سهام چیست؟
بورس اوراق بهادار به معنای یک بازار متشکل و رسمی سرمایه است ، که درآن سهام شرکتها واوراق مشارکت تحت ضوابط و مقررات خاص، مورد معامله قرارمی گیرد.
سهم چیست ؟
سرمایه هرشرکت سهامی ، به قسمتهایی مساوی تقسیم می شود که به هریک از این قسمت ها، یک سهم گفته میشود.معمولا قیمت اسمی سهام در ایران 1000 ریال است.هر فرد پس از خرید سهام مالک جزئی از دارایی شرکت می شود.
به یاد داشته باشید که وقتی اقدام به خریدسهام میکنید، دربازار سرمایه شروع به فعالیت کرده اید.
سهام عادی چیست ؟
سهام عادی، همین سهامی است که شرکت ها عرضه می کنند وسهامداران به نسبت سهام خود، مالک شرکت می شوند.شما سهام عادی را هرزمان که بخواهید می توانید بفروشید ولی اگر شرایط بازار و کشور خوب باشد با قیمت بالاتر و اگر شرایط بازار خوب نباشد با قیمت کمتر آن را می فروشد.
سهام ممتاز چیست ؟
سهامی است ، که شرکت عرضه می کند وسود آن مثلا این طور گفته می شود 10 ٪از قیمت اسمی سهام. حال اگر قیمت اسمی سهام 100 تومان است 10 درصد آن 10 تومان می شود.
سود سهام ممتاز ، نسبتا دائمی است و پرداخت سود سهام ممتاز نسبت به سهام عادی اولویت دارد. برای رعایت حقوق سهامداران شرکت هایی که در بورس پذیرفته می شوند دارای سهام عادی ومشابه و یکسان هستند.
انواع بورس کدام است ؟
بورس کالا ، بورس فلزات ، بورس کشاورزی، بورس اوراق بهادار ، بورس اسناد خزانه . دربورس افراد حقیقی و حقوقی توسط کارگزاران خود به دادوستد می پردازند و در آن خریدار و فروشنده می توانند یک فرد یا یک شرکت باشند.
این خرید و فروش تابع قوانین خاصی است ؛ که در مورد همه و با هر مقدار سرمایه به صورت یکسان برخورد می کند.
تصویر یک برگه سهم را که پس از خرید سهم برای شما صادر می شود می بینید:
انواع ارزشها
ارزش دفتری: ارزشی که برروی ترازنامه ثبت میباشد (درموردکالاهاواجناس) خواه این قیمت برای امسال باشد، خواه برای 10 سال قبل، به آن ارزش دفتری می گویند.
ارزش ذاتی : ارزش یک سهم برحسب نرخ بازده سرمایه گذاری،هرقدرازسهم خود بازده بیشتری کسب کنیم ارزش ذاتی آن بیشترخواهد بود.
ارزش اسمی : ارزشی که آن راقانون تعیین می کند وبرای هربرگه سهام 100 تومان است.
ارزش بازار: قیمت فروش سهام دربازاراست ، این ارزش راعرضه وتقاضا مشخص می کند.
گسترش فعالیت بازار سرمایه در مناطق جغرافیایی کشور بر اهداف و فعالیت های ذیل تاثیر با اهمیت دارد:
الف) فرایند توسعه اقتصادی همزمان و یکنواخت مناطق را شتاب می بخشد،
ب) اجرای سیاست های مربوط به تمرکززدایی را آسانتر می کند،
ج) مشارکت طیف گسترده تر مردم را در فعالیت های اقتصادی مولد امکان پذیر می سازد،
د) شدت انباشت نقدینگی را در مناطق مختلف کشور از توزیعی یکنواخت برخوردار می سازد،
ه) سازوکار گردآوری منابع مالی راکد یا سرگردان را در اقتصاد ملی کارامدتر می کند،
و) رویکرد نامناسب به پس انداز را به ویژه در بخش خانوار اصلاح می کند،
ز) دستیابی به الگوی بهینه تخصیص منابع مالی را با در نظر گرفتن نیازهای هر یک از مناطق جغرافیایی و اولویت های اقتصاد ملی امکان پذیرتر می سازد،
ح) با گسترش فرهنگ سهامداری در جامعه و سازمان یافته شدن بازار سرمایه در اقتصاد ملی، زمینه های کاهش درجه و شدت اتکای بنگاه های اقتصادی را به استقراض از شبکه بانکی یا تامین دولتی فراهم می اورد که خود به کاهش فشار تقاضا در بازار پول و فشار کسری بودجه دولت می انجامد
تامین مالی چیست ؟
تامین مالی یا فاینانس ، یعنی تهیه منابع مالی و وجوه برای ادامه فعالیت شرکت و ایجاد و راه اندازی طرح های توسعه و درآمدزای این واحدهای اقتصادی .تامین مالی عمدتا از طریق انتشار سهام ، فروش اوراق قرضه و وام و اعتبار صورت می گیرد.
