بانک سوال دبستان گرمه

بانک سوال دبستان گرمه

بانک نمونه سوال ابتدایی متوسطه اول و دوم پایان نامه مقاله تحقیق کارآموزی کارورزی طرح توجیهی کار آفرینی پروژه
بانک سوال دبستان گرمه

بانک سوال دبستان گرمه

بانک نمونه سوال ابتدایی متوسطه اول و دوم پایان نامه مقاله تحقیق کارآموزی کارورزی طرح توجیهی کار آفرینی پروژه

جایگاه و اهمیت کار در اسلام و قرآن

تن آسایی و کاهلی دور کن                                           بکوش و ز رنج تنت سور کن 

که اندر جهان گنج بی رنج نیست                                    کسی را که کاهل بود گنج نیست 

همه کالبد مرد را کوشش است                                       اگر بخت بیدار در جوشش است  

یکی از ارکان های اساسی در زندگی اجتماعی، جهاد و کار و کوشش انسان ها می باشد. کار و فعالیت در جامعه دارای نقش و کارکرد اساسی است. کار و جهاد، یک جامعه را به مرزهای توسعه و ترقی نزدیک ساخته و باعث آبادانی و رشد آن سرزمین می شود، علاوه بر آن کار و فعالیت، نتایج ارزنده ای را در جسم و روح انسان دارد. با توجه به فواید و نتایج مثبت کار در اجتماع و روحیه فرد، آموزه های اسلام به کار و جهاد اهمیت زیادی می دهد. 

کار کردن فقط به معنای داشتن شغلی معین در جامعه نمی باشد، بلکه فرد باید در هر جایگاه و هر سنی، اهل سعی و کوشش باشد و بتواند در شکوفایی مادی و معنوی و رشد اجتماع، نقش مفیدی ایفا نماید. ارزش کار، فقط به لحاظ مادی و کسب درآمد و ثروت نیست، کار همگانی باعث رشد و توسعه یک جامعه گشته و کشور را به سوی شکوفایی اقتصادی و پیشرفت اجتماعی سوق می دهد و اعضای آن جامعه را انسان هایی فرهیخته و سالم بار می آورد.

کار و کوشش یکی از نمودهای شکر گذاری از نعمت ها و الطاف خداوند می باشد. خداوند به انسان نعمت های زیادی عطا نموده و تمام نیازها و احتیاجات مادی و معنوی زندگی او را فراهم ساخته است، بهره برداری از این نعمت ها و کار و کوشش برای استفاده از آنها در جهت رشد جامعه، یکی از روش های قدردانی و سپاسگزاری از خداوند است.

کار و کوشش شبانه روزی از ویژگی های سیره انبیاء و ائمه اطهار بوده است. نگاهی به شیوه و روش زندگی رهبران دینی گویای این مسئله است که ایشان در کنار امور دینی و عبادت خداوند، از کار و فعالیت اقتصادی غافل نمی ماندند، پیامبر اکرم (ص) همواره، امت خویش را به کار و جهاد دعوت
می نمودند، ایشان در زمینه اهمیت معنوی کار و جهاد می فرمایند: «کسی که روزی خود را با کار و تلاش تهیه کند، در قیامت در شمار انبیا قرار می گیرد و ثواب آنان را دریافت می کند.» (1)

حضرت علی (ع) نیز در کنار اینکه به فرایض و امور معنوی می پرداختند، به صورت شبانه روزی به اموری چون باغداری، کشاورزی و حفاری قنات مشغول بودند و در جهت پیشرفت و ترقی مادی و اقتصادی جامعه تلاش می نمودند.

حضرت صادق (ع) نیز با اینکه در زمینه گسترش علم و دانش فعالیت می نمودند، به کشاورزی و کار در مزرعه نیز می پرداختند. امام کاظم (ع) نیز در مزرعه خودشان به فعالیت مشغول بودند. 

