام به ارائه اظهارنامه نموده اند ولی ترازنامه و حساب سود و زیان یا دفاتر قانونی نداده اند، جریمه ای معادل ۲۰ درصد مالیات برای هر یک از موارد مذکور یعنی برای دو مورد فوق جریمه ای معادل ۴۰ درصد مالیات و در مورد رد دفتر مشمول جریمه ای معادل ده درصد مالیات خواهد بود. شایان ذکر است در صورتیکه مودی حتی اگر در اظهارنامه حساب سود و زیان و ترازنامه را ارایه و قید نماید، مشمول جریمه بیست درصدی نمی گردد. هرگاه برگ تشخیص  مالیاتی صادر را قبول یا با اداره امور مالیاتی توافق نمایند و نسبت به پرداخت مالیات متعلقه یا ترتیب دادن پرداخت آن اقدام کند از هشتاد درصد جرایم مقرر در این قانون معاف خواهند بود. همچنین در صورتیکه اینگونه مودیان ظرف یکماه از تاریخ ابلاغ برگ قطعی نسبت به پرداخت یا ترتیب دادن پرداخت آن اقدام نمایند از چهل درصد جرایم متعلقه مقرر در این قانون معاف خواهند بود.

نهم:مدارک مورد نیاز جهت تشکیل پرونده مشاغل - تصویر شناسنامه و کارت ملی و کد پستی محل - تصویر اسناد مالکیت و صلح سرقفلی ، اجاره - تصویر مبایعه نامه یا قولنامه - تصویر پروانه کسب یا تولید - تصویر کارت بازرگانی یا کارت حق العملکاری در مورد بازرگانان و حق العملکاران دهم: مدارک لازم جهت تمدید کارت بازرگانی و حق العملکاری (ماده ۱۸۶) - تصویر کارت بازرگانی – صفحه مشخصات و صفحه تمدید کارت- تصویر کارت حق العملکاری- صفحه مشخصات و صفحه تمدید کارت - تصویر کارت ملی - تصویر اسناد مالکیت یا اجاره نامه محل کارت یازدهم: مدارک لازم جهت استفاده از تسهیلات بانکی (تبصره ماده ۱۸۶)  نامه بانک - ارایه صورتحساب های مالی (ترازنامه ، سود و زیان) برای مودیان بند (الف).

مالیات بر درآمد مشاغل شامل( اصناف و کسبه)

مالیاتهای مستقیم مربوط به مالیات عملکرد سالانه مشاغل (اصناف وکسبه ) اعلام و در خصوص آگاهی از مفاد قانون مذکور و رعایت آن توسط کلیه اصناف و کسبه محترم شهرستان سلماس  و غیرو  ، بابت پرداخت مالیات در چارچوب قانون مالیاتهای مستقیم پس از اعمال معافیت های قانونی از سوی اداره امور مالیاتی اعلام می گردد.

اهم مفاد قانون مالیاتهای مستقیم مربوط به درآمد مشاغل (اصناف و کسبه) به شرح زیر ارایه می گردد.                                                                                               

ماده 84 ق .م.م:

تا میزان یکصدو پنجاه برابر حداقل حقوق مبنای جدول حقوق موضوع ماده 1 قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت ، درآمد سالانه مشمول مالیات کلیه  حقوق بگیران از جمله کارگران مشمول قانون کار ، از یک یا چند منبع از پرداخت مالیات معاف است.

یعنی :

معافیتی تا سقف ، معافیت حقوق اعلامی وزارت امور اقتصادی و دارایی که همه ساله تغییر می کند مثلا" برای سال مالی 1389 مبلغ سقف  معافیت مالیاتی  حقوق ماهیانه تا ۵/۴۳۷ هزار تومان و سالیانه تا ۵۲۵۰ هزار تومان برای هر نفر از سود خالص کسب شده معاف است بیشتر از۵۲۵۰ هزارتومان سود خالص باید مالیات بر اساس ماده 131 ق.م.م. پرداخت شود.

ماده 93 ق.م.م:

درآمدی که شخص حقیقی از طریق اشتغال به مشاغل یا به عناوین دیگر غیر از موارد مذکور در سایر فصلهای این قانون در ایران تحصیل بکند پس از کسر معافیتهای مقرر در این قانون مشمول مالیات بر درآمد مشاغل می باشد.

یعنی :

مربوط به مالیات بر درآمد اصناف و کسبه خواهد شد.

ماده 94 ق.م.م :

درآمد مشمول مالیات مودیان موضوع این فصل عبارت است از کل فروش کالا و خدمات به اضافه سایر درآمدهای آنان که مشمول مالیات فصول دیگر شناخته نشده پس از کسر هزینه ها و استهلاکات مربوط طبق مقررات فصل هزینه های قابل قبول و استهلاکات.

ماده 101 ق.م.م :

درآمد سالانه مشمول مالیات مودیان موضوع این فصل ، که اظهارنامه مالیاتی خود را طبق مقررات این فصل در موعد مقرر تسلیم کرده اند تا میزان معافیت موضوع ماده 84 ق.م.م  از پرداخت مالیات معاف و مازاد آن به نرخهای مذکور در ماده 131 ق .م.م  مشمول مالیات خواهد بود.

*شرط تسلیم اظهارنامه برای استفاده از معافیت فوق نسبت به عملکرد سال 1382 به بعد جاری است*

یعنی :

برای استفاد از معافیت برای اصناف و کسبه حتما" نیاز است ، کلیه اصناف و کسبه محترم اظهار نامه مالیاتی عملکرد سال قبل را تا پایان تیر ماه سال بعد به اداره امور مالیاتی تحویل و رسید تحویلی ، دریافت نمایند.

تبصره  :

در مشارکتهای مدنی اعم از اختیاری و قهری شرکاء حداکثر از دو معافیت استفاده خواهند کرد و مبلغ معافیت به طور مساوی بین آنان تقسیم و باقی مانده سهم هر شریک جداگانه مشمول مالیات خواهد شد.

