همه چیز در مورد لینوکس

مقدمه

با اعلامیه معروف خود در سال 1983، پروژه GNU را آغاز کرد. وی حرکتی را آغاز کرد تا با فلسفه خودش به تولید و ارائه نرم افزار بپردازد. نام GNU مخفف GNU is Not Unix است. ولی برای رسیدن به رویای خود برای ایجاد یک سیستم عامل رایگان، وی ابتدا نیاز داشت تا ابزارهای لازم برای این کار را ایجاد نماید. بنابراین در سال 1984 وی شروع به نوشتن و ایجاد کامپایلر زبان C گنو موسوم به GCC نمود. ابزاری مبهوت کننده برای برنامه نویسان مستقل. وی با جادوگری افسانه ای خود به تنهایی ابزاری را ایجاد نمود که برتر از تمام ابزارهایی که تمام گروههای برنامه نویسان تجاری ایجاد کرده بودند قرار گرفت. GCC یکی از کارآمد ترین و قویترین کامپایلرهایی است که تا کنون ایجاد شده اند.

تا سال 1991 پروزه GNU تعداد زیادی ابزار ایجاد کرده بود ولی هنوز سیستم عامل رایگانی وجود نداشت. حتی MINIX هم لایسنس شده بود. کار بر روی هسته سیستم عامل گنو موسوم به HURD ادامه داشت ولی به نظر نمی رسید که تا چند سال آینده قابل استفاده باشد.

این زمان برای توروالدز بیش از حد طولانی بود...

در 25 آگوست 1991، این نامه تاریخی به گروه خبری MINIX از طرف توروالدز ارسال شد:

از : لینوس بندیکت توروالدز
به: گروه خبری MINIX
موضوع: بیشتر چه چیزی را میخواهید در MINIX ببینید؟
خلاصه: نظرخواهی کوچک در مورد سیستم عامل جدید من

با سلام به تمام استفاده کنندگان از MINIX
من در حال تهیه یک سیستم عامل رایگان فقط به عنوان سرگرمی و نه به بزرگی و حرفه ای GNU برای دستگاههای 386 و 486 هستم. این کار از آوریل شروع شده و درحال آماده شدن است. من مایلم تا نظرات کاربران را در مورد چیزهایی که در MINIX دوست دارند یا ندارند، جمع آوری کنم. زیرا سیستم عامل من حدودا شبیه آن است. مانند ساختار سیستم فایل مشابه و چیزهای دیگر... من اکنون bash نسخه 1.08 و GCC نسخه 1.40 را به آن منتقل کرده ام و به نظر میرسد که کار میکند. من در عرض چند ماه چیزی آزمایشی درست کرده ام و مایلم بدانم که کاربران بیشتر به چه قابلیتهایی نیاز دارند؟ من از هر پیشنهادی استقبال میکنم. ولی قول نمی دهم همه آنها را اجرا کنم.

همانطور که در این نامه پیداست، خود توروالدز هم باور نمی کرد که مخلوقش آنقدر بزرگ شود که چنین تحولی در دنیا ایجاد کند. لینوکس نسخه 0.01 در اواسط سپتامبر 1991 منتشر شد و روی اینترنت قرار گرفت. شور و اشتیاقی فراوان حول مخلوق توروالدز شکل گرفت. کدها دانلود شده، آزمایش شدند و پس از بهینه سازی به توروالدز بازگردانده شدند. لینوکس نسخه 0.02 در پنجم اکتبر به همراه اعلامیه معروف توروالدز آماده شد:

از : لینوس بندیکت توروالدز
به: گروه خبری MINIX
موضوع: کدهای منبع رایگان هسته مشابه MINIX

آیا شما از روزهای زیبای MINIX 1.1 محروم شده اید؟ هنگامی که مردها مرد بودند و راه اندازهای دستگاه خود را خودشان مینوشتند؟ آیا شما فاقد یک پروزه زیبا هستید و می میرید تا سیستم عاملی داشته باشید تا بتوانید آنرا مطابق با نیازهای خود در آورید؟ اگر اینگونه است، این نامه برای شما نوشته شده است.
همانطور که ماه پیش گفتم من در حال کار بر بروی یک سیستم عامل رایگان مشابه MINIX برای کامپیوترهای 386 هستم. این سیستم عامل اکنون بجایی رسیده است که قابل استفاده است و مایل هستم که کدهای منبع را در سطح گسترده تر پخش نمایم. این نسخه 0.02 است ولی من موفق شده ام که نرم افزارهای Bash، GCC، GNU-Make، GNU-sed، Compress و غیره را تحت آن اجرا کنم. کدهای منبع این پروژه را میتوانید از آدرس nic.funet.fi با آدرس 128.214.6.100 در دایرکتوری pub/OS/Linux پیدا کنید. این دایرکتوری همچنین دارای چند فایل README و تعدادی باینری قابل اجرا تحت لینوکس است. تمام کدهای منبع ارائه شده است زیرا هیچ یک از کدهای MINIX در آن استفاده نشده است. سیستم را میتوانید همانطور که هست کامپایل و استفاده کنید. کدهای منبع باینری ها را هم میتوانید در مسیر pub/GNU پیدا کنید.