بیکاری و تنبلی باعث می شود تا انسان نتواند نیازها و خواسته های خود را تأمین نماید و سربار دیگران شود. رسول اکرم (ص) به یارانش فرموده اند: «ملعون من القی کلّه، علی النّاس. هر کس بار زندگی خود را بر دوش مردم اندازد، ملعون است.» (2)

انسان باید سعی نماید با کار و فعالیت نیازها و احتیاجات خود را برطرف کند.

انسان با کار و پشتکار می تواند به هدف و آرمان زندگی خود دست یابد. جهاد و کوشش وسیله ای است که فرد را به سوی اهداف و مقاصدش رهنمون می سازد. تنها با سعی و تلاش می توان به هدف های بلند و بزرگ دست یافت. کار و فعالیت باعث بی نیازی فرد از دیگر افراد گشته و احساس عزت نفس و کرامت را در وجود انسان ایجاد می نماید.

چنین فردی خود را بی نیاز دیده و هرگز در برابر دیگران، دست نیاز خود را پیش نمی کشد. باید کاری را انتخاب نمود که به فعالیت رسمی و شرعی مربوط باشد و اشتغال کاذب یا غیر قانونی نه تنها مثمر ثمر نبوده، بلکه باعث تخریب و عقب ماندگی جامعه می گردد. بنابراین توجه به نوع و سنخ فعالیت اقتصادی و مطابقت دادن آن با اصول شرعی و قانونی جامعه لازم می باشد.

اسلام که دینی است فطری و اجتماعی، به همین ملاحظه، کسب و کار را واجب شمرده و برای افرادی که بی کار می نشینند ارزشی قایل نشده است. در اسلام، هر فرد باید طبق سلیقه و ذوق خود، یکی از این همه حرفه و صنعت که خدای متعال فکر انسان را به سوی آن ها هدایت فرموده است، انتخاب کند و از این راه روزی خود را به دست آورد و باری از بارهای اجتماعی را به دوش کشیده، در آسودگی مردم بکوشد.

خدای متعال می فرماید: و ان لیس للانسان الا ما سعی؛ انسان تنها به وسیله کوشش و کار می تواند به جایی برسد. (3) و از این جا است که بی کاری در اثر تنبلی در اسلام، شدیدا ممنوع است. 

اهمیت کار و کارگر در روایات

رسول گرامى اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) دست کارگرى را که بر اثر کار و فعالیت ورم کرده بود، بلند کرد و فرمودند: « این دستى است که هیچگاه آتش جهنم آن را نمى سوزاند؛ این دستى است که خدا و رسولش آن را دوست مى دارد. کسى که از دسترنج خود روزى اش را فراهم کند، خداوند با نظر رحمت به او مى نگرد».

از امیرالمؤمنین (علیه السلام) نقل شده است: « همانا خداوند بنده پیشه ور امین را دوست دارد»

در روایت دیگر است: «کسى که سربار جامعه باشد، نفرین شده است» .

شخصى نزد رسول خدا از مردى که زیاد به عبادت پرداخته بود و کار نمى کرد، یاد نمود. حضرت فرمودند: چه کسى مخارج زندگى او را بر عهده دارد، گفتند: یکى از برادرانش. فرمود: برادرش از وى عابدتر است.

در هنگامى که امام باقر (علیه السلام) در زمین مزروعى خود مشغول کار و فعالیت بود، شخص جسورى عبور کرد و دید آن حضرت کار مى کند. رو به حضرت کرد و گفت: در این حال اگر مرگ تو فرا رسد، جواب خداوند را چه مى دهى، امام در پاسخ او فرمودند: اگر در این حال مرگم فرا رسد، در حالى که در طاعت و عبادت پروردگارم مى باشم، از دنیا مى روم.

 آثار و اهمیت کار در زندگی بشر

برای این که از اهمیت کار و عمل در زندگی بشر و تاثیرات و نقش آن آگاه شویم، نگاهی گذرا به برخی از آثار و پیامدهای کار براساس تفسیر و تبیین قرآن می اندازیم تا با تفکر در آثار و کارکردهای کار، توجه و اهتمام ویژه ای به مساله کار به ویژه کار نیک داشته باشیم و اجازه ندهیم تا فرصت های غیرقابل تکرار به سادگی از دست برود و در آخرت انگشت ندامت و حسرت به دندان بگیریم.