ابزارهای ویژه تامین مالی
الف- سهام عادی
ب- سهام ممتاز
ج- اوراق قرضه
د- اوراق مشارکت
ه- اوراق بهادار قابل تبدیل اوراق مشارکت یا اوراق قرضه :
اوراقی است که سودمعین دارد وصادرکننده اوراق قرضه متعهد می شود اصل پول و سود را در تاریخ معین پرداخت کند. این اوراق چند کوپن سود دارند که مثلا هر سه ماه یکبار باید به بانک عامل مراجعه کرد و با تحویل آن بخشی از سود را دریافت کرد.
در بازار بورس ایران ، اوراق مشارکت نیز مورد دادو ستد قرار می گیرد.
اولین شرکتی که اقدام به انتشاراوراق مشارکت در بورس کرد شرکت ایران خودرو- طرح پژوپارس- با سود 19 ٪ بود.
اسناد خزانه
تعاریف و کلیات
اسناد خزانه اسناد بینامی است که برای تأمین احتیاجات مالی خزانهداری کل در جریان سال مالی انتشار مییابد.
اوراق قرضه اوراق بینام یا بانامی است که برای تأمین قسمتی از اعتبارات مورد نیاز برنامههای عمرانی یا دفاعی انتشار مییابد.
عامل فروش سازمانی است که به نمایندگی وزارت دارایی اسناد خزانه و اوراق قرضه را توزیع و فروش و باز پرداخت مینماید.
بهای اسمی اسناد خزانه و اوراق قرضه مشمول این قانون بهایی است که در متن آنها نوشته و از طرف وزارت دارایی تضمین شده و پس ازسررسید قابل پرداخت است.
بهای روز اسناد خزانه و اوراق قرضه مشمول این قانون بهایی است که این اسناد و اوراق بر حسب مقتضیات عرضه و تقاضا در بازار خریدو فروش میشوند.
بهره اسمی بهرهای است که در متن اسناد خزانه و اوراق قرضه مشمول این قانون نوشته و از طرف وزارت دارایی تضمین شده و پس ازسررسید قابل پرداخت است.
بهره واقعی بهرهای است که بر اثر نوسانات بهای روز اسناد یا اوراق ممکن است بیشتر یا کمتر از بهره اسمی نصیب دارندگان آنها شود.
انتشار اسناد خزانه و اوراق قرضه مشمول این قانون عبارت است از واگذاری اسناد و اوراق مزبور در مقابل وجوهی که عاید خزانهداری کلمیشود.
میزان و تاریخ عرضه و نرخ بهره و نوع هر سری اسناد خزانه به پیشنهاد خزانهداری کل و موافقت وزیر دارایی تعیین خواهد شد.
میزان اسناد خزانه در گردش هیچ وقت نباید از (10).(1) هزینههای مصوب در بودجه کل کشور ( هزینههای از محل درآمد عمومیبودجه کل کشور) تجاوز کند.
وجوه حاصل از انتشار اسناد خزانه به عنوان تنخواه گردان مورد استفاده خزانهداری کل واقع خواهد شد.
میزان و تاریخ عرضه و نرخ بهره و نوع هر سری اوراق قرضه وسیله هیأتی مرکب از رییس کل یا قائممقام رییس کل بانک مرکزی ایران ورییس دفتر مرکزی بودجه و خزانهدار کل بررسی و به وزیر دارایی پیشنهاد میشود اخذ تصمیم نهایی به پیشنهاد وزیر دارایی و تصویب نخست وزیرخواهد بود.
میزان اوراق قرضه در گردش هیچ وقت نباید از جمع درآمدهای عمومی و درآمدهای برنامه (بدون احتساب وامها) که در سال مالی قبلوصول شده تجاوز نماید.
اسناد خزانه و اوراق قرضه به امضای وزیر دارایی و خزانهدار کل منتشر خواهد شد.
فصل دوم - طرز انتشار و باز پرداخت و باز خرید
اسناد خزانه به مدتهای 3 ماه و 6 ماه و یک سال خواهد بود.
اوراق قرضه به مدتهای یک تا ده سال به صورت مختلف طبق آییننامه اجرایی این قانون منتشر خواهد شد.
اسناد خزانه و اوراق قرضه بینام پس از سر رسیدهای مقرر در وجه حامل قابل پرداخت است.