لینوکس نسخه 0.03 پس از چند هفته آماده شد و تا دسامبر، لینوکس به نسخه 0.10 رسید. هنوز لینوکس فقط چیزی کمی بیشتر از یک فرم اسکلت بود. این سیستم عامل فقط دیسکهای سخت AT را پشتیبانی میکرد و ورود به سیستم نداشت و مستقیما به خط فرمان بوت میشد. نسخه 0.11 خیلی بهتر شد. این نسخه از صفحه کلیدهای چند زبانه پشتیبانی میکرد، دیسکهای فلاپی و کارتهای گرافیکی VGA، EGA، هرکولس و... نیز پشتیبانی میشدند. شماره نسخه ها از 0.12 به 0.95 و 0.96 افزایش پیدا کرد و ادامه یافت. بزودی کد آن بوسیله سرویس دهنده های FTP در فنلاند و مناطق دیگر، در سرتاسر جهان منتشر شد.

پس از یک دهه ، لینوکس امروز

امروزه لینوکس بیش از یک دهه توسعه را پشت سر گذاشته است و یکی از سریع التوسعه ترین سیستم های عامل به شما میرود. از چند کاربر انگشت شمار در سالهای 1991 و 1992، امروزه میلیونها کاربر از لینوکس استفاده میکنند. IBM که زمانی بزرگترین دشمن جماعت Open Source به شمار می رفت، اکنون سرمایه گذاری عظیمی در زمینه توسعه راه حل های Open Source تحت لینوکس نموده است. در حال حاضر تعداد توسعه دهندگانی که برای افزایش قابلیتهای لینوکس تلاش میکنند، روز به روز افزایش می یابد.

امروزه تعداد زیادی از شرکتها و موسسات حرفه ای تجاری، پشتیبانی از محصولات مبتنی بر لینوکس را بر عهده گرفته اند. اکنون دیگر استفاده از لینوکس در محیطها اداری، پذیرفتن ریسک نیست. از نظر قابلیت اطمینان و پایداری و همچنین حفاظت در برابر انواع ویروسها چیزی بهتر از لینوکس وجود ندارد. با تلاش شرکتهای بزرگی مانند ردهت استفاده از لینوکس در محیطهای تجاری توسعه فراوان یافته و اکنون تعداد زیادی از شرکتهای کوچک و بزرگ در حال استفاده از سرویس دهنده ها و ایستگاههای کاری مبتنی بر لینوکس هستند.

طلوع لینوکس روی میزی (Desktop Linux)

بزرگترین ایرادی که از لینوکس گرفته میشد چه بود؟ قبلا محیط تمام متنی لینوکس، بسیاری از کاربران را از استفاده کردن از آن بر حذر میداشت. با اینکه در استفاده از محیط متنی کنترل کامل سیستم در اختیار شماست، ولی این محیط اصلا برای کاربران عادی سیستمهای کامپیوتری مناسب نیست. محیط های گرافیکی که بر پایه X-Window وجود داشتند نیز پاسخ گوی امکاناتی که سیستم عاملهای گرافیکی مانند ویندوز برای کاربران خود ارائه میکردند، نبودند. ولی از چند سال گذشته این وضعیت در حال تغییر بوده است. اکنون محیطهای گرافیکی حرفه ای مانند KDE و GNOME تصویر لینوکس را کامل کرده اند. این محیطهای گرافیکی اکنون بسیار کاربر پسند و قدرتمند شده اند و وجود این سیستمهاست که امروزه کاربران عادی نیز میتوانند از لینوکس استفاده کنند.

لینوکس در جهان سوم

ورود لینوکس به کشورهای جهان سوم تحولی ایجاد نموده است. قبل از وجود لینوکس کشورهای جهان سومی در زمینه کامپیوتر در سطح بسیار پایین تری قرار داشتند. هزینه سخت افزارها بسیار پایین آمده بود ولی هزینه نرم افزار برای این گونه کشورها همچنان کمر شکن بود. این امر باعث شد تا در بسیاری از این کشورها کپی غیر مجاز نرم افزارها گسترش پیدا کند که باعث میلیاردها دلار خسارت سالیانه میشود. یکی از عمده ترین دلایل این کار پایین بودن درآمد سرانه در این کشورهاست. هنگامی که مجموع درآمد سرانه سالیانه بیش از 200 تا 300 دلار نیست، هیچگاه امکان خرید یک سیستم عامل 100 دلاری وجود نخواهد داشت.