۱) شخصیت سازی: یکی از مهم ترین تاثیرات شگرف کار و عمل در مساله شخصیت سازی نهفته است به این معنا که انسان ها از نگاه قرآن همانند هیولای نخستین و ماده ابتدایی هستند که به سبب انفعال شدید، قابلیت هرگونه تغییر و تحولی را دارند. بنابر این انسان معمولی و طبیعی به طور عادی هرگونه تغییر و تحول و تبدلی را بر می تابد و به هر شکلی در می آید. از این رو استاد علامه حسن زاده آملی (حفظه الله) انسان را جنس الاجناس می داند که قابلیت تبدیل و تحول به هر ماهیت نوعی را می یابد؛ زیرا انسان می تواند به اشکال و قالب های بسیار متنوعی در آید که دیگرجانداران از آن بی بهره اند. براساس تفسیرقرآنی، انسان می تواند از جماد فروتر شود و از ملک پران گردد به گونه ای که در مقام مظهریت صادر نخستین در آید و در ««قاب قوسین او ادنی» (نجم، آیه ۹) نشیند.

انسان ها با اندیشه و کار خویش، شخصیت خود را می سازند. برخی خود را به سنگ خارای سخت تبدیل می کنند که هیچ گونه آب حیات و زندگانی در آن جریان نمی یابد. و در برخی موارد آب حیات نمی تواند حتی در آن راه یابد؛ و گاه دیگر به شکل موجودی مرکب از شتر و گاو و پلنگ در می آیند که خصلت ها و خصوصیات آنها را با خود دارند. خداوند در آیاتی، از این دسته از انسان ها با عنوان «کالانعام بل هم اضل» تعبیر می کند؛ زیرا پست تر از حیوان شده اند و توانمندی ها و ظرفیت های الهی خود را دسیسه و خاک کرده و چیزی از آن در خود بر جا نگذاشته اند. البته برخی دیگر با اندیشه ها و کارهای نیک خویش در مسیر تعالی و کمال گام برداشته و از نعمت اسمای الهی به درستی بهره می گیرند و فرشته وش یا برتر از آن می گردند.

خداوند در آیاتی از جمله آیات ۱۳۴ و ۱۴۱ سوره بقره و آیات ۵۷ و ۵۸ و نیز ۱۷۵ و ۱۷۶ سوره اعراف و به ویژه در آیه ۸۴ سوره اسراء به صراحت از شاکله و شخصیت وجودی انسان سخن می گوید که با عمل ساخته می شود و رفتارهای آینده و آتی آنان نیز براساس همین شخصیت و شاکله وجودی می باشد. به این معنا که از کوزه همان برون تراود که در اوست. آیاتی از جمله ۱۹ سوره لقمان و ۳۰ و ۳۱ سوره صافات و ۲۱ سوره طور و ۵ سوره جمعه و آیاتی دیگر نیز همین معنا را مورد تأکید قرار داده و از نقش و اهمیت خاص و بسیار مهم اندیشه و کار در زندگی بشر سخن به میان آورده است.

۲) تحولات تاریخ: اصولا از نظر قرآن تمامی تحولات تاریخی بشر مبتنی بر عملکرد و کار مردم است. به این معنا که هر جا تحولی در زندگی بشر چه در جهت مثبت یا منفی رخ داده و یا رخ خواهد داد، ریشه در کار و عملکرد جامعه انسانی دارد. این انسان ها هستند که باکارهای مثبت و منفی خویش سرنوشت خود را رقم می زنند و آن را در مسیر کمالی یا ضد کمالی قرار می دهند.