خرید اولیه و نقل و انتقال بعدی اوراق قرضه بانام باید در دفتر عامل فروش اولیه ثبت شود.
اوراق قرضه بانام و بینام پس از انتشار طبق آییننامه اجرایی این قانون قابل تبدیل به یکدیگر هستند.
وزارت دارایی عاملیت توزیع و فروش و بازپرداخت اسناد خزانه و اوراق قرضه مشمول این قانون و پرداخت بهره آنها را به بانک مرکزیایران واگذار میکند و بانک مزبور میتواند در تمام موارد مذکور به اشخاص دیگر عاملیت بدهد.
پرداخت اصل و بهره اسناد خزانه و اوراق قرضه موضوع این قانون مشمول مرور زمان نیست و دارندگان آنها میتوانند هر موقع بعد از سررسید به هر یک از عاملین مراجعه و آنها را به وجه نقد یا اسناد خزانه و اوراق مزبور بهرهای تعلق نخواهد گرفت.
اصل و بهره اسناد خزانه و اوراق قرضه دفاعی که قبل از اجرای این قانون منتشر شده است بر اساس قوانین مربوط از محل اعتباراتمنظور در بودجه کل کشور (حسب مورد از محل درآمدهای عمومی یا برنامه) یا از محل وجوه حاصل از فروش اوراق قرضه موضوع این قانون قابلپرداخت است.
به اسناد خزانه و اوراق قرضه دفاعی مذکور در فوق بعد از دو سال از تاریخ تصویب این قانون بهره تعلق نخواهد گرفت.
وزارت دارایی موظف است وجوه لازم جهت پرداخت اصل و بهره اسناد خزانه و اوراق قرضه منتشر شده را حسب مورد از محل فروشاسناد خزانه یا اوراق قرضه یا از محل اعتبارات منظور در بودجه کل کشور در اختیار بانک مرکزی ایران قرار دهد.
بانک مرکزی ایران میتوانند اسناد خزانه و اوراق قرضه مشمول این قانون را قبل از سر رسید معین به بهایی کمتر یا بیشتر از بهای اسمیآنها بر حسب وضع بهره در بازار به حساب خود بازخرید کند یا بفروشد.
فصل سوم - تعهدات دستگاههای دولتی و خصوصی
از تاریخ اجرای این قانون بانک مرکزی ایران و بانک ملی ایران و شرکت ملی ذوب آهن ایران و شرکت هواپیمایی ملی ایران و سازمانگسترش و نوسازی صنایع ایران و سایر مؤسسات دولتی و وابسته به دولت و شرکتها و مؤسساتی که حداقل 50 درصد از سرمایه آنها متعلق به دولتاست و شهرداریها و مؤسسات وابسته به شهرداریها و سازمان بیمههای اجتماعی موظفند قسمتی از وجوهی که به هر عنوان برای بازنشستگی - پسانداز یا پرداختهای پایان خدمت در حسابهای مربوط وارد و ثبت میشود طبق آییننامه اجرایی این قانون به اسناد خزانه و اوراق قرضه تبدیلنمایند.
از تاریخ اجرای این قانون شرکتهای بیمه داخلی و نمایندگی مؤسسات بیمه خارجی موظفند قسمتی از سپردهها و ذخایر خود را طبقآییننامه اجرایی این قانون به صورت اسناد خزانه یا اوراق قرضه نگاهداری نمایند.
بانک مرکزی ایران موظف است به وسیله بازخرید اسناد خزانه و اوراق قرضه در بازار بهای روز آنها را در سطحی تثبیت نماید که تفاوتبهره واقعی آنها از نرخ بهره اسمی مربوط از یک درصد تجاوز نکند.
میزان و تاریخ عرضه و نرخ بهره و نوع هر سری اوراق قرضه شرکتها و مؤسسات وابسته به دولت که به موجب قوانین خاص منتشر گرددبه ترتیب مقرر در ماده 12 این قانون تعیین میشود.
فصل چهارم - طرز اجراء
وزارت دارایی میتواند به پیشنهاد بانک مرکزی ایران برای بانک مذکور و همچنین عاملین فروش عمده اسناد خزانه و اوراق قرضه برحسب وضع بازار و مقتضیات روز حق عاملیتی قائل شود.
وزارت دارایی موظف است لااقل در هر سه ماه یک بار آمار مربوط به اسناد خزانه و اوراق قرضه منتشر شده را برای عموم آگهی نماید.
با اجرای این قانون قانون انتشار اسناد خزانه مصوب بهمن ماه 1343 و تبصره 33 قانون بودجه سال 1346 و قانون اصلاح تبصره 33قانون بودجه سال 1346 کل کشور لغو میشود.
آییننامههای اجرایی این قانون از طرف وزارت دارایی پیشنهاد و پس از تصویب هیأت وزیران به موقع اجرا گذارده میشود.
قانون فوق مشتمل بر سی و دو ماده در جلسه فوقالعاده روز پنجشنبه بیست و هفتم شهریور ماه یک هزار و سیصد و چهل و هشت به تصویب مجلسشورای ملی و در جلسه فوقالعاده روز چهارشنبه دوم مهر ماه یک هزار و سیصد و چهل و هشت شمسی به تصویب مجلس سنا رسیده است.
اوراق مشارکت چیست ؟
اوراق مشارکت اوراق بهادار با نام یا بی نامی است که به قیمت اسمی مشخص برای مدتمعین و برای تامین بخشی از منابع مالی مورد نیاز طرحهای عمرانی – انتفاعی دولت یابرای تامین منابع مالی مورد نیاز جهت ایجاد، تکمیل و توسعه طرح های سود آور تولیدی،ساختمانی و خدماتی منتشر می شود و به سرمایه گذارانی که قصد مشارکت در اجرای طرحهای یاد شده را دارند از طریق عرضه عمومی واگذار می شود.
ضوابط :
اوراق مشارکت بی نام و قابل انتقال به غیر بودهو دارنده اوراق مالک آن شناخته می شود
-در مقاطع معین از بابت سود سرمایهگذاری در طرح های موضوع اوراق مشارکت به تناسب مبلغ اسمی هر ورقه مشارکت بهدارندگان اوراق سود علی الحساب تعلق می گیرد. نرخ سود علی الحساب اوراق مشارکت ومقاطع پرداخت آن در شرایط انتشار اوراق درج و براساس شماره کوپنهای ضمیمه اصل اوراقدر شعب فروشنده به دارندگان آن پرداخت می شود. کوپنها در هنگام دریافت سود توسطشعبه از اصل اوراق جدا می شود. درصورت جدا شدن کوپن، جهت پرداخت سود علی الحساب درسررسید، ارائه اصل اوراق مشارکت از سوی دارنده اوراق الزامی است.
- پس ازخاتمه مشارکت میزان سود قطعی قابل پرداخت به دارندگان اوراق مشارکت محاسبه می شود. چنانچه سود قطعی تعیین شده بیش از سودهای علی الحساب پرداختی باشد ما به التفاوتحاصل با رعایت مقررات مربوطه به دارندگان برگه تسویه حساب نهائی مشارکت پرداخت میشود. همچنین اگر طرح به هر دلیلی زیان بدهد جبران هزینه به عهده ناشر است و سهمی ازآن به دارنده اوراق تعلق نمی گیرد.
-پس از سررسید اوراق مشارکت، مشارکتخاتمه یافته و اصل وجه اوراق در ازای دریافت اصل اوراق به دارندگان پرداخت می گردد،بدیهی است پس از انقضای مشارکت سودی به اوراق تعلق نمی گیرد
-درصورت تمایلدارندگان اوراق مشارکت برای فروش اوراق خود قبل از انقضای سررسیدآن ، شعب بانک نسبتبه بازخرید اوراق به مبلغ اسمی و با محاسبه سود علی الحساب متعلقه بصورت روز شماراقدام می نمایند
به منظور جلوگیری از مواردی نظیر سرقت، مفقودی و ... درصورتی که خریدار مایل باشد می تواند اوراق خود را بصورت امانی نزد بانک نگهدارینموده و در سررسیدهای مقرر سود علی الحساب آن به حساب وی نزد شعبه واریزشود.استفاده از این خدمت مستلزم پرداخت کارمزد برای متقاضی مطابق دستورالعمل تعرفهخدمات بانکی می باشد که کارمزد مربوطه در سیستم مکانیزه بانک محاسبه و از سودکوپنها کسر می گردد.
-هر گونه ادعای مفقودی، معدومی و امثالهم نسبت به اوراقاز طرف دارندگان اوراق مشارکت مسموع نیست و منوط به رسیدگی قضایی و رای نهائی وقطعی از مراجع ذیصلاح قضایی می باشد. بنابراین شخصی که اوراق وی مفقود شده ابتدا میبایست از مراجع ذیصلاح قضایی دستور منع پرداخت وجه (بابت اصل و کوپن) تا سررسیدنهایی اوراق را به بانک ارائه دهد.
منبع : http://tarh.majlis.ir
نوشته شده توسط سروش بغدادی
منبع : http://www.saberiali.blogsky.com