طلوع لینوکس و سایر تولیدات باز متن، این وضعیت را تغییر داده است. این امکان وجود دارد تا بتوان لینوکس را در کامپیوترهای قدیمی 486 و پنتیوم که اکنون در کشورهای توسعه یافته به تاریخ پیوسته اند ولی هنوز در کشورهای درحال توسعه از آنها استفاده میشود، اجرا نمود. همچنین استفاده از نرم افزارهای رایگان بازمتن گسترش یافته تا جلوی هزینه های سرسام آور نرم افزاری این کشورها را بگیرد. امروزه در کشورهای آسیایی، آفریقایی و آمریکای لاتین استفاده از لینوکس و نرم افزارهای بازمتن گسترش فراوانی یافته و با استفاده از خصلت ذاتی تغییر پذیری لینوکس، برای استفاده از زبانهای ملی این کشورها سفارشی شده است. امروزه مستندات لینوکس به اکثر زبانهای زنده جهان ترجمه شده اند.

از میزکار تا ابرکامپیوترها

هنگامی که توروالدز لینوکس را ایجاد نمود، این مخلوق جدید، فقط یک اسباب بازی تازه برای هکرها بود. ولی از زمان دستگاههای 386 که نخستین هسته لینوکس بر روی آنها اجرا میشد، لینوکس راه درازی را طی نموده است. یکی از مهمترین استفاده های امروزی لینوکس استفاده از آن در پردازشهای سنگین موازی در ابرکامپیوترهاست. امروزه اکثر ابرکامپیوترهایی که در جهان ساخته میشوند، از لینوکس به عنوان سیستم عامل خود استفاده میکنند.

داستان ادامه دارد

حرکت لینوکس از یک پروزه هکری تا جهانی شدن یک انقلاب شگفت انگیز است. پروزه GNU که در اوایل دهه 1980 توسط ریچارد استالمن شروع شد، توسعه نرم افزارهای بازمتن را رهبری نمود. پروفسور اندرو تاننباوم و سیستم عامل MINIX او مطالعه سیستم عامل ها را از حالت تئوری به عملی تبدیل نمود و در نهایت همت و تلاش توروالدز منجر به تولد لینوکس شد. امروزه لینوکس دیگر یک پروزه هکری به شما نمی رود بلکه یک حرکت جهانی است که توسط میلیونها نفر برنامه نویس بازمتن و شرکتهای بزرگی مانند IBM حمایت میشود. لینوکس در تاریخ کامپیوتر به عنوان یکی از شگفت انگیز ترین محصولات تلاش بشری باقی خواهد ماند.

توکس پنگوئن : نشان عزیز لینوکس

نشان لینوکس یک پنگوئن است. برخلاف سایر سیستم عاملهای تجاری، این نشان زیاد جدی نیست! توکس نشانگر وضعیت بدون نگرانی حرکت لینوکس است. این نشان تاریخچه بسیار جالبی دارد. لینوکس در ابتدا فاقد هر گونه نشانی بود. هنگامی که توروالدز برای تعطیلات به استرالیا رفته بود، در دیداری که از یک باغ وحش داشت، هنگامی که می خواست با یک پنگوئن بازی کند، پنگوئن دست وی را گاز گرفت و همین ایده ای شد تا از پنگوئن به عنوان نشان لینوکس استفاده شود !!!

لینوس توروالدز را بهتر بشناسیم

Eric S. Raymond یه صفحه پرسش و پاسخ سئوالات روزمره در مورد Linus Torvalds در سایت خود گذاشته که بد ندیدم با توجه به اینکه ما هم خیلی دوست داریم بیشتر راجع به آقای لینوس بدونیم اون صفحه رو ترجمه کنم ...

۱. لینوس توروالدز کیست؟
او همان کسی است که هسته اصلی لینوکس را نوشته است. اگه شما اونو نمیشناسید اصلا چرا این صفحه رو میخونید.

۲. لینوس چه شکلیه؟اینجا یه عکس تقریبا جدید از لینوس هست. این عکس در سال ۱۹۹۹ توسط Gary Wanger ثبت شده. لینوس اخیرا چشماش رو جراحی لیزر کرده و دیگه عینک به چشم نمیزنه.

۳. من چه جوری باید اسم لینوس 'Linus `رو تلفظ کنم؟
اگر شما به زبان سوئدی ( زبان مادری لینوس ) صحبت میکنید باید /Lee'nus/ تلفظ کنید، ضمنا اینجا یه فایل صوتی هست که تلفظ دقیق سوئدی رو به شما میگه.
اگر انگلیسی صحبت میکنید هم میتونید /Lie'nus/ با i کشیده و هم /Li'nus/ با i کوتاه تلفظ کنید، ضمنا اینجا یه فایل صوتی هست که تلفظ دقیق انگلیسی رو به شما میگه.

۴. لینوس اهل کجاست؟فنلاند. او در هلسینکی پایتخت و بزرگترین شهر فنلاند بزرگ شده. او هسته لینوکس رو وقتی نوشت که در دانشگاه هلسینکی دانشجو بود.