شرکایی که با هم رابطه زوجیت ( همسر و شوهر) داشته باشند فقط از یک معافیت استفاده خواهند کرد.

یعنی:

هر کسی که بصورت رسمی شریک داشته باشد و شراکت نامه قانونی تنظیم بکنند و یا دارای پروانه فعالیت بنام شرکاء صادر شود به تعداد دو برابر از معافیت ماده 84 ق.م.م  می توانند ، استفاده بکنند و کسانی که شراکتی بصورت شوهر و همسری داشته باشند ، فقط یک معافیت خواهند داشت.

ماده 131 ق.م.م :

نرخهای مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی مربوط به درآمد مشاغل به شرح زیر می باشد :

تا مبلغ 3 میلیون تومان سود خالص بعد از معافیت با نرخ 15% .

تا مبلغ 10 میلیون تومان سود خالص بعد از معافیت ( نسبت به مازاد 3 میلیون تومان ) یعنی 7 میلیون تومان با نرخ 20%.

تا مبلغ 25 میلیون تومان سود خالص بعد از معافیت ( نسبت به مازاد 3 میلیون تومان و 7میلیون تومان ) یعنی 15 میلیون تومان با نرخ 25%.

تا مبلغ 100 میلیون تومان سود خالص بعد از معافیت ( نسبت به مازاد 3 میلیون تومان و 7میلیون تومان و15 میلیون تومان ) یعنی 75 میلیون تومان با نرخ 30%.

نسبت به مازاد 100 میلیون تومان سود خالص بعد از معافیت با نرخ 35%.

*تبصره ماده 177 ق.م.م*:

اصناف و کسبه ای که برای اخذ پروانه اقدام نکرده اند، باید ظرف 4 ماه از تاریخ شروع فعالیت ، فعالیت خود را کتبا" به اداره امور مالیاتی محل اقامتگاه قانونی خود اعلام نمایند در غیر اینصورت توسط اداره امور مالیاتی معافیت ماده 84 ق.م.م شامل آنان نخواهد شد . واز طرفی نیز توسط اداره امور مالیاتی مشمول جریمه ای معادل 10 % علاوه بر مالیات قطعی شناسایی شده ، خواهند شد.

 نکات اساسی در مالیات بر درآمد مشاغل

به گزارش رسانه مالیاتی ایران، آگاهی مودیان از قانون مالیات های مستقیم کمک قابل توجهی به آنان در عمل به وظایف قانونی و بهره مندی از تسهیلاتی که قانون برای مودیان در نظر گرفته و عدم تعلق جریمه های احتمالی که قانونگذار برای آنان پیش بینی کرده می نماید. از این رو، در این بخش به اجمال به بیان پاره ای از مواد و بندهای مهم قانونی در بخش مالیات بر درآمد مشاغل می پردازیم.

اول: اشخاص مشمول مالیات بر درآمد مشاغل شخص یا اشخاص حقیقی که از طریق اشتغال یا به عناوین دیگر غیر از موارد مذکور در سایر فصل های این قانون نظیر: فصل درآمد اجاره املاک- درآمد حقوق و ... در ایران درآمد تحصیل کنند، پس از کسر معافیت های مقرر در این قانون مشمول مالیات بر درآمد مشاغل می باشند.

دوم: درآمد مشمول مالیات مودیان مشمول مالیات بر درآمد مشاغل به استناد ماده 94 - درآمد مشمول مالیات مودیان موضوع این فصل عبارت است از کل فروش کالا و خدمات به اضافه سایر درآمدهای آنان که مشمول مالیات فصول دیگر شناخته نشده پس از کسر هزینه و استهلاک مربوط طبق مقررات فصل هزینه های قابل قبول و استهلاک.

سوم: تقسیم بندی صاحبان مشاغل بر اساس ماده 95 - صاحبان مشاغل موضوع این فصل مکلف اند اسناد و مدارک مثبته کافی برای تشخیص درآمد مشمول مالیات خود نگهداری کنند

صاحبان مشاغل از لحاظ تشخیص درآمد مشمول مالیات به گروههای زیر تقسیم می شوند:

الف- صاحبان مشاغلی که مکلف به ثبت فعالیت های شغلی خود در دفاتر روزنامه و کل موضوع قانون تجارت هستند.

ب- صاحبان مشاغلی که مکلف به ثبت فعالیت های شغلی خود در دفاتر درآمد و هزینه می باشند.

ج- صاحبان مشاغلی که مشمول بندهای (الف ) و (ب) فو ق نیستند، مکلف اند صورت خلاصه وضعیت درآمد و هزینه خود را طبق ضوابط و نمونه های تعیین شده از طرف سازمان امور مالیاتی نگهداری کنند.

الف: صاحبان مشاغل موضوع بند الف ماده (95)

بر اساس ماده 96 - صاحبان مشاغل موضوع بند فوق در دوازده گروه فهرست گردیده اند و از دارندگان کارت بازرگانی و کلیه واردکنندگان و صادرکنن دگان شروع و به صاحبان موسسات تبلیغاتی و بازاریابی خاتمه می یابد.

ب: صاحبان مشاغل موضوع بند ب ماده (95)

در ادامه مفاد ماده 96 صاحبان مشاغل موضوع بند مذکور به نوزده گروه تقسیم گردیده که از صاحبان کارگاههای صنعتی شروع و به عاملان فروش و فروشندگان آهن آلات ختم می گردد.

ج: صاحبان مشاغل موضوع بند ج ماده (95)

تمامی صاحبان مشاغلی که مشمول مقررات بندهای (الف) و (ب) در زمره صاحبان مشاغل موضوع بند( ج( می باشند.

چهارم: مهلت ارائه اظهارنامه مالیاتی مشاغل به استناد ماده 100 مودیان یا صاحبان مشاغل موضوع این فصل اعم از بند (الف ( و) ب( و (ج) مکلف اند اظهارنامه مالیاتی مربوط به فعالیت های شغلی خود را در یک سال مالیاتی برای هر واحد شغلی یا برای هر محل جداگانه طبق نمونه ای که وسیله سازمان امور مالیاتی کشور تهیه خواهد شد، تنظیم و تا آخر تیرماه سال بعد به اداره امور مالیاتی محل شغل خود ارائه و مالیات متعلق را به نرخ مذکور در ماده ( 131 ) این قانون پرداخت نماید.