جوامع بشری که به تمدن و فرهنگ مطلوب دست یافته اند، جوامعی هستند که با کارهای عقلانی و نیک خویش، زمینه بروز و ظهور آن را فراهم آورده اند؛ همچنین جوامعی که به قهقرا رفته و سقوط کرده و نام و نشانی نیز از آنان بر جا نمانده است، جوامعی بودند که برخلاف اصول عقلانی به کارهای زشت و ناهنجار دست یازیدند و خود و دیگران را تباه کردند.

خداوند در آیاتی از جمله آیات ۵۲ و ۵۳ سوره انفال به نقش و اهمیت بسیار حیاتی کارهای مردم در تحولات تاریخی جوامع بشری اشاره می کند و در آیه ۱۱ سوره رعد با تأکید مستقیم بر نقش عمل و کار در زندگی فردی و جمعی روشن می سازد که چرا و چگونه جوامع دچار تحولات و تغییرات شگرف می شوند.

۳) آرامش: بی گمان یکی از مهم ترین دغدغه های اصلی بشر دست یابی به سعادتی است که آن را در آرامش و آسایش ابدی و همیشگی تفسیر و تعبیر می کند. از این رو همواره در اندیشه آن است که به آرامش و آسایش جاودانه دست یابد و از هرگونه ناامنی و بحران روحی و روانی و شخصی و جمعی و مانند آن رهایی یابد و در کمال امنیت و آرامش و اطمینان قرار گیرد و سکونت روحی یابد.

از نظر قرآن ریشه هر سعادتی را باید در اندیشه و کار نیک آدمی جست. از این رو از انسان ها می خواهد تا برای دست یابی به این هدف عالی و بلند، همت بلند دارند و تلاش و کوشش کنند. خداوند در آیه ۱۱۲ سوره نحل با ارایه مثالی می کوشد تا این معنا را گوشزد کند که آرامش و آسایش جوامع در گرو اندیشه و کار نیک است؛ زیرا در شرایطی آرامش و امنیت به جامعه باز می گردد که همه انسان ها در مسیر درست، اندیشه ورزند و کار کنند تا برکات از آسمان و زمین به سوی ایشان روانه شود.

اگر به جوامع بشری نگاهی گذرا شود به سادگی معلوم می شود که ابتلای جوامع به ترس و ناامنی چیزی جز بازتاب اندیشه های پلید و کارهای زشت آنان نیست. ترس از گرسنگی و ناامنی در حوزه های روحی و غذایی و جانی و جسمی نتیجه و بازتاب طبیعی پندارهای پلید و کارهای زشت بشر است. بر این اساس باید با تغییر در اندیشه و کار آن را به سوی درست ساماندهی و هدایت کرد و اندیشه سالم و پاک را در کنار کار و عمل صالح قرار داد تا به مقصد والا دست یافت.

۴) آسایش: چنان که گفته شد از مهم ترین دغدغه های اصلی بشر آسایش و آرامش است. البته دنیا به طور طبیعی از این ظرفیت برخوردار نیست که آسایش و آرامش دایمی و جاودانه را به همراه داشته باشد، ولی می توان در همین دنیا به گونه ای زیست که از آرامش و آسایش طبیعی پایدار نسبی برخوردار شد. از این رو خداوند پاداش تقوای الهی یعنی اندیشه ها و کارهای نیک بشر را، آرامش و آسایش در دنیا افزون بر آرامش و آسایش ابدی و جاودانه در آخرت می داند و در آیه ۱۱۲ سوره نحل بر آن تاکید می کند. به سخن دیگر، انسان ها می توانند در سایه ایمان و تقوای الهی به سعادتی در دنیا دست یابند که آرامش نسبی و پایداری را برای آنان به ارمغان می آورد و برکات زمین و آسمان را بهره آنان می گرداند. البته کسانی که این گونه عمل می کنند به طور طبیعی در آخرت از سعادت جاودانه و آسایش و آرامش ابدی برخوردار می گردند، چنان که آیه ۱۲۷ سوره انعام و نیز آیات ۲۱ تا ۲۴ سوره حاقه این معنا را به صراحت تبیین می کند.