۵. لینوس چه سالی متولد شده است؟
28 دسامبر 1969

۶. اگه لینوس اهل فنلاند است پس چرا زبان مادری او سوئدی ست؟
سوئدی یکی از دو زبان اصلی فنلاندی‌ها است.

۷. نام وسط لینوس چیست؟
بعضی ها فکر میکنن که نام وسط او "God" است و بعضی ها هم میگن "Eric" ولی درستش "Benedict" است.

۸. لینوس الان کجا زندگی میکنه؟
او الان ساکن San Jose در ایالت کالفرنیای ایالات متحده آمریکاست. او از سال ۱۹۹۷ از فنلاند به ایالات متحده مهاجرت کرده و تا سال ۲۰۰۰ در سانتا کلارا زندگی کرده است.

۹. آیا لینوس صفحه شخصی در اینترنت دارد؟
لینوس یک صفحه شخصی در آدرس http://www.cs.helsinki.fi/~torvalds داره. تو اون صفحه می‌تونید عکس پنگوئن و لوگوی مورد علاقه لینوس و عکس دختر بچه او Patricia Miranda Torvalds رو ببینید.

۱۰. ادیتور و نرم افزار ایمیل خوان لینوس چیست؟
لینوس نه از Emacs استفاده میکنه و نه از vi . او از MicroEmacs به عنوان ادیتور و از Pine به عنوان ایمیل خوان استفاده می‌کنه.

۱۱. آدرس ایمیل لینوس چیست؟
شما می‌تونید به ایشون به آدرس [e-mail] ایمیل بزنید.
توجه : به دلیل اینکه لینوس روزانه ایمیل های بسیار زیادی دریافت می‌کنه پس با فرستادن ایمیل های الکی وقت ایشون رو تلف نکنید و البته ایشون خوب میدونه چجوری با فرستنده های هرزنامه ها و کسانی که با مقاصد دیگه ایمیل میفرستن برخورد کنه.

۱۲. لینوس در اوقات فراغت چه کارهایی انجام میده؟
ایشون در لابراتوارهای توسعه نرم افزارهای کد باز کار میکنن.
اون با دختر بچه هاش بازی میکنه . ما یه عکس از خانواده ایشون هم اینجا داریم.
او از رانندگی با ماشینش Mercedes SLK 32 AMG لذت می‌بره.
در واقع او هم مثل بقیه به زندگی روزمره اش می‌رسه.

نگاهی دقیق‌ به فرایند راه‌اندازی لینوکس

گراب توسط برنامه grub-install نصب می‌شود. فایل پیکربندی گراب به طور معمول در مسیر boot/grub/menu.lst قرار دارد. در زیر یک مثال از این فایل را مشاهده می‌نمایید:

default 0

timeout 8

gfxmenu (hd0,1)/boot/message

title Linux

    kernel (hd0,1)/boot/vmlinuz root=/dev/hda2 desktop showopts

    initrd (hd0,1)/boot/initrd

title Failsafe

    kernel (hd0,1)/boot/vmlinuz root=/dev/hda2 showopts ide=nodma apm=off acpi=o

ff vga=normal nosmp noapic maxcpus=0 3

    initrd (hd0,1)/boot/initrd

title Memory Test

    kernel (hd0,1)/boot/memtest.bin

در صورتی که شما کامپیوتر خود را با یک سیستم‌عامل عامل اختصاصی از ردموند به اشتراک گذاشته‌اید، حواستان باشد که آنها اعتقاد دارند که سیستم‌عاملی جز سیستم‌عامل خودشان وجود ندارد و بنابراین اگر ویندوز را پس از لینوکس نصب کنید، بر روی MBR خواهد نوشت. به همین علت ابتدا ویندوز را نصب نمایید.

سطوح اجرایی لینوکس
سطوح اجرایی لینوکس به شما آرایه‌ای از پیکربندی‌های سیستمی ارائه می‌کنند. بدون مشخص کردن، معمولا سیستم با سطح اجرایی پیش‌گزیده که ممکن است ۳، ۲ یا ۵ باشد، بوت می‌شود. این سطح اجرایی پیش‌گزیده را می‌توانید با ورود برخی کلمات کلیدی هنگام بوت تغییر دهید.
به طور استاندارد ۷ سطح اجرایی در لینوکس وجود دارد. از ۰ تا ۷. سطح اجرایی ۰ به معنی خاموش کردن سیستم، سطح اجرایی ۱ به معنی حالت تک کاربر و سطح اجرایی ۶ به معنی بوت مجدد (Reboot) سیستم هستند. سطوح اجرایی دیگری که رایج هستند عبارتند از سطح اجرایی ۳ که یک سیستم چند کاربره بدون محیط گرافیکی است، حالت اجرایی ۵ که محیط اجرایی چندکاربره همراه با محیط گرافیکی است. البته در سیستم‌های مبتنی بر لینوکس دبیان، سطوح اجرایی ۳ و ۵ با سطح اجرایی ۲ جایگزین شده‌اند. در بسیاری از سیستم‌ها، یک سطح اجرایی دیگر موسوم به S وجود دارد که مشابه به سطح اجرایی ۱ بوده ولی برای ورود به آن نیاز به کلمه عبور ریشه می‌باشد. این بدلیل مسائل امنیتی است.
محتویات فایل etc/inittab مشخص کننده سطوح اجرایی سیستم شما و سطح اجرایی پیش‌گزیده می‌باشد. در زیر مثالی از این فایل را مشاهده می‌نمایید:

#

# /etc/inittab

#

# This is the main configuration file of /sbin/init, which

# is executed by the kernel on startup.

#

# The default runlevel

id:5:initdefault:

# /etc/init.d/rc takes care of runlevel handling

#

# runlevel 0  is  System halt   (Do not use this for initdefault!)

# runlevel 1  is  Single user mode

# runlevel 2  is  Local multiuser without remote network (e.g. NFS)

# runlevel 3  is  Full multiuser with network

# runlevel 4  is  Not used

# runlevel 5  is  Full multiuser with network and xdm

# runlevel 6  is  System reboot

#

l0:0:wait:/etc/init.d/rc 0

l1:1:wait:/etc/init.d/rc 1

l2:2:wait:/etc/init.d/rc 2

l3:3:wait:/etc/init.d/rc 3

l5:5:wait:/etc/init.d/rc 5

l6:6:wait:/etc/init.d/rc 6

# what to do in single-user mode

ls:S:wait:/etc/init.d/rc S

~~:S:respawn:/sbin/sulogin

# what to do when CTRL-ALT-DEL is pressed

ca::ctrlaltdel:/sbin/shutdown -r -t 4 now

# getty-programs for the normal runlevels

# :::

# The "id" field  MUST be the same as the last

# characters of the device (after "tty").

1:2345:respawn:/sbin/mingetty --noclear tty1

2:2345:respawn:/sbin/mingetty tty2

3:2345:respawn:/sbin/mingetty tty3

4:2345:respawn:/sbin/mingetty tty4

5:2345:respawn:/sbin/mingetty tty5

6:2345:respawn:/sbin/mingetty tty6

خط id:5:initdefault به معنی این است که سطح اجرایی پیش‌گزیده کامپیوتر شما سطح اجرایی ۵ است. خطوط l1:1:wait:/etc/init.d/rc 1 و به همین ترتیب، باعث می‌شوند تا اسکریپت etc/init.d/rc سطح اجرایی مربوطه را بصورت یک آرگومان ارسال نماید. سپس این اسکریپت پروسه‌های خاص سطح اجرایی ارسال شده را آغاز می‌کند. تمام اسکریپت‌های کنترل کننده پروسه‌های مختلف در مسیر etc/init.d/ ذخیره شده‌اند.
به طور معمول، بطور معمول پروسه‌هایی که با ورود به یک سطح اجرایی، اجرا یا متوقف خواهند شد در زیر دایرکتوری‌هایی مانند rc2.d یا rc5.d (همنام با شماره سطح اجرایی مربوطه‌شان) ذخیره شده‌اند. این فایل‌ها لینک‌های Symbolic به اسکریپت‌های موجود در etc/init.d/ می‌باشند. لینک‌هایی که با K آغاز می‌شوند، هنگام ورود به سطح اجرایی مربوطه نابود (Kill) خواهند شد. لینک‌هایی که با S شروع می‌شوند، هنگام ورود به آن سطح اجرایی شروع (Start) خواهند شد. این لینک‌ها بصورت الفبایی اجرا می‌شوند، به این معنی که ابتدا لینک‌های K آغاز شده و سپس لینک‌های S. ترتیب اجرای لینک‌های K و S با عددی دو رقمی که بلافاصله پس از حروف S یا K قرار می‌گیرد، تعیین می‌شود.
این روش، روش استاندارد برای اجرای پروسه‌ها در آغاز فرایند بوت می‌باشد. این سیستم استاندارد به System V Init موسوم می‌باشد که مشابه با سیستم‌عامل یونیکس است.
در صورتی که همه چیز به خوبی پیش رفته باشد، سیستم شما هم اکنون در حال اجرا بر روی سطح اجرایی انتخاب شده است. برای تغییر سطح اجرایی می‌توانید بصورت کاربر ریشه وارد شده و دستور init را در خط فرمان تایپ نمایید. برای مثال init 3.