تبصره 1- ماده 100 - در مورد کارگاهها و واحدهای تولیدی که نوع فعالیت آنان ایجاد دفتر یا فروشگاه در یک یا چند محل دیگر را اقتضا نماید، مودی مکلف است کلیه درآمدهای حاصل ازفعالیت های خود را طی یک اظهارنامه به اداره امور مالیاتی محل وقوع کارگاه یا واحدی تولیدی ارائه نماید.

تبصره 2- ماده 100 - در مورد مشمولین این فصل که دارای محل ثابت برای شغل خود نمی باشند،محل سکونت آنها از لحاظ ارائه اظهارنامه محل شغل تلقی می گردد.

پنجم: مهلت قانونی اعلام شروع فعالیت از سوی صاحبان مشاغل بر اساس تبصره 3- ماده 177 - صاحبان مشاغل مکلف اند، ظرف چهارماه از تاریخ شروع فعالیت مراتب را کتبا به اداره امور مالیاتی محل اعلام نمایند.

ششم: میزان معافیت

به استناد ماده 101 - درآمد سالانه مشمول مالیات مودیان موضوع این فصل که اظهارنامه مالیاتی خود را طبق مقررات این فصل در موعد مقرر ارائه کرده اند تا میزان معافیت موضوع ماده ( 84 ) این قانون از پرداخت مالیات معاف و مازاد آن به نرخهای مذکور در ماده ( 131 ) این قانون مشمول مالیات خواهد بود. شرط ارائه اظهارنامه برای استفاده از معافیت فوق نسبت به عملکرد سال 1382 به بعد جاری است. چگونگی تخصیص معافیت موضوع ماده ( 101 ) به واحدهای شغلی و مشارکتی و وراثتی بر اساس تبصره ماده مذکور: در مشارکتهای مدنی اعم از اختیاری و قهری شرکا حداکثر از دو معافیت استفاده خواهند کرد مبلغ معافیت به طور مساوی بین آنان تقسیم و باقیمانده سهم هر شریک جداگانه مشمول مالیات خواهد بود.

- شرکایی که با هم رابطه زوجیت دارند از لحاظ استفاده از معافیت در حکم یک شریک تلقی و معافیت مقرر به زوج اعطا می گردد.

- در صورت فوت احدی از شرکا وراث وی بعنوان قام مقام قانونی از معافیت مالیاتی سهم متوفی در مشارکت به شرح فوق استفاده نموده و این معافیت به طور مساوی بین آنان تقسیم و از درآمد سهم هر کدام کسر خواهد شد.

هفتم: تعیین درآمد مشمول مالیات صاحبان مشاغل معمولا ماموران مالیاتی می توانند از دو طریق به تعیین و تشخیص درآمد مشمول مالیات صاحبان مشاغل اقدام نمایند که عبارتند از:

-1 از طریق رسیدگی به دفاتر و مدارک

صاحبان مشاغلی که مکلف به نگهداری دفاتر روزنامه و کل می باشند (مشاغل موضوع بند (الف( و همچنین صاحبان مشاغل موضوع بند(ب( که مکلف به نگهداری دفاتر درآمد و هزینه می باشند در صورتیکه طبق آیین نامه تحریر دفاتر عمل نموده و نیز کلیه اصول و موازین و استانداردهای حسابداری را رعایت نمایند و اظهارنامه ، ترازنامه و حساب سود و زیان و اسناد و مدارک مربوطه را به موقع به واحد مالیاتی ارائه نمایند، درآمد مشمول مالیات آنان از طریق رسیدگی به دفاتر تعیین می شود.

-2 رسیدگی از طریق علی الراس

استفاده از این روش با صراحت تمام در ماده 97 قانون مالیات های مستقیم بیان شده است که به موارد آن در ذیل اشاره خواهد شد.

-1 در صورتیکه تا موعد مقرر ترازنامه و حساب سو د و زیان و یا حساب درآمد و هزینه و حساب سود و زیان ، حسب مورد، ارائه نشده باشد.

-2 در صورتیکه مودی به درخواست کتبی اداره امور مالیاتی مربوط از ارایه دفاتر و یا مدارک حساب در محل کار خود، خودداری نماید. در اجرای این بند هرگاه مودی از ارائه قسمتی از مدارک خودداری نماید چنانچه مربوط به هزینه باشد از احتساب آن جزء هزینه های قابل قبول خودداری می شود و در صورتی که مربوط به درآمد باشد، درآمد مشمول مالیات این قسمت از طریق علی الراس تعیین خواهد شد.

-3 در صورتیکه دفاتر و اسناد و مدارک ابرازی برای محاسبه درآمد مشمول مالیات به نظر اداره امور مالیاتی غیر قابل رسیدگی تشخیص داده شود و یا به علت عدم رعایت موازین قانونی و آیین نامه مربوط مورد قبول واقع نشود مراتب کتبا با ذکر دلایل به مودی ابلاغ و پرونده برای رسیدگی به هیاتی متشکل از سه حسابرس منتخب رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور احاله می گردد. مودی می تواند ظرف یکماه با مراجعه به هیات مذکور رفع اشکال نماید.

هشتم: محاسبه جرایم  مودیان مشمول بند (الف) و (ب) ماده 95 در صورت عدم ارائه اظهارنامه 40 درصد اصل مالیات قطعیعدم ارایه دفاتر قانونی 20 درصد اصل مالیات قطعی عدم ارایه حساب سود و زیان 20 درصد اصل مالیات قطعی 2 درصدی اصل مالیات به ازاء هر ماه تاخیر در پرداخت مالیات از تاریخ سررسید پرداخت / جریمه مالیات ( مودیان شمول بند (ج) ماده ( 95در صورت عدم ارائه اظهارنامه 10 درصد اصل مالیات2 درصدی اصل مالیات به ازاء هر ماه تاخیر در پرداخت از تاریخ سررسید پرداخت مالیات. / جریمه 5 در صورت عدم ارائه اظهارنامه در مهلت قانونی علاوه بر تعلق جرائم فوق موجب عدم برخورداری از معافیت قانونی می گردد.