۵ تمدن و اقتصاد شکوفا: از دیگر آثار عمل می بایست به تمدن و اقتصاد شکوفایی اشاره کرد که جز از این راه به دست نمی آید. خداوند در آیاتی از جمله آیه ۵۳ سوره انفال و ۱۱۲ سوره نحل و ۳ سوره اسراء به نقش عمل و کار در بهره مندی انسان از نعمت های الهی در زمین اشاره می کند و خواهان تلاش و کار مردم می شود تا از نعمت های خدادادی در زمین بهره مند گردند و در آسایش و آرامش زندگی کنند و دغدغه گرسنگی و ناامنی نداشته باشند. به سخن دیگر تلاش آدمی در دنیا از موجبات بهره مندی انسان از اقتصادی شکوفا و تمدنی بزرگ خواهد بود که زمینه سعادت نسبی در جهان را فراهم می آورد؛ چنان که قوم یونس این گونه عمل کردند و تا مدتی از متاع مستقر و با دوام بهره مند شدند و هیچ گونه دغدغه ای در این حوزه ها نداشتند.

به هر حال تلاش و کار نیک که از نگرش نیک و اندیشه سالم تراوش می کند؛ فضای مطلوبی را برای رشد و بالندگی اقتصادی و رفاهی مردم فراهم می آورد و تمدن های بزرگ را ایجاد و بارور می سازد. (انسان، آیه ۲۲ و آیات دیگر)

۶ فقرزدایی: کار و تلاش، دست کم عامل اصلی در فقرزدایی از جوامع بشری است. حتی اگر انسان نخواهد برای آخرت خویش کاری کند و از فواید کار نیک در آخرت بهره مند گردد (غاشیه، آیات ۸ تا ۱۶) حداقل می تواند با کار و تلاش، خود و دیگران را از فقر و فلاکت رهایی بخشد. بسیاری از جوامع که دچار فقر و بدبختی های متنوع هستند به سبب بی توجهی به اهمیت و ارزش کار به این وضع دچار می شوند با نگاهی گذرا به جوامع فقیر می توان به سادگی این معنا را اثبات کرد که تنها جوامعی گرفتار فقر هستند که دچار تنبلی هستند و از کار و تلاش دوری و اجتناب می ورزند و به تکاهل رو آورده اند. از این رو خداوند گرفتاری جوامع بشری به فقر و فاقه و گرسنگی را نتیجه رفتارهای ایشان از جمله بیکاری و یا کارهای نادرست و خلاف موازین عقلی و عقلایی می شمارد. با نگاهی به آیه ۱۱۲ سوره نحل می توان این معنا را به دست آورد که عملکرد نادرست، موجب فقر و فاقه جوامع بشری می شود چنان که عمل و کار می تواند درهای نعمت را به سوی انسان و جوامع بشری بگشاید و آنان را به کمال سعادت در دنیا برساند.

کار در اسلام:                                                                                                           یکی از مقدس ترین واژه هایی که در متون اسلامی مورد استفاده قرار گرفته کار می باشد. کار در اسلام مورد تکریم قرار گرفته و مردم را بسوی آن دعوت نموده است. قرآن و سنت افرادی را که در زمین و دریا از مواهب الهی برای کسب روزی حلال استفاده و تلاش می کنند ستوده و آنان را مردمی قابل احترام دانسته است و با کسانی که در راه خدا جهاد می کنند برابر می داند و در مقابل افراد بیکار و تنبل را افرادی کم ارزش و غیر قابل اعتماد و دور از رحمت حق معرفی می نمایند.

خداوند در سوره اسری (آیه 12)، (الملک آیه 15)، (اعراف 10)، (حدید25)،( مائده 96) مردم را بسوی کار و تلاش و کسب روزی حلال دعوت کرده و آنرا یک واجب دینی میداند.