فرایند ShotDawn در لینوکس

انواع خاموش کردن سیستم

سه نوع مختلف عملیات خاموش کردن وجود دارند:
- راه‌اندازی مجدد کامپیوتر (و احتمالا با یک سیستم‌عامل دیگر) یا Reboot
- متوقف کردن کامپیوتر یا Halt
- خاموش کردن کامپیوتر یا Power Off

در بخش بالا در مورد راه‌اندازی مجدد یا Reboot کامپیوتر صحبت شد. دلایل معقولی برای راه‌اندازی مجدد یک کامپیوتر وجود دارند. یکی از مهمترین این دلایل، فعال کردن هسته جدید است. برای برخی کاربران، دلیل آن می‌تواند استفاده از سیستم‌عامل دیگری که روی سیستم نصب است، باشد. یکی از آسانترین راه‌های بوت مجدد سیستم، استفاده از دستور زیر است:

# shutdown -r

همانطور که می‌بینید، برای اجرای این دستور باید در حالت کاربر ریشه قرار داشته باشید. در صورتی که مایل هستید تا قبل از خاموش شدن سیستم مدتی زمان داشته باشید، گزینه t امکان این زماندهی را برای شما فراه می‌سازد. برای مثال، با اجرای دستور زیر، دستگاه شما پس از ۶۰ ثانیه انتظار خاموش خواهد شد:

# shutdown -t 60 -r

برای متوقف کردن کامپیوتر، می‌توانید از گزینه h به همراه این دستور استفاده نمایید. هنگام متوقف شدن دستگاه، ابتدا تمامی فرایند‌های نوشتن روی دیسک‌ها متوقف شده و سپس دستگاه متوقف می‌شود.

بردهای اصلی از نوع ATX و کامپیوترهای کیفی دارای قابلیت خاموش شدن (Power off) خودکار هستند. برای خاموش کردن سیستم می‌توانید از دستور poweroff استفاده نمایید. نحوه عملکرد این دستور مشابه با دستور Halt بوده با این تفاوت که سیستم خاموش خواهد شد. البته لازم به ذکر است که در برخی از سیستم‌ها، دستور halt عمل خاموش کردن را نیز انجام می‌دهد.

اطلاعات دقیق‌تر

گزینه‌ها و انتخاب‌های فراوانی برای استفاده شدن به همراه دستورهای shutdown، halt وجود دارند که می‌توانید برای اطلاعات بیشتر، به مستندات این دستورها مراجعه نمایید.

نصب دو ورژن لینوکس در کنار هم

مرحله اول برگرداندن image های بوت کرنل و سپس ویرایش فایل پیکربندی مدیر بوت. در قدم نخست، یک پنجره ترمینال بازکرده، بصورت کاربر ریشه وارد سیستم شده و پارتیشنی را که کپی پشتیبان پارتیشن boot را در آن تهیه کرده بودید متصل نمایید. برای مثال:

$ su
# mount /dev/hda3 /mnt

در صورتی که فایل‌های موجود در آنرا بررسی نمایید، فایل‌هایی با نام System.map-2.x.x، vmlinuz-2.x.x و احتمالا initrd-2.x.x را مشاهده خواهید کرد. بجای x شماره‌های نسخه هسته سیستم قرار خواهند گرفت. ابتدا بررسی نمایید که این فایل‌ها همنام با فایل‌های موجود در پارتیشن boot ورژن دوم نباشند. در اینصورت آنها را در آنجا کپی کنید. در صورتی که نام آنها یکسان بود می‌توانید آنها را تغییر نام داده و سپس عمل کپی را انجام دهید:

# cp /mnt/alan/boot/System.map.2.6.3 /boot
# cp /mnt/alan/boot/vmliniz-2.6.3 /boot

پس از این مرحله باید فایل پیکربندی مدیر بوت را ویرایش کرده و ورژن اول خود را در آن اضافه کنید. فایل پیکربندی مدیر بوت grub در آدرس boot/grub/menu.lst قرار دارد. (البته در لینوکس ردهت این آدرس در boot/grub/grub.conf است.) فایل پیکربندی مدیر بوت لیلو نیز در etc/lilo.conf قرار دارد. نظر به اینکه اکثریت توزیع‌های جدید لینوکس از گراب بعنوان مدیر بوت پیش‌گزیده استفاده می‌کنند، ما این مدیر بوت را بررسی خواهیم کرد. البته همین عملیات برای لیلو هم قابل انجام است. (تنها پس از اتمام ویرایش فایل پیکربندی باید دستور lilo را اجرا نمایید.)
ابتدا فایل پیکربندی گراب را با یک ویرایشگر متنی مانند vi باز می‌کنیم:

# vi /boot/grub/menu.lst

گزینه مربوط به ورژن جدید به این صورت است:

title Mepis Linux
root (hd0,1)
kernel /vmlinuz-2.4.22 root=/dev/hda9 ro hdb=scsi
savedefault
boot

می‌توانید به راحتی و با ماوس این قسمت را انتخاب و با کلیک راست در حافظه کپی کنید. سپس کلید Insert را فشار داده (برای ورود به حالت ویرایش در ویرایشگر vi) و با کلیک راست در یک فضای خالی paste نمایید. سپس آنرا مطابق با فایل‌ها و مسیر ریشه ورژن اول خود ویرایش کنید. برای مثال:

title Libranet GNU/Linux 2.8.1 , kernel 2.6.3
root (hd0,1)
kernel /vmlinuz-2.6.3 root=/dev/hda3 ro hdb=scsi
savedefault
boot

همانطور که توجه دارید، آدرس پارتیشن / ورژن اول من hda3 است و فایل vmlinuz-2.6.3 نیز اضافه شده است. پس از انجام ویرایش، کافی است با زدن کلید ESC و سپس کلیدهای wq تغییرات را ذخیره کرده و خارج شوید. خوب اکنون اگر بوت کنید، گزینه مربوط به بوت ورژن اول نیز در مدیر بوت اضافه شده که با انتخاب آن خواهید توانست از ورژن اول خود نیز استفاده نمایید.

لینوکس شبدیکس

شبدیکس هنگام بوت کلیه پارتیشن‌های موجود روی دیسک سخت را شناسایی کرده و تمامی آنها را بصورت «فقط خواندنی» آماده اتصال می‌کند. این ویژگی می‌تواند برای کاربران تازه کار که این توزیع برای آنها درنظر گرفته شده است، کمی مشکل ساز باشد. در صورتی که بتوان امکان نوشتن را بصورت پیش‌گزیده فعال کرد، بهتر خواهد بود. یک کاربر نیمه وارد می‌تواند با ورود به کنسول پارتیشن مورد نظرش را با دستور mount مطابق دلخواه خود متصل نماید، ولی این امکان برای کاربران تازه کار کمی دشوار است.

در مورد FarsiKDE، واقعا پروژه تحسین برانگیزی است، ولی به نظر می‌رسد که در ترجمه کلمات در برخی محلها نیاز به بازبینی بیشتری باشد. برخی واژه‌ها به هیچ وجه رایج و آشنا نیستند و در هیچ کتاب کامپیوتری نمی‌توان مشابه آنها را پیدا کرد و کمی کار را دشوار می‌سازند. در صورتی که این اصلاحات در آن انجام شود، می‌توان از آن در محیطهای آموزشی، بهره فراوانی برد.

من حین تهیه این بررسی، شبدیکس را به چندین نفر نشان دادم. اکثر آنها از اینکه یک محیط فارسی کامل در لینوکس می‌بینند، حیرت زده شده بودند، ولی اکثر آنها پس از رفع حیرت زدگی (!) معتقد بودند که قلم بکار رفته در پنجره‌ها و FarsiKDE واضح نیست. البته من هم با آنها هم عقیده هستم. در صورتی که بجای قلمی مانند Arial قلمی مانند Tahoma که واضح است جایگزین شود، محیط را برای کاربران بسیار جذاب‌تر خواهد ساخت.

سایر کاربردهایی که این دیسک می‌تواند برای شما داشته باشد، ایجاد یک پلاتفورم کاری قابل جابجایی (من به حدی به کارهای روزمره تحت لینوکس عادت کرده‌ام که تصور کارکردن با ویندوز برایم بسیار دشوار است. بنابراین در مسافرت‌ها می‌توانم این دیسک را همراه داشته و در با اولین کامپیوتر آنرا بوت کرده و استفاده نمایم.) و یک دیسک نجات کامپیوتر است.

با اینکه شبدیکس با ۱۲۸ مگابایت حافظه هم کار می‌کند، توصیه می‌کنم برای روانی و راحتی بیشتر، آنرا روی کامپیوتری با حداقل ۲۵۶ مگابایت رم اجرا نمایید. در این صورت بسیار روان کار خواهد کرد و برنامه‌ها نیز با سرعت بیشتری اجرا خواهند شد. دلیل نیاز به این مقدار حافظه هم روشن است. شبدیکس از دیسک سخت سیستم استفاده نمی‌کند تا با ایجاد swap بخشی از اطلاعات خود را روی آن قرار دهد.

در صورتی که مدتی با شبدیکس کار کردید و از آن خوشتان آمد، می‌توانید آنرا روی دیسک سخت خود نصب نمایید. نصب شبدیکس در حال توسعه بوده و در حال حاضر کمی غیر متعارف است. توصیه می‌کنم در صورتی که تازه کار هستید، از نصب آن خودداری نمایید. به هر حال قبل از آغاز نصب برنامه Qparted اجرا می‌شود که با استفاده از آن می‌توانید دیسک خود را پارتیشن‌بندی نمایید و یا پارتیشن‌های موجود را ویرایش کنید. پس از آن سوال و جواب‌های نصب آغاز شده و در پایان نیز محتویات CD روی دیسک سخت کپی می‌شوند.

پس از نصب آن متوجه شدم که با مدیر بوت لیلو کار می‌کند. با توجه به اینکه اکثر ورژن‌های کنونی لینوکس مانند ردهت، زوزه، لیبرانت و ... از گراب استفاده می‌کنند و همچنین گراب امکانات بیشتری به کاربر ارائه داده و انعطاف پذیرتر می‌باشد، فکر می‌کنم جایگزین کردن گراب با لیلو فکر بدی نباشد.