-2 نحوه محاسبه جرایم مالیاتی آن دسته از مودیان بند الف و ب ماده ( 95 ) ق.م.م که در موعد مقرر اقدام به ارائه اظهارنامه نموده اند ولی ترازنامه و حساب سود و زیان یا دفاتر قانونی نداده اند، جریمه ای معادل 20 درصد مالیات برای هر یک از موارد مذکور یعنی برای دو مورد فوق جریمه ای معادل 40 درصد مالیات و در مورد رد دفتر مشمول جریمه ای معادل ده درصد مالیات خواهد بود.

شایان ذکر است در صورتیکه مودی حتی اگر در اظهارنامه حساب سود و زیان و ترازنامه را ارایه و قید نماید، مشمول جریمه بیست درصدی نمی گردد. هرگاه برگ تشخیص مالیاتی صادر را قبول یا با اداره امور مالیاتی توافق نمایند و نسبت به  پرداخت مالیات متعلقه یا ترتیب دادن پرداخت آن اقدام کند از هشتاد درصد جرایم مقرر در این قانون معاف خواهند بود. همچنین در صورتیکه اینگونه مودیان ظرف یکماه از تاریخ ابلاغ برگ قطعی نسبت به پرداخت یا ترتیب دادن پرداخت آن اقدام نمایند از چهل درصد جرایم متعلقه مقرر در این قانون معاف خواهند بود.

ﻧﻬم: مدارک مورد نیاز جهت تشکیل پرونده مشاغل

·        تصویر شناسنامه و کارت ملی و کد پستی محل

·        تصویر اسناد مالکیت و صلح سرقفلی ، اجاره

·        تصویر مبایعه نامه یا قولنامه

·        تصویر پروانه کسب یا تولید

·        تصویر کارت بازرگانی یا کارت حق العملکاری در مورد بازرگانان و حق العملکاران

دهم: مدارک لازم جهت تمدید کارت بازرگانی و حق ( العملکاری (ماده ١٨۶

·        تصویر کارت بازرگانی

·        صفحه مشخصات و صفحه تمدید کارت

·        تصویر کارت حق العملکاری

·        صفحه مشخصات و صفحه تمدید کارت

·        تصویر کارت ملی

·        تصویر اسناد مالکیت یا اجاره نامه محل کارت

یازدهم: مدارک لازم جهت استفاده از تسهیلات بانکی تبصره ماده ١٨۶

·        نامه بانک

·        ارایه صورتحساب های مالی ترازنامه ، سود و زیان برای مودیان بند الف و ج

مالیات بر درآمد مشاغل این نوع مالیات را افرادی که اصطلاحا به آنها کسبه، اصناف، پیشه وران، صنعت گران گفته می شود و یا سایر افرادی که به صورت شخص حقیقی بابت درآمد حاصل از اشتغال به مشاغل آزاد و بطور انفرادی یا با مشارکت مدنی پرداخت می نمایند تشکیل می دهند. کسبه، بازرگانان، صاحبان بیمارستانها، دفاتر اسناد رسمی و پزشکان و دندانپزشکان ، وکلا و کلیه مشاغلی که در ماده 96 قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 3/12/66 و اصلاحیه مصوب 27/11/1380 ذکر شده اند مشمول فصل مالیات بر درآمد مشاغل هستند.

رسیدگی و نحوه تعیین درآمد مشمول مالیات مشاغل

نحوه تعیین درآمد مشمول مالیات

 الف – با قبولی دفاتر و یا قبولی درآمد مشمول مالیات مندرج در اظهارنامه .

(سایر درآمدها + فروش کالا و خدمات) = (استهلاک + هزینه ها) - درآمد مشمول مالیات

ب – از طریق علی الرأس در صورت عدم رعایت موارد زیر ، درآمد صاحبان مشاغل به صورت علی رأس تشخیص خواهد شد.

 ب-1- درصورتی که تا موعد مقرر ترازنامه و حساب سود و زیان و یا حساب درآمد و هزینه و حساب سود و زیان، حسب مورد تسلیم نشده باشد.

ب – 2- درصورتی که مؤدی به درخواست کتبی اداره امور مالیاتی مربوط از ارائه دفاتر و یا مدارک حساب در محل کار خود خودداری نماید.

ب – 3- درصورتی که دفاتر و اسناد و مدارک ابرازی برای محاسبه درآمد مشمول مالیات به نظر اداره امور مالیاتی غیرقابل رسیدگی تشخیص شود و یا به علت عدم رعایت موازین قانونی و آئین نامه مربوط مورد قبول واقع شود.

تکلیف مؤدیان

 صاحبان مشاغی که مکلفند اسناد و مدارک مثبته برای تشخیص درآمد مشمول مالیات خود را نگاهداری کنند به سه گروه به شرح ذیل تقسیم می شوند.

الف – صاحبان مشاغلی که مکلف به ثبت فعالیتهای شغلی خود در دفاتر روزنامه و کل موضوع قانون تجارت هستند، مانند بازرگانان ، صاحبان موسسات حسابرسی، حسابداری، مهندسی، تبلیغاتی و بازاریابی و حمل و نقل موتوری ... و صاحبان کارخانه ها و واحدهای تولیدی، بیمارستانها، متلها و هتلها ، مراکز آموزشی و... و بانکداران و عمده فروشیها و... (ماده 96ق.م.م)

ب – صاحبان مشاغلی که مکلف به ثبت فعالیتهای شغلی خود در دفاتر درآمد و هزینه می باشند مانند : صاحبان کارگاههای صنعتی، مشاغل ساختمانی، مراکز فرهنگی، سینماها، مشاغل فیلمبرداری، مهمان سراها، دفاتر اسناد رسمی، آزمایشگاهها، نمایشگاههای اتومبیل ، تعمیرگاه های مجاز و... سازندگان و فروشندگان طلا و جواهر و عاملان فروش و فروشنده آهن آلات و دلالان و حق العمل کاران و.. (ماده 96 ق.م.م)

ج –صاحبان مشاغلی که مشمول مقررات بندهای (الف) و (ب) فوق نیستند و مکلفند صورت خلاصه وضعیت درآمد و هزینه خود را طبق نمونه های تعیین شده از طرف سازمان امور مالیاتی نگاهداری کنند.