 اندیشه و کار

کارها به سبب آن که به قصد و نیتی خاص انجام می گیرد، می تواند به اعتبار متعلق آن، مثبت و منفی باشد، زیرا کارها می توانند به قصد زیان و آسیب به خود و یا دیگری انجام گیرد و می تواند به قصد سود و بهره رسانی صورت گیرد که از آن به کار نیک یا عمل صالح و کار بد و عمل طالح یاد می شود.

خداوند در قرآن در بیان ارز ش واهمیت کار به این نکته توجه می دهد که انسان چیزی جز سعی و عمل نیست. هرچند که در آیه ۳۹ سوره نجم آمده است؛ و ان لیس للانسان الا ما سعی؛ و برای انسان چیزی جز آن چه انجام می دهد و تلاش می کند، نیست؛ ولی می توان از این جمله نیز همان معنای پیشین را استنباط کرد؛ زیرا خداوند در ادامه در آیات دیگر می فرماید که انسان در آخرت، همین عمل خویش را به شکل جزای کامل می بیند.

به سخن دیگر، انسان جز همین اندیشه و عمل خویش نیست که از وی صادر می شود. بنابراین کار انسان و سعی اوست که او را می سازد و به شکل سازه ای نهایی در آخرت بروز و ظهور کرده و از زمین خارج می شود. این معنا در آیاتی از جمله آیه ۱۱۱ سوره نحل و آیه ۷۰ سوره زمر به شکل بهره مندی کامل انسان از کارهای خویش در قیامت بیان شده است.

به هرحال، انسان چیزی جز اندیشه و کار نیست. این اندیشه است که به کار، رنگ و رویی خاص می بخشد و آن را به صورت عمل نیک و بد درمی آورد. انسان نیز در نهایت همین آثار و پیامد اندیشه و کار خویش را به شکل شخصیت وجودی خود می بیند. ( بقره، آیات ۱۳۴ و ۱۳۹ و ۱۴۱ و ۲۸۶ و آیات دیگر)

براین اساس قرآن، خواهان توجه ویژه انسان ها به مساله کار و اندیشه می شود و از آنان می خواهد تا اندیشه و کارهای نیک را در نظر داشته و در مسیر آن گام بردارند و از اندیشه و کارهای بد و زشت اجتناب ورزند.

البته تاثیر اندیشه و کار تنها به حوزه مسایل شخصی محدود نمی شود، بلکه آثار آن در حوزه های اجتماعی و زندگی جمعی نیز بروز و ظهور می یابد. از این رو خداوند در آیاتی از جمله ۱۳۴ و ۱۳۹ و ۱۴۱ سوره بقره و نیز آیات ۲۸ و ۲۹ سوره جاثیه از بهره مندی امت ها و جوامع از ثمره عملکرد خویش سخن به میان می آورد و تاثیراندیشه و کار را در حوزه های اجتماعی به صراحت تبیین می کند.

آثار و فواید اخلاص در کار:

1ـ بصیرت و نورانیت دل و عمل خالص تا آن حد در اسلام مورد اهمیت است که در حدیثی پیامبراسلام(ص) می‌فرمایند: کسی که چهل روز اعمال خود را خالصانه انجام دهد خداوند چشمه‌ی حکمت و دانش را از قلبش بر زبانش می‌گشاید.(4)

2ـ حکمت و معرفت: حکمت و معرفت نیز از آثار و فواید اخلاص است که در روایت فوق آمده است.

3ـ خضوع تمام به سوی الله در برابر انسان مخلص.

4ـ کفایت امر و درمانده نشدن در کارها. قال الله عزوجل: «اطلع علی قلب عندنا علم منه حب الاخلاص لطاعتی و توجهی و ابتغا مرضاتی الا تولیت تقویمه و سیاسته» (5)

5ـ خداوند عزوجل فرمود: «اگر بنده خود را دوستدار اخلاص و خدا‌جو یابم اداره امور او را شخصاً به عهده می‌گیرم «کار او را به دیگران واگذار نمی‌کنم»

6 ـ سعادت و کامیابی: امیر‌المؤمنین(ع) می‌فرماید:(6) اخلصوا اعمالکم تسعدوا. «اعمال خود را خالص کنید تا سعادتمند شوید»

7 ـ بالا رفتن اعمال و قبولی آن: (7) پیامبراکرم(ص) می‌فرماید: ای مردم اعمالتان را برای خدا متعال خالص کنید. زیرا خدا عملی را می‌پذیرد که فقط برای او باش.