سیستم فایل لینوکس و یونیکس

-شاخه dev: محل قرارگیری نقطه دسترسی‌های ابزارهای سخت افزاری است. مثلا تمام پورت‌ها، پارتیشن‌ها و... در اینجا دارای یک فایل هستند. برای مثال فایل dev/fd0 نشاندهنده فلاپی درایو سیستم است و به همین ترتیب. بسیاری از برنامه‌های کاربردی از این فایلهای دسترسی برای خواندن و نوشتن داده‌ها بر روی ابزار مورد نظرشان استفاده می‌کنند. مثلا یک برنامه کاربردی فایل dev/fd0 را باز کرده و در آن می‌نویسد. در حقیقت اطلاعات روی درایو فلاپی و دیسکی که در آن قرار دارد، نوشته خواهد شد.
-شاخه etc: در این شاخه فایل‌های پیکربندی برنامه‌های سرویس دهنده و برخی فایلهای سیستمی دیگر قرار می‌گیرند. مثلا فایل پیکربندی سرویس دهنده وب آپاچی در سیستم‌های دبیان در etc/apache/http.conf قرار دارد و به همین ترتیب.
-شاخه home: در این شاخه دایرکتوری‌های خانگی کاربران سیستم و اطلاعات آنها قرار می‌گیرد. بهتر است این شاخه در یک پارتیشن جداگانه قرار گرفته و متصل شود. این کار حفاظت از داده‌های کاربران را بالاتر خواهد برد. ضمنا در صورت نیاز به فرمت و نصب مجدد سیستم، اطلاعات کاربران دست نخورده باقی مانده و پس از نصب مجدد، کلیه تنظیمات شخصی و اطلاعات آنها بدون تغییر باقی خواهند ماند.
-شاخه lib: این شاخه همانطور که از نام آن پیداست، محل قرار گیری فایل‌های کتابخانه برنامه‌ها است. این کتابخانه‌ها توسط برنامه‌های کاربردی و ابزارهای برنامه نویسی بکار گرفته می‌شوند.
-شاخه mnt: این شاخه معمولا دارای زیرشاخه‌هایی مانند floppy و cdrom بوده و محل اتصال سنتی درایوهای فلاپی و CD-ROM می‌باشد. همچنین پارتیشن‌ها دیگر دیسک سخت را نیز می‌توانید در این شاخه متصل نمایید. البته اجباری به این کار وجود ندارد. مثلا در سیستم‌های مبتنی بر دبیان، درایوهای فلاپی و CDROM در شاخه‌های floppy و cdrom که در زیر ریشه قرار دارند، متصل می‌شوند. اتصال و برداشتن اتصال پارتیشن‌ها و درایوها با استفاده از دستور mount صورت می‌گیرد. اشتراکات شبکه را نیز می‌توانید در این شاخه متصل نمایید.
-شاخه proc: این شاخه یک سیستم فایل مجازی است که برخی اطلاعات مربوط به سیستم و هسته از آن قابل دستیابی می‌باشد. مثلا فایل version در این شاخه حاوی اطلاعات هسته سیستم عامل مانند نسخه آن و ... می‌باشد.
-شاخه sbin: دستورات و برنامه‌های مدیریتی سیستم در این شاخه قرار می‌گیرند که مخصوص کاربر root است.
-شاخه tmp: محل قرارگیری برخی فایلهای موقتی برنامه‌های کاربردی است.
-شاخه usr: بسیاری از برنامه‌های کاربردی در این شاخه نصب می‌شوند. مثلا Xwindow در این شاخه قرار دارد. همچنین برخی دستورات و دستورات مدیریتی نیز در مسیرهای usr/bin و usr/sbin قرار می‌گیرند.
-شاخه var: این شاخه که معمولا در کامپیوترهای سرویس دهنده در یک پارتیشن جداگانه قرار می‌گیرد، مخصوص برنامه‌های سرویس دهنده‌ای مانند وب و FTP و بانکهای اطلاعاتی است. مثلا فایل‌های مربوط به یک وب سایت می‌توانند در var/www قرار گیرند. به دلیل اینکه در برخی از حملات DOS دیسک سخت سیستم با فایل‌های آشغال پر می‌شود، این شاخه را در یک پارتیشن جداگانه قرار می‌دهند که در صورت قرارگیری تحت حمله و پرشدن احتمالی دیسک سخت، کل سیستم عامل دچار وقفه نگردد و آسیب به همان قسمت محدود شود.

تمامی شاخه‌هایی که در بالا توضیح داده شد، می‌توانند در پارتیشن‌های جداگانه قرار داده شوند. ولی ضرورتی ندارد.

پارتیشن swap
هنگام نصب لینوکس، پارتیشنی به نام swap می‌سازید. کاربرد این پارتیشن چیست؟ این پارتیشن که تحت ساختار سیستم فایل جایی متصل نمی‌شود، محل قرارگیری swapping file لینوکس که همان حافظه مجازی روی دیسک سخت است، می‌باشد. بهتر است حجم آنرا برابر یا ۲ برابر حافظه سیستم خود تعیین نمایید.