صاحبان مشاغل مکلف اند اظهارنامه مالیاتی مربوط به فعالیتهای شغلی هر سال خود را تا آخر تیرماه سال بعد به اداره امور مالیاتی محل شغل خود تسلیم و مالیات متعلق را به نرخ ماده 131 پرداخت نمایند.

اظهارنامه مالیاتی صاحبان مشاغل شامل ترازنامه و حساب سود و زیان با حساب درآمد و هزینه یا خلاصه وضعیت درآمد و هزینه حسب مورد خواهد بود.

صاحبان مشاغل مکلفند ظرف مدت چهارماه از تاریخ شروع فعالیت  مراتب را کتبا به اداره امور مالیاتی محل اعلام نمایند.

نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی موضوع ماده 131

 تا میزان 30.000.000 ریال درآمد مشمول مالیات سالانه به نرخ 15%

تا میزان 100.000.000 ریال نسبت به مازاد 30.000.0000 به نرخ 20%

تا میزان 250.000.000 ریال نسبت به مازاد 100.000.000 به نرخ 25%

تا میزان 1.000.000.000 ریال نسبت به مازاد 250.000.000 به نرخ 30%

نسبت به مازاد یک میلیارد ریال  به نرخ 35%

معافیت مالیاتی و هزینه های قابل قبول

معافیت مالیاتی

 درآمد سالانه مشمول مالیاتی صاحبان مشاغل که اظهارنامه مالیاتی خود را در موعد مقرر تسلیم کرده اند تا میزان معافیت سال 1384- 22.800.000 ریال  از پرداخت مالیات معاف و مازاد آن به نرخ ماده 131 مشمول مالیات خواهد بود.

هزینه های قابل قبول

 هزینه درمانی پرداختی هر مؤدی بابت معالجه خود یا همسر و اولاد و پدر و مادر و برادر و خواهر تحت تکفل در یک سال مالیاتی و با رعایت شرایط مندرج در ماده 137 قانون مالیاتهای مستقیم از درآمد مشمول مالیات مؤدی کسر می گردد (جهت اخذ اطلاعات کامل تر با وحدهای مشاوره مالیاتی تماس حاصل نمایید)

 مراجع حل اختلاف

 در مواردی که برگ تشخیص مالیات صادر و به مودی ابلاغ می شود، چنانچه مؤدی نسبت به آن معترض باشد می تواند ظرف سی روز از تاریخ ابلاغ شخصا یا بوسیله وکیل تام الاختیار خود به اداره امور مالیاتی مراجعه و با ارائه دلایل و اسناد و مدارک کتبا تقاضای رسیدگی مجدد نماید. در صورتی که دلایل و اسناد و مدارک ابزاری در تعدیل درآمد مورد توافق رئیس امور مالیاتی و مؤدی قرار گیرد درآمد مشمول مالیات تعیین شده قطعی می گردد.

هرگاه دلایل و اسناد و مدارک ابزاری در رد یا تعدیل درآمد مندرج در برگ تشخیص موثر واقع نگردد پرونده به هیأت حل اختلاف مالیاتی ارجاع خواهد گردید و رأی هیأت با اکثریت آراء قطعی و لازم الاجرا است.

مؤدی ظرف یکماه از تاریخ ابلاغ رأی قطعی هیأت حل اختلاف مالیاتی می تواند به استناد عدم رعایت قوانین و مقررات موضوعه یا نقص رسیدگی، با اعلام دلایل کافی به شورای عالی مالیاتی شکایت و نقص رأی و تجدید رسیدگی را درخواست کند.

تشویقات و جرائم مالیاتی

تشویقات

 اشخاص حقیقی موضوع بندهای الف و ب در صورتی که سه سال متوالی ترازنامه و حساب سود و زیان و دفاتر آنان مورد قبول قرارگرفته باشد و مالیات هر سال را در سال تسلیم اظهارنامه بدون مراجعه به هیأت حل اختلاف پرداخت کرده باشند پنج درصد مالیات بعنوان جایزه خوش حسابی تعلق گرفته و همچنین جایزه پرداخت قبل از موعد به ازای هر ماه 1% یک درصد مالیات خواهد بود.

جرائم مالیاتی

 پرداخت مالیات پس از سررسید مقرر موجب تعلق جریمه ای معادل 5/2% مالیات به ازای هر ماه خواهد بود.

جریمه عدم تسلیم اظهارنامه مشمولین بندهای الف و ب ماده 95 معادل 40% مالیات بوده و مشمول بخشودگی نمی گردد و جریمه عدم تسلیم ترازنامه و حساب سود و زیان یا عدم ارائه دفاتر 20% مالیات برای هر یک از موارد مذکور خواهد بود.

جریمه عدم تسلیم اظهارنامه برای مشمولین بند ج 10% مالیات خواهد بود.

چنانچه صاحبان مشاغل ظرف مدت چهارماه شروع فعالیت خود را به اداره امور مالیات اعلام ننمایند مشمول جریمه ای معادل 10% مالیاتی قطعی و از کلیه تسهیلات و معافیت های مالیاتی از تاریخ شناسایی توسط اداره امور مالیاتی محروم خواهند گردید.