 آداب کار و عمل

از آن جایی که هر کاری در فرهنگ قرآنی باید متوجه امر عالی باشد، از مردم خواسته شده تا در کارهای عادی و معمولی خویش نیز به این نکته توجه کنند که کارهای خویش را برای مقاصد بزرگ و عالی چون کمالات مطلق انجام دهند. لذا توحید محوری و آخرت گرایی به عنوان یک ارزش مورد تاکید قرار می گیرد تا به کارها رنگ و بوئی دیگر بخشد. در همین راستا خداوند از انسانها می خواهد تا همواره در تمام کارهای خویش از آغاز تا انجام متوجه خداوند بوده و از وی درخواست موفقیت در کارها را داشته باشند. (اسراء آیه ۸۰)

خداوند یکی از آداب کار کردن را انجام آن با یاد و نام خود دانسته و آن را به عنوان یک فضیلت مورد تاکید قرار داده است. لذا سوره حمد را با بسم الله الرحمن الرحیم آغاز می کند و در آیات ۲۹ و ۳۰ و ۴۱ سوره هود نشان می دهد که این روش تا چه اندازه ارزشی و دارای فضیلت است. البته از آن جایی که مالک همه هستی خداوند است، باید به این نکته نیز توجه کرد که اراده الهی پیش از هر اراده و مشیتی است. پس لازم و بایسته است تا با گفتن ان شاءالله در کارها از خداوند بخواهیم تا هر کاری را به سامان رساند و در مسیر خیر قرار دهد. (کهف، آیات ۲۳ و ۲۴)

فرهنگ کار از دیدگاه قرآن

زیرا نه تنها بنیاد هر تغییر و تحول مثبتی است، بلکه وظیفه و مسئولیت انسانی در قبال آفرینش است؛ چراکه انسان خردمند در جایگاه خلافت باید با کار و تلاش خویش نه تنها زمینه تحول مثبت و تکاملی خویش را فراهم آورد، بلکه دیگران را نیز به کمال لایق و شایسته خودشان برساند و در مقام مظهریت پروردگاری و ربوبیت، این مسئولیت را به بهترین وجه ممکن انجام دهد.

زیرا نه تنها بنیاد هر تغییر و تحول مثبتی است، بلکه وظیفه و مسئولیت انسانی در قبال آفرینش است؛ چراکه انسان خردمند در جایگاه خلافت باید با کار و تلاش خویش نه تنها زمینه تحول مثبت و تکاملی خویش را فراهم آورد، بلکه دیگران را نیز به کمال لایق و شایسته خودشان برساند و در مقام مظهریت پروردگاری و ربوبیت، این مسئولیت را به بهترین وجه ممکن انجام دهد.

نویسنده در این مطلب برآن است تا نگرش قرآن را به کار به شکل عام و کار نیک به شکل خاص تبیین نماید و جایگاه و اهمیت و ارزش آن را در زندگی فردی و اجتماعی و نیز شخصی و جمعی واکاوی کند. با هم این مطلب را ازنظر بگذرانیم.

عمل، کار هدفمند

در فرهنگ قرآن، فعل یا همان انجام دادن، هرتلاش و کوششی است که به قصد یا بی قصد انجام می گیرد. از این رو ما از فعل آب در سوراخ کردن سنگ ها و جابه جایی خاک ها و ایجاد دره ها و مانند آن سخن می گوییم که از سوی یک موجود غیرزنده بی هیچ قصد و نیتی از سوی فاعل آن، صورت می گیرد، اما عمل، کاری است که از یک موجود زنده با قصد انجام شود. لذا عمل یا همان کار، اخص از فعل است، چنان که عمل در کاربردهای قرآنی، اعم از عمل صالح و کار نیک می باشد و می تواند عمل و کار بد را نیز دربرگیرد. (مفردات الفاظ القرآن الکریم، راغب اصفهانی، ص ۵۸۷)

به هرحال کار و عمل، فعل هدفمندی است که از عاقل، با قصد صادر می شود و شخص با انجام آن در اندیشه دست یابی به مقصد و منظوری است.