سازمان امور مالیاتی می تواند از خروج بدهکاران مالیاتی که بدهی قطعی شده آنها از ده میلیون ریال بیشتر است از کشور جلوگیری نماید. نگهداری دفاتر 
آیین نامه مربوط به روشهای نگهداری دفاتر و اسناد و مدارک و نحوه ثبت وقایع مالی و چگونگی تنظیم صورتهای مالی نهایی
موضوع تبصره 2 ماده 95 مصوب 27/11/1380 قانون مالیاتهای مستقیم

کلیات

ماده 1) مقررات این آیین نامه شامل مؤدیانی است که در موعد مقرر در قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 3/12/1366 و اصلاحیه های بعدی آن ترازنامه و حساب سود و زیان و یا حسب مورد حساب درآمد و هزینه حساب و سود و زیان خود را با رعایت مقررات مربوط تقسیم می نمایند.

تبصره – مودیان در انتخاب یکی از رویه های حسابداری براساس استانداردهای پذیرفته شده مجازند و در سالهای بعد باید همان رویه را اعمال نمایند. در صورتی که به جهات مشخصی تغییر رویه داده باشند مکلفند اثرات حاصل از تغییر رویه را بر صورتهای مالی مشخص و طی یادداشتی جداگانه پیوست اظهارنامه به اداره امور مالیاتی تسلیم نمایند.

فصل اول

مشخصات دفاتر قانونی:

ماده 2) دفاتر قانونی مشمول این آیین نامه عبارت است از کلیه دفاتر روزنامه و کل اعم از مشترک یا جدا از یکدیگر و دفتر مشاغل (دفتر درآمد و هزینه) که قبل از ثبت هرگونه عملیات حسابداری در آنها، دفاتر روزنامه و کل مطابق مقررات مواد 11 و 12 قانون تجارت مصوب سال 1311 از طرف نماینده اداره ثبت اسناد و دفتر مشاغل از طرف ادارات امور مالیاتی ذیربط حسب مورد امضاء ، پلمب  و ثبت گردیده و به فارسی و با خودنویس یا خودکار تحریر شده باشد.

تبصره 1- اشتباه در شماره گذاری صفحات و همچنین اشتباهات ناشی از پملب دفاتر در مراجع مذکور موجب بی اعتباری دفاتر نخواهد بود.

تبصره 2 -  از پلمب خارج شدن یکی از دفاتر روزنامه یا کل موجب بی اعتباری دفاتر نخواهد بود، مشروط بر آنکه ضمن اعلام مراتب به اداره امور مالیاتی، اقدام به پملب مجدد دفتر مذکور شود یا پس از بستن ذیل آخرین ثبت دفتر قبلی ادامه فعالیت در دفتر پلمب شده دیگری ثبت گردد.

تبصره 3 -  ادارات امور مالیاتی موظفند فهرست دفاتر ثبت و پلمپ شده واصله از اداره ثبت اسناد و همچنین فهرست دفاتر مشاغل ثبت و امضاء شده از ناحیه خود را به ادارات مالیاتی مربوط ارسال نمایند.

ماده 3)  مودیان مشمول این آیین نامه مکلفند برای هر سال مالی، فقط از دفاتر امضاء، پلمب و ثبت شده ظرف یک سال قبل استفاده نمایند، مگر اینکه در اثناء سال بعلت تمام شدن دفاتر نیاز به دفاتر جدید باشد که دراینصورت مجاز هستند دفاتر جدید امضاء، پلمب و ثبت نمایند و با رعایت مقررات ماده 16 این آیین نامه ادامه عملیات مالی را در دفاتر جدید ثبت کنند. درج تعداد و مشخصات دفاتر ماخوذه برای استفاده در هر سال مالی، در اظهارنامه مالیاتی مربوط به آن سال الزامی است.

ماده 4) دفتر روزنامه دفتری است که اشخاص حقوقی یا حقیقی کلیه معاملات و سایر رویدادهای مالی و محاسباتی خود را با رعایت اصول و موازین و استانداردهای پذیرفته شده حسابداری و به ترتیب تاریخ وقوع در آن ثبت نمایند.

تبصره – نگهداری دفتر روزنامه واحد برای ثبت کلیه عملیات و یا دفاتر روزنامه متعدد برای هر بخش از عملیات مجاز است.

ماده 5)  دفتر کل دفتری است که عملیات ثبت شده در دفتر یا دفاتر روزنامه برحسب سرفصل یا کدگذاری حساب ها در صفحات مخصوص آن ثبت می شود به ترتیبی که تنظیم حساب سود و زیان و ترازنامه از آن امکان پذیر باشد.

ماده 6) دفتر مشترک روزنامه و کل دفتری است که دارای ستون هایی برای سرفصل حسابهای متفاوت باشد، به طوری که اشخاص حقوقی و حقیقی با ثبت و نگهداری دفتر مذکور برطبق اصول و ضوابط و استانداردهای حسابداری، بتوانند نتایج عملیات خود را از آن استخراج و حساب سود و زیان و ترازنامه تهیه نمایند.

ماده 7)  دفتر مشاغل (دفتر درآمد و هزینه) دفتری است که حداقل دارای ستون هایی برای درج تاریخ، شرح معاملات، درآمد ، هزینه و دارایی های قابل استهلاک باشد و معاملات مذکور به ترتیب تاریخ وقوع در آن ثبت گردد به طوری که در پایان سال تعیین جمع درآمد و هزینه شغلی مودی و تنظیم حساب سود و زیان از آن امکان پذیر باشد.

فصل دوم

سایر دفاتر، اسناد حسابداری و مدارک حساب:

 ماده 8) دفتر معین دفتری است که برای تفکیک و مجزاساختن هریک از حسابهای دفتر کل برحسب مقتضیات و شرایط حساب ممکن است نگهداری شود. کارت های حساب اعم از آنکه بوسیله دست یا ماشین تهیه شده باشد در حکم دفاتر معین است.

ماده 9) سند حسابداری فرمی است که در آن یک یا چند مورد از معاملات و سایر رویدادهای مالی و محاسباتی به حساب هایی که حسب مورد بدهکار یا بستانکار گردیده تجزیه می شود و پس از امضاء مراجع ذیصلاح مندرجات آن قابل ثبت در دفاتر می باشد.

ماده 10) مدارک حساب عبارت از مستنداتی است که بیانگر وقوع یک یا چند فعالیت یا رویداد مالی یا محاسباتی بوده و اسناد حسابداری و دفاتر بر مبنای آنها تنظیم و تحریر می گردد.

فصل سوم 

نحوه تحریر و نگهداری دفاتر قانونی:

 ماده 11) مودیانی که دفتر روزنامه و کل نگهداری می نمایند باید معاملات و سایر رویدادهای مالی و محاسباتی و مودیان مجاز به نگهداری دفاتر مشاغل (دفتر درآمد و هزینة9 باید هرگونه درآمد و هزینه و خرید و فروش دارایی های قابل استهلاک خود را طبق مقررات این آیین نامه حسب مورد در دفاتر مربوط ثبت کنند ولو آنکه برای نگهداری حساب ها از ماشین های الکترونیکی و کارت های حساب استفاده شود.

تبصره – در خصوص اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع بند الف ماده 95 قانون مالیاتهای مستقیم، اشتباهات حسابداری در صورت ارائه مستندات مربوط چنانچه بر پایه استانداردهای حسابداری در دفاتر همان سال اصلاح شود به اعتبار دفاتر خللی وارد نخواهد کرد.

ماده 12) مودیان مجاز به نگهداری دفتر مشاغل می توانند تمام یا قسمتی از درآمد و هزینه های مشابه روزانه را تحت یک شماره ردیف در دفتر ثبت نمایند. مشروط به اینکه در ستون شرح دفتر، نوع و تعداد آنها را قید و اگر متکی به اسناد و مدارک باشد مشخصات آن را نیز در ستون مزبور درج نمایند. اقلام درآمد و هزینه و خرید وفروش دارایی های قابل استهلاک که در حدود متعارف متکی به اسناد و مدارک است، می بایست پس از ثبت در دفتر مشاغل، اسناد و مدارک مربوط به ترتیب شماره ردیف دفتر و به نحوی که برای رسیدگی ماموران تشخیص مالیات قابل استفاده باشد نگهداری گردد.

ماده 13) در مواردی که دفاتر روزنامه و کل نگهداری می شود، کلیه معاملات و سایر رویدادهای مالی و محاسباتی مربوط و در موارد نگهداری دفاتر مشاغل، درآمدها و هزینه هاو خرید و فروش دارایی های قابل استهلاک باید در همان روز انجام ، حسب مورد در دفاتر روزنامه یا مشاغل ثبت گردد.

تبصره 1 – تاریخ مذکور در مدارک یا فاکتور فروش یا خرید و غیره ملاک قطعی تاخیر تحریر شناخته نمی شود و هرگاه انجام و ختم اینگونه اعمال با توجه به روش و طرز کار موسسه تابع تشریفات و طی مراحلی باشد تا موضوع آماده برای ثبت در دفتر مربوط شود. فاصله بین تاریخ فاکتور یا مدارک و روز آماده شدن آن برای ثبت در دفتر ثبت تلقی نخواهد شد.

تبصره 2 – تاخیر در تحریر عملیات در صورتی که به منظور سواستفاده نباشد تا 15 روز به تشخیص اداره امور مالیاتی و بیش از آن به تشخیص هیات 3 نفری موضوع بند 3 ماده 97 قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 3/12/66 و اصلاحیه های بعدی به قانونی بودن دفاتر خللی وارد نخواهد کرد.

تبصره 3- در مواردی که دفاتر موضوع این آیین نامه توسط مقامات قضایی یا سایر مراجع قانونی و یا به عللی خارج از اختیار مودی از دسترس مؤدی خارج شود و صاحب دفتر از تاریخ وقوع این امر حداکثر ظرف سی روز دفاتر جدید امضاء ، پلمب و عملیات آن مدت را در دفاتر جدید ثبت کند، تاخیر ثبت عملیات در این مدت به اعتبار دفاتر خللی وارد نخواهد کرد.

تبصره 4- تاخثر ثبت دفاتر در مورد اشخاص حقوقی جدیدالتأسیس از تاریخ ثبت شخص حقوقی و در مورد سایر اشخاص از تاریخ شروع فعالیت تا سی روز مجاز خواهد بود.

ماده 14) کلیه عملیات ثبت شده در دفاتر روزنامه هر ماه باید حداکثر تا پانزدهم ماه بعد به دفتر کل نقل شود.

ماده 15) اشخاص ملزم به نگهداری دفاتر روزنامه و کل که دارای شعبه هستند مکلفند با توجه به روش های حسابداری خلاصه عملیات شعبه یا شعب خود را در صورتی که دارای دفاتر پلمب شده باشند، حداکثر تا 4 ماه پس از سال مالیاتی و در غیر اینصورت کلیه معاملات و سایر رویدادهای مالی و محاسباتی شعبه یا شعب خود را ظرف مهلت سی روز از تاریخ وقوع در دفتر روزنامه مرکز ثبت کنند.

ماده 16) امضاء و پلمب دفاتر ضمن سال مالی مشروط بر اینکه تا تاریخ امضاء و پلمب هیچگونه عمل مالی و پولی صورت نگرفته باشد و همچنین تاخیر امضاء پلمب تا حد مجاز مقرر در تبصره های 3 و4 ماده 13 این آیین نامه در دفتر روزنامه یا حسب مورد دفتر مشاغل و ماده 14 این آیین نامه در مورد دفتر کل، به اعتبار دفاتر خللی وارد نخواهد کرد.

ماده 17) مؤدیانی که از سیستم های الکترونیکی استفاده می نمایند، موظفند خلاصه عملیات داده شده به ماشین های الکترونیکی طی هر ماه را تحت سرفصل های دفتر کل حداکثر تا پایان ماه بعد در دفاتر روزنامه یا مشاغل حسب مورد ثبت نمایند. علاوه بر این منظور تسهیل رسیدگی باید دستورالعمل های نحوه کار با نرم افزارهای مالی مورد استفاده را در اختیار مأموران رسیدگی قرار دهند. ضمنا مؤدیان مذکور مکلفند هر سه ماه یکبار خلاصه عملیات داده شده به ماشین های الکترونیکی را حداکثر 10 روز پس از پایان سه ماه به اداره امور مالیاتی مربوطه تسلیم نمایند.

فصل چهارم

چگونگی تنظیم صورت های مالی نهایی :

ماده 18) اشخاص حقوقی و مشمولین بند (الف) ماده 96 قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 27/11/1380 مکلفند صورتهای مالی نهایی خود را با رعایت استاندارد حسابداری شماره یک که از طرف مراجع ذیربط اعلام گردیده و از تاریخ 1/1/1380 لازم الاجرا می باشد، تهیه و تنظیم نمایند.

تبصره – اشخاص یاد شده مکلفند صورتهای مالی نهایی خود را براساس آخرین استاندارد حسابداری که از طرف مراجع ذیربط اعلام می شود، تهیه و تنظیم نمایند.

ماده 19) مشمولین بند (ب) ماده 96 قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 27/11/1380 مکلفند حساب درآمد و هزینه سال مالی خود که حداقل نشان دهنده فروش کالا، درآمد حاصل از خدمات در ستون درآمد و خرید کالا، هزینه استهلاک دارائیها و جمع سایر هزینه ها در ستون هزینه باشد را با درج نتیجه عملیات (سود یا زیان) تهیه و تنظیم نمایند.

تبصره – مؤدیان یاد شده می توانند موجودی کالای فروش نرفته در پایان سال مای را جز اقلام هزینه سال خرید منظور نمایند.

فصل پنجم

موارد رد دفاتر

ماده 20) تخلف از تکالیف مقرر در این آیین نامه در موارد زیر موجب رد دفاتر می باشد:

1- درصورتیکه دفاتر ارائه شده از پلمب خارج شده و یا فاقد یک یا چند برگ باشد.

2- عدم ثبت یک یا چند فعالیت مالی در دفاتر به شرط احراز.

3- تراشیدن، پاک کردن و محو کردن مندرجات دفاتر به منظور سوء استفاده

4-  تاخیر تحریر دفاتر روزنامه و مشاغل زاید بر حد مجاز مندرج در تبصره های 2 الی 4 ماده 13 و ماده 17 و تاخیر تحریر دفتر کل زاید برحد مجاز مندرج در ماده 14 این آیین نامه.

5-  عدم ثبت عملیات شعبه یا شعب در دفاتر مرکزی طبق مقررات ماده 15 این آیین نامه

6-  در اجرای مقررات تبصره 3 ماده 13 این آیین نامه در مواردی که دفاتر مزبور به ادعای مؤدی از دسترس وی خارج شده باشد و غیراختیاری بودن موضوع مورد تایید اداره امور مالیاتی ذیربط قرار نگیرد.

7-  عدم ارائه دستورالعمل های نحوه کار با نرم افزارهای مالی مورد استفاده در مورد اشخاصی که از سیستم های الکترونیکی استفاده می نمایند.

8-  عدم تطبیق مندرجات دفاتر قانونی یا دفتر مشاغل حسب مورد که به شرح ماده 17 این آیین نامه تهیه و تنظیم گردیده با اطلاعات موجود در سیستم های الکترونیکی، در مورد اشخاصی که از سیستم های مذکور استفاده می نمایند.

9-  جای سفید گذاشتن بیش از حد معمول در دفتر روزنامه و دفتر مشاغل بمنظور سوء استفاده.

10- عدم ارائه یک یا چند جلد از دفاتر امضاء، پلمب و ثبت شده نانویس .

11- در صورتی که ثابت شود اسناد ثبت شده در ماشین های الکترونیکی ظرف مهلت های مقرر در مواد 14.13 و 17 آیین نامه (با درنظر گرفتن مقررات تبره های ماده 13) قطعی نشده باشد (هرگونه اصلاحات مربوط به عملیات و رویدادهای مالی مربوط به قبل از قطعیت اسناد باید در همان سال از طریقی ثبت های حسابداری اصلاح گردد)

12- تهیه و تنظیم صورتهای مالی بدون رعایت مقررات ماده 18 این آیین نامه برای اشخاص حقوقی و مشمولین بند الف ماده96 قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 27/11/1380

13- اشتباه حساب حاصل از ثبت عملیات موسسه در صورتی که نسبت به اصلاح آن طبق مقررات تبصره ماده 11 این آیین نامه اقدام نشده باشد.

14- در صورتیکه مؤدیان مالیاتی حسب مورد از اوراق مخصوص ماده 169 قانون مالیاتهای مستقیم استفاده ننمایند.

ماده 21) هیات سه نفری حسابرسان موضوع بند 3 ماده 97 قانون مالیاتهای مستقیم، در مواردیکه با توجه به دلایل توجیهی مؤدی و نحوه تحریر دفاتر و رعایت استانداردهای حسابداری و درجه اهمیت ایرادات مطروحه از سوی اداره امور مالیاتی و رعایت واقعیت امر، احراز نمایند که ایرادات مزبور به اعتبار دفاتر خللی وارد نمی نماید، می توانند نظر خود را مبنی بر قوبلی دفاتر و اسناد و مدارک اعلام نمایند.

این آیین نامه در اجرای تبصره (2) ماده 95 قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 27/11/1380 به پیشنهاد شماره 384/29-211 تاریخ 10/1/82 سازمان امور مالیاتی کشور در پنج فصل و بیست یک ماده و دوازده تبصره در تاریخ 10/1/82 به تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی رسید و مقررات آن از اول فرودین سال 82 لازم الاجرا بوده و نسبت به اشخاص حقوقی که سال مالی آنها با سال شمسی منطبق نباشد. در مورد سال مالی که از 1/1/82 به بعد آغاز می گردد جاری بوده و نسبت به سال مالی قبل از آن مفاد آیین نامه قبلی مجری می باشد.