نمونه‌هایی از روایات اسلامی در مورد اهمیت کار

1. کار بالاترین عبادت:(8)

اسلام کار و طلب روزی حلال را بالاترین عبادت، معرفی نموده است چنانکه پیامبراکرم(ص) می‌فرماید: «العباده سبعون جزاً افضلها طلب الحلال». عبادت 7 جز دارد برترین آنها کار و کوشش برای بدست آوردن روزی حلال است.

2. کار بالاترین جهاد:(9)

با آنکه جهاد و فداکاری در اسلام ارزش ویژه‌ای دارد ولی کار مثل آن و بلکه از آن برتر معرفی شده است. چنانکه امام صادق(ع) می‌فرمایند: «الکار لعیاله کالمجاهد فی سبیل‌الله». آنکس که برای تأمین احتیاجات عایله‌اش تلاش کند مثل آنست که در راه خدا جهاد می‌کند. و امام رضا(ع) فرمود: آنکس که(با کار و تلاش) از فضل و برکت خداوند طب روزی می‌کند که نیازهای عایله‌اش را فراهم نماید از جهاد‌کننده در راه خدا پاداشش بیشتر است.

3. کار موجب عزت و بزرگی:(10)

معلی ‌بن خنیس می‌گوید: امام صادق(ع) مرا دید که دیر به بازار در محل کار خود می‌روم فرمود: اعذ الی عزک. «صبح زود بطرف عزت و بزرگی خود بیرون برو». برخلاف کسانی که کار را برای خود ننگ می‌دانند یا به کارگر به چشم حقارت نگاه می‌کنند، رئیس مذهب شیعه، کار را سبب و عزت کارگر می‌داند.

4. کار، ایمان و مردانگی:(11)

امام صادق(ع) فرمود: اصلاح المال من الایمان. «کار و تلاش کردن» اصلاح و تربیت و تنظیم مال از ایمان است. و در جای دیگر فرمود: بر تو باد که مال خود را اصلاح نمایی، چه این از بزرگواری است و موجب بی‌نیازی از افراد پست می‌گردد

مقام معظم رهبری در خصوص کار و کارگر فرموده است: من به کارگران سفارش می‌کنم در هر بخشی و در هر جایی که مشغول هستند کار را عبادت بدانند.این کاری که شما برای توسعه وپیشرفت کشور می‌کنید 

یک عبادت قطعی است. به مسئولان هم سفارش می‌کنم که ارزش طبقات کارگر و محروم و مستضعف و این مردم مؤمن را بدانند. کارگران قدر خود را بشناسند و بفهمند که وجود آنها چقدر در سرنوشت یک ملت مؤثر است.

 

منابع:

 

1- مستدرک الوسایل، ج۲، باب ۸، حدیث ۸

2- وسایل الشیعه، ج۱۲، ص۱۸

3- قرآن کریم ، سوره نجم ، آیه 39

4- بحار‌الانوار، ج18967

5- اصول کافی، ج2 ،ص 16 ،حدیث 4

6- اخلاص در کار و عبادت ، حائری شیرازی

7- سفینه البحار، ج1 ،ص 208

8- فهرست موضوعی غرر الحکم، ص 93

9- تفسیر قرطبی ،ج 5 ،ص 80 ،ذیل آیه 36 سوره نساء

10- وسایل، ج12 ،باب 4(از کتاب کار و کارگر در اسلام)

11- همان ، ج 12(از کتاب کار و کارگر در اسلام)

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد