پدافند عامل و غیر عامل

نظر اندیشمندان اسلامی در مورد آمادگی دفاعی در مقابل دشمنان

           بطور کلی جنگ زمانی اتفاق می افتد که توازن قوا بین دو یا چند کشور که مصالح مشترکی دارند به هم بخورد . یعنی کشوری دارای منابع و سرمایه هایی باشد که کشور دیگری به آن نیاز داشته وبخواهد از طرق نامشروع بر آن تسلط پیدا کند که در این حالت سعی می کند به نحوی کشور مذکور را تحت سلطه خود بگیرد و استعمار کند و اگر موفق به این کار نشد  از طریق جنگ و راههای دیگر دست به این کار می زند.برای جنگ نیز کشور های سلطه گر و زورگو(ابرقدرت) نیاز به توان و قوای زیاد و غیر قابل رقابت داشته و لذا از دو طریق سعی می کنند به این هدف دست یابند اول تا آنجا که ممکن است در تسلیح و توسعه سلاح و صنایع جنگی خود پیشرفت کنند  و دوم به هر طریق ممکن در کشورهایی که می خواهند آنها را استعمار کنند نوعی از عقب ماندگی در زمینه های مختلف وعدم توازن قوا به وجود آورند تا راحت تر بتوانند آن کشور ها را استعمار کنند .

  ساده ترین این راهها نفوذ  فرهنگی و سیاسی و اقتصادی و تجسس علیه کشورهای دیگر است.

        موضوع توازن قوا به اندازه ای نزد کشورهای زورگو (ابرقدرت) مهم است که سالها وقت خود را صرف تربیت جاسوس کرده و هزینه های هنگفتی را در این راه صرف می کنند.هر چند که این کشورها در حال صلح باشند ولی هیچگاه از یکدیگر غافل نشده و همواره مراقب فعالیتهای نظامی و آزمایشات تسلیحاتی و قراردادهای خرید و فروش اسلحه در آشکار و نهان و توسط جاسوسان خود می باشند و لذا تا یکی از آنها سلاحی را تولید می کند کشور دیگر که رقیب اوست دست به کار شده و سلاح مضاد آن یا بالاتر و پیشرفته تر از آن را تولید می کنند.

همه این رقابتها در زمان صلح صورت می گیرد و این کشورها هرچند می دانند که خیلی از این سلاحها هرگز استفاده نخواهد شد، ولی با این حال برای توازن قوا و به عنوان سلاح بازدارنده آن را حفظ می کنند. بطوریکه گفته می شود سلاحهای موجود در نزد این کشور ها کافی است تا بتوان کره زمین را 200 بار نابود کرد !!  

جالب اینجاست که این کشورها هیچکدام مسلمان نبوده وشاید هرگزمتون اسلامی ما و از جمله قران و دیگر روایات و احادیث را نخوانده باشند.

از سویی دیگر اگر همین کشورهای زورگو بینند که کشورهای مسلمان و یا سایر کشورهای ضعیف تر می خواهند این توازن قوا را به هم بزنند و در زمینه های علمی و اقتصادی پیشرفت کنند به سرعت به مقابله با آنها برخاسته و به هر طریق ممکن راه آنها را سد می کنند و با استفاده از قوانین و سازمانهای بین المللی وهمی در خدمت خود نظیر سازمان ملل وحقوق بشر و پنج به اضافه یک یا شش6 به اضافه دو!! غیره و از طریق فشارهای اقتصادی و سیاسی و واژه هایی پر زرق و برق و توخالی که حتی خود نیز معنی آن را نمی دانند نظیر دموکراسی و اعتدال و حقوق بشر و ... افکار عمومی را تحت تاثیر قرار داده و با استفاده از بوقهای تبلیغاتی خود مردم سایر کشورها و حتی کشورهای مستعمره خود را وادار می کنند که بپذیرند داشتن فلان سلاح یا تکنولوژی  برای آنها خوب نیست چرا که مثلا سطح دموکراسی در آن کشورها پایین است و یا از حقوق بشر برخوردار نبوده و یا هزاران دلیل واهی دیگر نظیر بزرگنمایی بر روی مشکلات اقتصادی وغیره که خود آن کشورهای زورگو بیشتر از آن رنج می برند و یا اتهامهایی مثل تروریست و ارهاب و غیره... که به راحتی بتوانند افکار عمومی جهان را تحت تاثیر قرارداده و با خود همسو نمایند و اهداف خود را جامه عمل بپوشانند ...

سید حسن نصر الله دبیر حزب الله لبنان در یکی از صحبتهای خود گفت: "بارها تقاضا کرده ایم که کمیته ای متشکل ازهمه کشورها بنشینند و واژه تروریست و ارهاب را تعرف کنند اما همیشه سازمان ملل از قبول این پیشنهاد سر باز زده زیرا هر تعریفی از ارهاب و تروریسم و نقض حقوق بشر ، به هر طریقی و قبل از هر دولتی ، بر آمریکا و اسرائیل منطبق خواهد شد..." .

از سویی دیگر نگاهی به وضع منطقه و کشورهای مسلمان بیندازیم. آنها که در معادله توازن قوای آمریکا جایی ندارند مورد حمله و هجوم قرار می گیرند نظیر افغانستان و عراق و ایران و لبنان و سوریه و ...و آنها که ضعیف تر بوده و دنباله رو آمریکا هستند و دارای منابع نفت و گاز و ثروت زیاد هستند، به زور و اجبار باید سلاحهای آمریکایی و انگلیسی را بخرند تا از کنار سود سرشار فروش اسلحه اجباری (زورکی) به این کشورها، آمریکا بتواند منافع مادی واقتصادی خود را کسب کرده و رژیم نامشروع اسرائیل را با دادن سلاح مجانی و قراردادهایی با ارقام نجومی تقویت کند تا این رژیم غاصب را همواره به عنوان چماق در دست خود گرفته و کشورهای منطقه را با آن سرکوب کرده و تحت تسلط  خود بگیرد، به نحوی که سرانه خرید سلاح در کشوری نظیر عربستان سعودی در مقابل هر فرد به ده میلیون دلار می رسد و این در حالیکه است که رقم بودجه خدمات طبی و بهداشتی وآموزشی و اشتغال در این کشورها بسیار بسیار کمتر از این ارقام است.

برخورد دوگانه سازمانهای بین المللی با کشورها نیز مشکل دیگری است که با آن روبرو هستیم  و بطور مثال قوانینی وجود دارد که برای کشورهای ضعیف یا جهان سوم استفاده می شود ولی همان قوانین برای کشورهای زورگو و غاصب نظیر اسرائیل وآمریکا و انگلیس و... کاربرد ندارد و منطبق نیست...

حال ببینیم که نظر اسلام در خصوص سیاست های تسلیحاتی و آمادگی دفاعی چیست و آیا اصولا، ما به سلاحهای پیشرفته و غیر متعارف  نیاز داریم یا خیر؟

            استاد علامه سید جعفر مرتضی العاملی عالم و محقق برجسته لبنانی وصاحب مجموعه 35 جلدی معروف " الصحیح فی سیره النبی (ص)" که تا کنون دو مرتبه جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران و جایزه برترین محقق در زمینه سیره پیامبر (ص) را در سال 86 را نیز به خود اختصاص داده، در کتاب " سیاسة الحرب فی دعاء أهل الثغور" با تشریح ابعاد مختلف "دعای امام سجاد علیه السلام در باره مرزداران" به نکات مهمی در لزوم بکارگیری همه راهها و وسایل مشروع برای دفاع از سرزمینهای اسلامی پرداختند و یاد آور شدند که این دعا مجموعه ای بسیار مهم و گرانقدر برای جهان تشیع در تبیین مفهوم جهاد و دفاع است.

            ایشان در بخشهایی از کتاب ارزشمند خود اینگونه آورده اند:

"امام علیه السلام دعای خود را پس از صلوات بر محمد و آل محمد با جمله "وَحَصِّنْ ثُغُورَ الْمُسْلِمِینَ بِعِزَّتِکَ" آغاز می کند.

.به معنای "و مرزهاى مسلمانان را به عزت و به قدرت خود محکم گردان". ایشان سپس در تفسیر این جمله می گویند: " امام علیه السلام دعای خود را با تحکیم مرزهای مسلمانان آغاز می کند زیرا اساس در اسلام صلح و عدم تجاوز است و اسلام تحکیم و تقویت مرزها را واجب کرده تا اینکه دشمن را از فکر تجاوز بازدارد...ولی اگر دشمن جنگ را با ستم و زور بر مسلمانان تحمیل کرد، پس در این هنگام چاره ای جز تغییر استراتژی به حالت هجوم که اراده جنگ را در دشمن ساقط نماید، نمی باشد و این امر بر اساس قاعده « اغزوهم من قبل أن یغزوکم » ( با آنان بجنگید قبل از آنکه با شما بجنگند) است." ( صفحه 32 کتاب)

استاد علامه سپس در ادامه اینگونه نتیجه گیری کرده اند:" تحقق معنای بازدارندگی یعنی منع دشمن از آغاز به عدوان و تجاوز و نیز چنین بر می آید که بایستی مرزها و توان دفاعی را تقویت کرده و نقاط  ضعف ( جبهه مسلمین)  را از میان برداشت و نیز دعای امام سجاد تاکید بر تقویت نیروهای لازم به لحاظ مادی و معنوی دارد. و در این راستا فراهم کردن سلاح کافی و فعال، عنصر مهمی در تامین قدرت جنگی مطلوب است ، همچنین سلاح باید فعال و موثر و آماده و قابل استفاده در همه لحظات باشد که اشاره دارد به آمادگی دفاعی و هجومی مسلمانان در مقابل دشمنان در تمام  لحظات و عدم غفلت از این واجب. ( صفحه 33 کتاب)

استاد علامه العاملی سپس در ادامه کتاب خود این مطلب را متذکر می شوند: "این دعا ( دعای امام سجاد علیه السلام در باره مرزداران) دربرگیرنده امور زیادی در مورد جنگ می باشد و بطور مثال این دعا اشاره دارد به اینکه آنچه مطلوب است قدرت بازدارندگی است و نه جنگ، زیرا جنگ در ذات خود هدف نیست و جنگ استثناء است که منظور از آن وسیله ای برای جلوگیری از تجاوز و تحقق امنیت و ایجاد صلح و آرامش است. زیرا جنگ در نهایت تبدیل به امری عبث و بیهوده و بی فایده شده و موجب هدر رفتن نیروها می شود ، اما (تقویت نیروی) بازدارندگی وسیله ای سازنده و عاملی برای توسعه بوده و موجب ایجاد صلح فردی و اجتماعی می شود".

" و لذا می بایست نیرویی ایجاد کنیم تا بتواند جنگها را به نفع اهل ایمان راهبری کرده زیرا این امر از مهمترین وسایل بازدارنده دشمن حتی برای تفکر در مورد تجاوز خواهد بود چه در حال و چه درآینده، امری که به اهل ایمان فرصت می دهد تا در حالت صلح زندگی کرده و سپس موجب رشد و شکوفایی و کسب بیشتر توان و توجه به عبادت خداوند و بندگی و عبودیت او خواهد شد. و بر همین اساس است که خداوند در قرآن کریم می فرماید:

﴿وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَیْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّکُمْ وَآَخَرِینَ مِنْ دُونِهِمْ ﴾  انفال - 60 "

﴿ و ای مومنان برای مبارزه با آنان آنچه توانید بر نیروی خویش از آذوقه و آلات جنگی و اسبان سواری که تهدید دشمنان خداوند و دشمنان خویش است برگیرید و پیوسته بر گروهی دیگر که شما به دشمنی آنها آگاه نیستید و خداوند به حال آنان آگاه است مهیا باشید ﴾.

            استاد سپس در مورد برخورد دوگانه با کشورها در خصوص دسترسی به تسلیحات و بالابردن آمادگی و توان نظامی اینگونه می گوید: " و گاهی اوقات انسانها با هدف ریشه کنی و قتل عام و یا با هدف محو هویت ملتها و خراب کردن و از بین بردن ارزشهای و آرمانهای آنان و ریشه کن کردن دین خدا می جنگند ، و با اینکه خود آنها قوانینی برای جنگها وضع کرده اند ولیکن این قوانین و ارزشها برای این دسته معنایی ندارد و گویی که قوانین فقط برای قربانیان آنها وضع شده است زیرا این قوانین برای ضعیفان و مستضعفان جاری می شود و نه برای قدرتمندان و زورگویان" .

"به هر حال آنان قوانین بین المللی ممنوعیت استفاده از بعضی سلاحها را وضع کرده اند و از جمله اسلحه های کشتار جمعی مثل بمبهای هسته ای و سلاح میکروبی و شیمیایی و بمبهای خوشه ای و امثال آن ...ولی خود همان کشورهایی که درخواست عدم استفاده از این سلاحها را در جنگ کرده اند ، خودشان تولید کننده و سازنده این سلاحها هستند و زرادخانه های آنان مملو از مقادیر زیادی از این نوع سلاحها بوده و در خفا و آشکار آن را توزیع می کنند و مقادیر زیادی از این سلاحها را به گروههای جنگجو و یا به دولتهای مختلف ، به بهانه های متفاوت می فروشند" .

"حتی بعضی از کشورهای ابرقدرت این سلاحها را در هیروشیما و ناکازاکی استفاده نموده اند و برخی از انواع این سلاحها در جنگ ضد جمهوری اسلامی و ضد کردهای عراق استفاده شده است .کما اینکه جنگ سرد بین کشورهای شرق و غرب بر اساس تولید و تجمیع و توسعه و ارتقاء این نوع سلاح و بالا بردن قدرت استفاده دولتها از آنها بپا شده است".

"علیرغم اینکه درگیری این کشورها برای کسب منافع مادی و اهداف سلطه جویانه است و نه بیشتر، پس چرا آنان در این درگیری دنیوی مصلحتی دقیقا این اسلحه کشنده را به عنوان عاملی تعیین کننده قرار داده اند؟ اسلحه ای که با آن ملتها و همه مفاهیم و ارزشها و دین و فکر آنان را به بدترین شکل مورد تعرض و قتل عام قرار می دهند، چنانکه امروزه در بسیاری از نقاط عالم شاهد آن هستیم، بدون آنکه مانع درونی و یا بازدارنده ای وجدانی در کار باشد... و چرا باید سلاح بازدارنده از ارتکاب این نوع جرائم کشتار جمعی درحق ملتها وشعوب برای این ملتها حرام باشد و برای آن کسانی که این سلاحها را برای اهداف دنیوی و سلطه جویانه خود استفاده می کنند، مجاز و حلال باشد؟؟!"

"همچنین هنگامی که دشمن شما دارای این اسلحه بوده و آن را بر ضد شما استفاده می کند و یا تهدید به استفاده از آن را می نماید ، چرا شما اجازه نداشته باشید که این نوع سلاح و یا حتی کم خطر تر از آن را در اختیار بگیرید؟ حتی به عنوان یک سلاح بازدارنده که مانع استفاده از سلاح بدتر و بزرگتر از سوی دشمنان خواهد شد..."

            در هفته گذشته شیمون پرز رئیس کیان اسرائیلی در گفت‌وگو با روزنامه "زمان" چاپ ترکیه گفت:" اسرائیل به پیمان منع تولید و گسترش سلاح‌های هسته‌ای نخواهد پیوست.

و اضافه کرد که اسرائیل از گسترش نگرانی ‌ها از بمب اتمی اسرائیل خرسند است زیرا آن عاملی بازدارنده در برابر دشمنان است".

وی در عین حال تصریح کرد: "البته داشتن سلاح‌ هسته‌ای در ذات خود نابود کننده نیست بلکه این انسان است که دست به ویرانگری می زنند و چنین استناد کرد که :پاکستان دارای سلاح اتمی است ولی تهدیدی علیه هیچ کشوری نیست".

نکته قابل ذکر اینکه رژیم صهیونیستی با در اختیار داشتن بیش از 200 کلاهک اتمی از پیوستن به پیمان منع گسترش تسلیحات هسته‌ای خودداری می ‌کند. (خبرگزاری فارس نیوز– 12/6/86)

با کمی دقت به سخنان شیمون پرز و آنچه در بالا گذشت،  به نظر می رسد دشمنان ما بهتر از برخی از ما مسلمانان این آیات و روایات اسلامی را خوانده و از آن بهره کامل برده اند کما اینکه می بینیم حتی تعدادی از کشورهای مسلمان تحت تاثیر بوقهای تبلیغاتی آمریکا و اسرائیل و رسانه های صهیونیستی، ایران را برای دستیابی به انرژی صلح آمیز هسته ای محکوم می نمایند در حالیکه هیچ اعتراضی به آنان که مخازن خود را از این سلاحها انباشته اند ندارند !

با این دیدگاه می توان گفت که داشتن سلاح هسته ای و دیگر سلاحهای بازدارنده غیر متعارف که سالهاست در دست دشمنان اسلام و خصوصا آمریکا و اسرائیل قرار داشته و با آن سعی در تسلط بر ملتها و کشورهای منطقه دارند، نه تنها برای مسلمانان نه تنها اشکال شرعی نداشته بلکه به عنوان یک سلاح استراتژیک و بازدارنده موجب تقویت جبهه مسلمانان و حمایت مرزها و سرزمینهای آنان شده و حتی از واجبات مسلمانان این است که با تمام توان خود در برابر دشمنان خدا مجهز و آماده باشند.

در خاتمه می پرسیم آیا وقت آن نرسیده که برخی دولتها و آراء داخلی به جای تکرار ادعاها و شعارهای مغرضانه آمریکا و دیگر کشورهای زورگو مبنی برعدم نیاز ایران به انرژی هسته ای و یا سلاحهای پیشرفته ، کمی به روایات اسلامی و آیات قران توجه کرده و سیاستهای داخلی و دفاعی خود را بر اساس متون اسلامی و نه بر اساس منافع و سیاستهای زورگویانه و سلطه جویانه کشورهای زورگو نظیر آمریکا و ... تنظیم نماییم؟!

جنگ نرم و رسالت دانشگاهیان

خداوند در آیه‌ی 217 سوره‌ی مبارکه‌ی بقره می‌فرماید: "و لایزالون یُقاتلونکم حتی یُرَّدوکُم عَنْ دینِکُم إن استطاعُوا". معنای آیه این است که دشمنان شما همواره با شما در جنگ هستند. واژه لایزالون، دلالت بر استمرار دارد و گویای این است که دشمنان همیشه با 

خداوند در آیه‌ی 217 سوره‌ی مبارکه‌ی بقره می‌فرماید: "و لایزالون یُقاتلونکم حتی یُرَّدوکُم عَنْ دینِکُم إن استطاعُوا". معنای آیه این است که دشمنان شما همواره با شما در جنگ هستند. واژه لایزالون، دلالت بر استمرار دارد و گویای این است که دشمنان همیشه با شما در جنگند منتهی بسته به شرایط مکانی و زمانی نوع این جنگ ممکن است متفاوت باشد. گاهی جنگ، جنگ نظامی است. گاهی اقتصادی است و گاهی نیز فرهنگی

اصولاً جنگ‌هایی که از نوع نظامی است و از وسایل و ادوات نظامی در آن استفاده می‌شود، به‌عنوان جنگ سخت یا Hard War مشهور است. ولی اگر در این جنگ از وسایل و ادوات و کالاهای فکری و فرهنگی استفاده شود، اصطلاحاً به آن Soft War یا جنگ نرم اطلاق می‌کنند. بنابراین شاخصه‌ی جنگ نرم، استفاده از ابزارهای فکری و فرهنگی است

کشورهای استکباری به این نتیجه رسیده‌اند که همان‌‌گونه که استعمار به شیوه‌های قدیم، دیگر جواب‌گوی نیازها و اقتضائات امروزه نیست و باید در قالب استعمار نو وارد برخی از کشورها شد، از طریق جنگ سخت نیز چندان نمی‌توان موفقیت‌های مورد نظر را کسب کرد. بنابراین سعی می‌کنند با تمرکز بر مسائل فکری، ایدئولوژیک و فرهنگی و در واقع با گشودن جبهه‌ی جنگ نرم، به اهداف خود برسند

امروزه با استفاده از تکنولوژی‌های ارتباطاتی مانند سایت‌ها، وبلاگ‌ها و... این تأثیرگذاری از سوی آن‌ها راحت‌تر اعمال می‌شود. شیوه‌ی عمده‌ی این تأثیرگذاری نیز به این صورت است که ابتدا مجموعه مؤلفه‌هایی را در ارتباط با یک موضوع استخراج می‌کنند؛ یعنی در رابطه با موضوعی که می‌خواهند القائی در مورد آن داشته باشند، چند مؤلفه را استخراج کرده و سعی می‌کنند دست‌کم نیمی از این مجموعه مؤلفه‌ها صادق باشد. آن‌گاه این اطلاعات صحیح را به‌عنوان پوشش و چتری به‌کار می‌گیرند تا در دل آن، چند موضوع خلاف واقع و نادرست را با تجزیه و تحلیل‌هایی و به‌عنوان کالا و خدمات فکری و فرهنگی به کام مخاطب بریزند

بنابراین با جذابیت ظاهری که برای مخاطبان ایجاد می‌کنند، آن‌ها را در پی بردن به انگیزه‌ی اصلی، دچار مشکل کنند. زیرا هنگامی‌‌که مخاطب می‌بیند چند مورد از این مؤلفه‌ها صحیح است، دیگر کل آن پدیده و تحلیل ارائه شده از آن را می‌پذیرد. دشمنان از این طریق می‌توانند اهداف مورد نظر خود را به مخاطب تحمیل کنند

طبیعتاً راه مقابله با جنگ نرم که امروزه به‌طور ویژه دانشگاهیان ما درگیر آن هستند، این است که اولاً درک کنیم که این هم یک نوع جنگ است. گمان نکنیم جنگ، فقط جنگ نظامی و سخت است. طرف مقابل ما در این جنگ نیز به دنبال اهداف و منافع خاص خود است و چیز دیگری مدّنظرش نیست. درک این‌که در شرایط جنگ نرم قرار داریم، کمک می‌کند تا واقعیات اجتماعی و سیاسی پیرامون‌مان را بهتر ببینیم

نکته‌ی دوم این‌که باید درک کنیم اگر در رابطه با یک پدیده از سوی رسانه‌های بیگانه چند مؤلفه به صورت ظاهراً صحیح القاء می‌شود، مؤلفه‌های فراوان دیگری هم وجود دارد که در قالب این چند مؤلفه‌ی صحیح، به صورت خلاف واقع و کذب به خوراک فکری برای مخاطبان تبدیل می‌شود. اگر قشر جوان و دانشجویان ما دریابند که مجموعه‌ی این مؤلفه‌ها، لزوماً صادق نیست و در دل مؤلفه‌های درست، بسیاری از مؤلفه‌ها به صورت کاذب وجود دارد، از جذابیت ظاهری که از طریق القائات فکری و فرهنگی می‌تواند بر افکار تأثیر بگذارد، کاسته می‌شود. در این رابطه باید دائماً آگاهی‌بخشی و یادآوری صورت پذیرد

آیه‌ی 194 سوره‌ی بقره می‌فرماید: "فمَن اعْتَدی عَلیکم فاعْتَدوا علیه بِمثل ما اعتَدی عَلیْکم"؛ یعنی وقتی دشمنان با شما وارد جنگ شدند، شما هم با آن‌ها مقابله به مثل کنید. اگر جنگ، جنگ نظامی است باید از طریق نظامی وارد شد؛ "و أعِدّوا لهم ما اسْتَطعتم مِن قُوّة". اگر جنگ، جنگ اقتصادی است، به همان شیوه و اگر جنگ، جنگ فرهنگی و فکری است باید مقابل به مثل ما هم به همان صورت شکل بگیرد. بنابراین در کنار موارد پیش‌گفته و شاید به‌عنوان یک محور اساسی، باید مقابله به مثل هم با همان شیوه‌های فکری- فرهنگی و تقویت افکار سالم در ضمیر جامعه کار کرد. تلاش برای تقویت روز‌به‌روز باورهای سالم، هجمه‌های فرهنگی و نرم را نیز خنثی خواهد کرد

باید این نکته را در نظر داشته باشیم که چون قشر دانشگاهی بیشتر با مقوله‌ی فکر و فرهنگ ارتباط دارد، در جنگ نرم دشمن نیز این قشر در اولویت‌های بالای آن‌ها قرار می‌گیرد. حال اگر در قشر تجّار، بازرگانان و... وارد شویم، مباحث اقتصادی و جنگ اقتصادی همچون تحریم و... بیشتر مدّنظر است و مباحث ایدئولوژیکی و فکری چندان موضوعیت پیدا نمی‌کند. بنابراین دانشگاهیان که بیشتر با دانش، کتاب، ایدئولوژی و فرهنگ و... سر و کار دارند، گروه مخاطب و هدف اصلی دشمن در جنگ نرم هستند

در مورد نقش اساتید دانشگاه در مقابله با جنگ نرم نیز این نکته حائز اهمیت است که نقش روشنگر آن‌ها برای دانشجویان بسیار اساسی است. استادان دانشگاه می‌توانند ادراک مناسب از وضعیت موجود را به دانشجویان خود منتقل کنند. بدون شک اگر دشمنان ما مانند آمریکا و اسرائیل، حرف‌های جذابی می‌زنند، دلشان برای این کشور نسوخته یا دنبال منافع ملی ما نیستند. انگیزه‌های آن‌ها از توجه به کشورهای خاورمیانه را می‌توان در عراق و افغانستان مشاهده کرد. بنابراین جذابیت‌های ظاهری که دشمن در قالب القائاتش ایجاد می‌کند، باید توسط اساتید برای دانشجویان کالبدشکافی شود

آشنایی با اصول پدافند غیر عامل

علاقه به حیات و حفظ بقاء به طور غریزی در هر انسانی وجود دارد لذا در طول تاریخ، بشر برای دستیابی به ملزومات حیاتی خود از جمله غذا و انرژی به گسترش و توسعه مراتع و زمین‌های کشاورزی و معادن پرداخته یا به جهت دفع تجاوز دشمنان خود جنگ‌ها و منازعات بسیاری را پشت سر نهاده است. سلاح‌هایی که جوامع بشری قبل از دوران صنعتی در جنگ‌ها بکار می‌بردند دست ساز و بسیار ساده بود، بین فرآیندهای دانش و فناوری و نوع سلاح‌هایی که جوامع بشری برای بهره گیری از آنها در جنگ ابداع و اختراع می‌کرده‌اند، ارتباط نزدیکی وجود داشته است

در دوران معاصر، این پیوستگی در اثر تحولات و پیشرفت‌های عظیم در فناوری رو به فزونی نهاده است. پس از وقوع انقلاب صنعتی در قرن هجدهم در اروپا و توسعه بیشتر، (پژوهش و توسعه) پیشرفت‌های شگرفی در همه سطوح فناوری پدید آمد. به طوری که دوران کنونی به ویژه دو دهه اخیر را (عصر انقلاب سوم فناوری) یا (دوران انقلاب در میکروالکترونیک) نامیده‌اند، تحولات مذکور لزوما فناوری تسلیحاتی را به شدت تحت تاثیر قرار داد به طوری که همه ابعاد و سطوح این فناوری بسیار پیچیده شده و در خصوص طرح‌های نظامی جنبه راهبردی یافته است. پیشرفت سریع علوم و فناوری نظامی در زمینه تولید انواع سلاح‌های آفندی توسط کشورهای پیشرفته و توان همپائی سایر کشورها موجب گردیده است تا بحث پدافند به ویژه دفاع غیر عامل توسط کشورهای اخیرالذکر مورد توجه جدی قرار گیرد

با نگرش به این‌که سلاح‌های کنترل از راه دور و پیشرفته جایگزین اکثر سلاح‌های سنتی گردیده‌اند و به عنوان مثال با فشار یک دکمه از فواصل دور می‌توان جان هزاران انسان را مورد تهدید جدی قرار داد توجه به امر پدافند، طبیعی جلوه می‌نماید

استفاده از سلاح‌های کشتار جمعی همانند استفاده رژیم بعثی از سلاح‌هایی شیمیایی در طول 8 سال جنگ تحمیلی علیه جمهوری اسلامی و تجربه جنگ نفت، جنگ افغانستان، مناقشه یوگسلاوی و جنگ اخیر امریکا علیه عراق لزوم توجه به مقوله دفاع، خصوصا دفاع غیر عامل را مضاعف نموده است

اقدامات دفاع غیر عامل شامل اصول اساسی و ملاحظاتی است که در اغلب کشورهایی جهان، این اصول و ملاحظات با کمی اختلاف پذیرفته شده اند ولی شیوه به کارگیری آنها ابتکاری، هنرمندانه و خردمندانه است نه اینکه کلیشه‌ای باشد به همین دلیل وسعت هر اصل به خلاقیت‌های فکری بشر و شرایط زمان و مکان بستگی دارد و بعضا حد و مرزی برای این اصول نمی‌توان تعیین کرد و لذا در حد غیر قابل تصوری در نحوه بکارگیری اصول دفاع غیر عامل تنوع وجود دارد. در این مقاله سعی گردیده است پس از تبیین اصول و ملاحظات دفاع غیر عامل و موضوعات ذیربط، توصیه‌هایی چند در خصوص اقدامات دفاع غیر عامل ارائه گردیده است

اقدامات اساسی دفاع غیر عامل
اقدامات اساسی در تامین دفاع غیرعامل شامل موارد ذیل می‌باشد که در تهیه طرح‌ها متناسب با ماموریت، وضعیت، موقعیت و شرایط زمانی و مکانی و رده سازمانی باید مورد استفاده و بهره برداری لازم قرار گیرد. در ابتدا فهرست‌وار اصول دفاع غیر عامل و ملاحظات آن را نام برده و سپس به تعریف هر یک از اصطلاحات می‌پردازیم. 
استتار (Camuflage) 
اختفا (Concealment) 
پوشش (Cover) 
فریب (Deception) 
تفرقه و پراکندگی (Separation and Dispersion )
مقاوم سازی و استحکام (Hardening) 
اعلام خبر (Early Warning) 
مکان یابی (Site Selection) 
تحرک (Movement) 
پناهگاه (Defilade) 
جان پناه (Trench) 
انضباط استتار (Camouflage Discipline) 
حفاظت (Security) 
سیستم اطفا حریق (Extinguishing System) 
اقدامات درون سیستمی 
آموزش و ایجاد فرهنگ دفاع (Training) 
ایجاد موانع (دیوار - دکل - کابل - بالن) (Barrier) 
عملیات دود. (Smoke Operation) 
اقدامات بعد از بمباران(کنترل تردد، تخلیه، مجروحین، کنترل خسارت، خنثی سازی بمب و... ) 
ایمنی (Safety) 
مقابله با بمب ‌های گرافیتی E. M. P - H. P. M 
ایجاد استحکامات صحرایی و سازه‌های موقتی (Field fortification)
ایجاد سازه‌های امن و مقاوم سازی تاسیسات (Protective Structures) 
دفاع غیر عامل در مقابل حملات ویژه (ش. م. ه

 اصول پدافند عامل
مجموعه اقدامات بنیادی و زیر بنایی است که در صورت بکار گیری می‌توان به اهداف پدافند غیر عامل از قبیل تقلیل خسارات و صدمات، کاهش قابلیت و توانایی سامانه شناسائی، هدف یابی و دقت هدف گیری تسلیحات آفندی دشمن و تحمیل هزینه بیشتر به وی نائل گردید

در اکثر منابع علمی و نظامی دنیا اصول پدافند غیر عامل شامل 6 الی 7 اقدام مشروحه ذیل می‌باشد که در طراحی و برنامه ریزی‌های و اقدامات اجرایی دقیقا می‌بایست مورد توجه قرار گیرد

 استتار Camouflage 
اختفا Concealment 
پوشش Cover 
فریب Deception 
تفرقه و پراکندگی Separation And Dispersion
مقاوم سازی و استحکامات Hardening 
اعلام خبر Early warning 
تعاریف و اصلاحات 
پدافند (Active Defense)
عبارتست از بکارگیری مستقیم جنگ افزار، به منظور خنثی نمودن و یا کاهش اثرات عملیات خصمانه هوایی، زمینی، دریایی، نفوذی و خرابکارانه بر روی اهداف مورد نظر
پدافند غیر عامل (Passive Defense)
به مجموعه اقداماتی اطلاق می‌گردد که مستلزم بکارگیری جنگ افراز نبوده و با اجرای آن می‌توان از وارد شدن خسارات مالی به تجهیزات و تاسیسات حیاتی و حساس نظامی و غیر نظامی و تلفات انسانی جلوگیری نموده و یا میزان این خسارات و تلفات را به حداقل ممکن کاهش داد.
دفاع غیر نظامی (Civil Defsnse)
دفاع غیرنظامی تقلیل خسارات مالی و صدمات جانی وارده بر غیر نظامیان در جنگ یا در اثر حوادث طبیعی نظیر سیل، زلزله، طوفان، آتش‌فشان، آتش‌سوزی و خشکسالی می‌باشد، در منابع خارجی، وظایف دفاع غیر نظامی شامل چهار عنوان ذیل می‌باشد

 اقدامات پیشگیرانه و کاهش دهنده (Mitigation) 
آماده سازی و امداد رسانی (Preparation) 
هشدار و اخطار (Response) 
باز سازی مجدد (Recovery)
نکته
ارائه تعریف دفاع غیر نظامی در این نوشتار در حوزه پدافند غیر عامل نبوده و بیشتر در جهت آگاهی مخاطبین در تمیز بین پدافند غیرعامل و دفاع غیر نظامی می‌باشد زیرا به دلیل عدم شناخت جامع در بسیاری از کتب، مقالات، و یا نوشتارهای داخلی مشاهده گردیده است که دو مفهوم یاد شده با همدیگر اشتباه گرفته می‌شود 
مراکز حیاتی و مراکز ثقل (Vital and Gravity Centers)
مراکز و تاسیسات حیاتی و پر اهمیت کشور می‌باشند که در صورت حمله و بمباران و انهدام آنها صدمات جدی به نظام اجتماعی، سیاسی و نظامی کشور وارد شده، آنها را در یک مخاطره و بحران جدی قرار می‌دهد 
مراکز حیاتی (Vita Centers)
مراکزی هستند که در صورت انهدام کل یا قسمتی از آنها، موجب بروز بحران، آسیب و صدمات قابل توجه در نظام سیاسی، هدایت، کنترل و فرماندهی، تولیدی و اقتصادی، پشتیبانی، ارتباطی و مواصلاتی، اجتماعی، دفاعی با سطح تاثیرگذاری در سراسر کشور گردد
مراکز حساس (Critical Centers)
مراکزی هستند که در صورت انهدام کل یا قسمتی از آنها، موجب بروز بحران، آسیب و صدمات قابل‌توجهی در نظام سیاسی، هدایت، کنترل و فرماندهی تولیدی و اقتصادی، پشتیبانی، ارتباطی و مواصلاتی، اجتماعی، دفاعی با سطح تاثیر گذاری منطقه‌ای در کشور گردد. 
مراکز مهم (Important Centers)
مراکزی هستند که در صورت انهدام کل یا قسمتی از آنها، موجب بروز آسیب و صدمات محدود در نظام سیاسی، اجتماعی، دفاعی با سطح تاثیر گذاری محلی در کشور گردد
استتار و اختفاء (Camouflage & Concealment)
فن و هنری است که با استفاده از وسائل طبیعی یا مصنوعی، امکان کشف و شناسائی نیروها، تجهیزات و تاسیسات را از دیده بانی، تجسس و عکسبرداری دشمن تقلیل داده و یا مخفی داشته و حفاظت نماید
مفهوم کلی استتار، همرنگ و هم‌شکل کردن تاسیسات، تجهیزات و نیروها با محیط اطراف می‌باشد
اختفا، حفاظت در برابر دید دشمن را تامین می‌نماید و استتار امکان کشف یا شناسایی نیروها، تجهیزات و تاسیسات و فعالیتهای را تقلیل می‌دهد
پراکندگی(‌Dispersion)
گسترش‌ باز و پخش نمودن و تمرکز زدایی نیروها، تجهیزات، تاسیسات یا فعالیت‌های خودی، به منظور تقلیل آسیب پذیری آنها در مقابل عملیات دشمن به طوری که مجموعه‌ای از آنها هدف واحدی را برای دشمن تشکیل ندهند 
تفرقه و جابجایی (Separation and Movement)
جداسازی، گسترش افراد، تجهیزات و فعالیت‌های خودی از محل استقرار اصلی به محلی دیگر به منظور تقلیل آسیب پذیری، کاهش خسارات و تلفات می‌باشد، مانند: انتقال هواپیما‌های مسافرتی به فرودگاه‌های دورتر از برد سلاح‌های دشمن و یا انتقال تجهیزات حساس قابل حمل از محل اصلی به محل موقت که به علت عدم شناسایی و حساسیت مکانی، دارای امنیت و حفاظت بیشتری می‌باشد. 
استتار، اختفاء و ماکت فریبنده CC&D
استفاده و بهره برداری از اقدامات تجهیزات و روش‌هایی برای پنهان نمودن، همگون سازی، تغییر شکل، شبیه سازی، ایجاد طعمه فریبنده و حذف شکل منظم هندسی اهداف در جهت ممانعت از کشف و شناسائی نیروها، تجهیزات، تاسیسات و فعالیت‌های خودی توسط سامانه‌های آشکار ساز و حساسه دشمن 
فریب (Deception)
کلیه اقدامات طراحی شده حیله‌گرانه‌ای که موجب گمراهی دشمن در نیل به اطلاعات و محاسبه و برآورد صحیح از توان کمی و کیفی طرف مقابل گردیده و او را در تشخیص هدف و هدف گیری با شک و تردید مواجه نماید
فریب، انحراف ذهن دشمن از اهداف حقیقی و مهم به سمت اهداف کاذب و کم اهمیت می‌باشد
مقاوم سازی و استحکامات (Fortification)
ایجاد هر گونه حفاظتی که در مقابل اصابت مستقیم بمب، راکت، موشک، گلوله توپخانه، خمپاره و یا ترکش آنها مقاومت نموده و مانع صدمه رسیدن به نفرات، تجهیزات یا تاسیسات گردیده و اثرات ترکش و موج انفجار را به طور نسبی خنثی نماید. پناهگاه، جان پناه، سازه‌های امن و مقاوم‌سازی تاسیسات، ایجاد استحکامات صحرایی و سازه‌های موقتی، دال بتنی، کیسه شن، خاک‌ریز، بشکه شن و یا استوانه بتنی و... جزء استحکامات محسوب می‌شوند
اعلام خبر (Early warning)
آگاهی و هشدار به نیروهای خودی مبنی بر نزدیک بودن عملیات تعرضی دشمن
این هشدار که برای آماده شدن می‌باشد، ممکن است چند ساعت، چند روز و یا زمانی طولانی‌تر از آغاز مخاصمات اعلام گردد
دستگاه‌ها و وسایل اعلام خبر شامل رادار، دیده‌بانی بصری، آژیر، بلندگو، پیامها و آگاهی های هشدار دهند می‌باشد 
مکان یابی (Site selection)
یکی از اقدامات اساسی و عمده پدافند غیر عامل، انتخاب مکان مناسب می‌باشد تا آنجا که ممکن است باید از ایجاد تاسیسات حیاتی و حساس در دشت‌های مسطح یا نسبتا هموار اجتناب کرد. زیرا تاسیسات احداث شده در چنین محل‌هایی را نمی‌توان از دید دشمن مخفی نگاهداشت
ایجاد تاسیسات حیاتی و حساس در کنار بزرگراه‌ها، جاده‌های اصلی، کنار سواحل دریا، رودخانه‌ها و نزدیکی مرزها موجب سهولت شناسایی و هدف یابی آسان آنها توسط دشمن می‌گردد
توضیح اینکه سه موضوع عمده که می‌بایست در مکان یابی به آن توجه خاص مبذول گردد به شرح ذیل می‌باشد 
ماموریت (Mission)
امکان اجرای ماموریت در مکان تعیین شده موجود باشد 
پراکندگی (Dispersion)
وسعت مکان انتخابی به صورتی باشد که امکان پراکندگی مناسب تاسیسات و تجهیزات را فراهم نماید 
شکل عوارض و محیط (Terrain Pattern)
مکان انتخابی به گونه‌ای باید باشد که احداث تاسیسات و استقرار تجهیزات تا آنجا که ممکن است باعث بهم خوردگی شکل طبیعی زمین نگردیده، ضمنا همرنگی با عوارض محیطی (روستایی، کویری، کوهستانی، جنگلی، شهری) حفظ شود

آمادگی دفاعی  —> نا امنی

استفاده ازحق وتو

هر یک ازپنج عضو دائم شورای امنیت می توانند با دادن رأی منفی از صدور قطعنامه  ای در شورای امنیت جلوگیری نمایند .این رأی منفی عضو دائمی شورای امنیت را که مانع از تصویب قطعنامه می شود   وتو     می نامند.

سازمان ملل،سازمان قدرت

سازمانهای بین المللی وابسته به قدرتهای بزرگ هستند به این علت که منابع مالی وبودجه آنها را تأمین می کنند .مثلاً25%بودجه سازمان ملل را آمریکا تأمین می کند این علت ساختار آمریکا وسیاست آن باعث شده که کنترل سازمان بیشتر از هر کشور دیگر دردست آمریکا باشد .

به نظر بعضی از حقوق دانان ساختار فعلی نمی تواند این فشار را بپذیرد چون وارث تفکر بعد از جنگ جهانی دوم است. امروزه با توجه به تنفری که از قدرتهای بزرگ وآمریکا در سطح جهانی به وجود آمده کشور های حاشیه فرصت مناسی دارند تا با اتحاد سیاست درست و تاثیر گذار و نیز سرمایه گذاری مناسب مالی در سازمان ملل در روند کنونی تغییراتی هر چه اندک را بدهند.

آمادگی دفاعی  —> جنگ و دفاع مقدس

جنگ و دفاع در اندیشه امام خمینی(ره)

در روزگار معاصر که قدرتهای استکباری و نظامهای ضدمذهبی تلاش می کردند تا ارزشهای اخلاقی و معنوی را از جوامع انسانی دور سازند و طبق اصول مادی  و برنامه های ضد ارزشی خود، انسانها را شکل و جهت بخشند، چهره ای درخشید که آئینه تمام نمای مکتب و جان او جام جهان نمای استقامت و معنویت بود، گفتارش و رفتارش تجلی نور حقیقت. به طوری که آرای دفاعی ایشان پایگاه مستحکمی برای مبارزان راه حق و مجاهدان مدافع اسلام و ارزشهای متعالی آن به شمار می آید.

تامل و ژرف نگری در همه جلوه ها، یادها و یادگاریهای دفاع مقدس یعنی وصیت نامه ها، سروده ها، نوشته ها، خاطرات، مزار نوشته ها، تابلوهای جبهه، نوحه ها، سخنان اما خمینی(ره)، نام لشکرها، گردانها، گروهانها، نام عملیات و ... نشان می دهد که جبهه های دفاع مقدس همچون چشمه هایی بودند که از قله های مرتفع کربلا سرچشمه می گشرفتند. گویی خونی که در روز عاشورا بر خاک تفتیده و داغ کربلا چکید، در رگ های نوجوانان، جوانان و پیران جاری بود. رزمندگانی که در جبهه سنگر به سنگر  بی خوف و بی پروا ، شوریده و عاشق می جنگیدند و زخم شهادت و اسارت را به جان می خریدند تا به تعبیر شهیدی ناشر این فرهنگ باشند که من می روم که بمانم و تو می مانی که بروی...

جلوه های فرهنگ عاشورا در دفاع مقدس

جامعه نوخاسته انقلابی که هنوز بیش از 19 ماه از تجربه روزهای آتش و خون مبارزات خیابانی سال 1357 فاصله نگرفته بود، اما شور و گرمای آن روزها را با خود داشت، ناگهان به قلمرو جنگی ناخواسته قدم گذاشت که در کمتر از یک هفته، پنج استان کشور به طور کلی و بقیه کشور را کم و بیش درگیر شرایط تازه خود کرد.

بازتاب دفاع مقدس در سروده ها(1)

شعر جنگ شعر اسطوره های همیشه است و شاعر آن بوتیمار لحظه های مردمش که خانه بر شانه هایشان آوار می شد. شعر دفاع مقدس شهر مقدسی است از پایداری مردمی که خود را استوار چون نخل دیدند و می بینند و شاعر شعر جنگ شاعر رنجموره های عاشقانه میهن است که بی هیچ پیچیدگی و تکلف با مخاطبان حرفهایش را در میان می گذارد و خود را شعر می کند برای دنیا!...

شجاعت‌های زنان ایران دوست و دشمن را متحیّر کرد؛     
اشاره:در طول هشت سال دفاع قهرمانانه ملت ایران،زنان شجاع و فداکار،دوشادوش مردان به دفاع پرداختند،آنان دست به کارهایی زدند که هیچ کسی انتظار انجام آن را نداشت؛شجاعت‌هایی را از خود نشان دادند که همگان را از دوست و دشمن متحیّر کرد. زنان جنگ ابتدا به خود و سپس به دیگران اثبات کردند که زن مسلمان صاحب توانایی‌های بی‌شماری است که در صورت تجلّی، معرّف پایگاه و جایگاه زن در اسلام می‌باشد.از آنجائی که تاکنون این نقش آنچنان که شایسته و بایسته است تبیین نشده و با پـرهیز از تفکّر تفکیکی نسبت به نقش زنان از مردان در دفاع مقدّس،در این نوشتار به این موضوع می‌پردازیم.

هوای تازه

نگاهی به جلوه‌های حضور زنان در هشت سال دفاع‌مقدس

تأکید و توصیۀ هماره امام خمینی قدس سره بر مجالس سوگواری و اشک ریختن بر اباعبدالله، نشان دهندۀ تأثیر ژرفی است که این محافل و مجالس می تواند بر روحیات و اندیشه ها داشته باشد. آغاز انقلاب اسلامی، خود، در محرم سال 42 و اوج گیری نهضت نیز در ایام محرم بود.

اگر قیام حضرت امام حسین (ع) نبود، امروز هم ما نمی توانستیم پیروز بشویم. امام خمینی(ره)

شلمچه خلاصه عشق است و قطعه‌ای از بهشت, شلمچه آینه‌ایست که تمام جبهه با خاکهای سرخش در آن می‌درخشد و دریچه‌ی آسمانی است که از آن بوی رشادت و عطر دلنواز شهادت می وزد.

شلمچه؛ تندیس زیبای عشق

اگر بر کشوری نوای دلنشین تفکر بسیجی طنین انداز شود, چشم طمع دشمنان و جهان خواران از آن دور خواهد گردید و الا هر لحظه باید منتظر حادثه ماند.  حضرت روح

تفکر بسیجی از دیدگاه امام و رهبری

روحانیت و راهکارهای ترویج فرهنگ دفاع مقدس و شهادت

نمادها و نمودهای عاشورایی در جبهه

مطالعه تاریخ صدر اسلام به خصوص  مرور و بررسی تاریخ 200 ساله اخیر، به خوبی جایگاه رفیع و کم نظیر و ویژگی های خاص روحانیت شیعه را روشن می سازد. خصوصیات منحصر به فردی که توانسته است از این طیف هدفمند و وظیفه شناس دژی محکم و ستونی استوار و نجات بخش بیافریند.

نمادها و نمودهای عاشورایی در جبهههشت سال دفاع مقدس، شبیه ترین صحنه ها به عاشورا در خویش آفرید، زیرا رزمندگان، با الهام از همین جلوه ها کوشیدند تا اخلاق، عبادت، الفت، غیرت و جوانمردی، پاکی و پاکبازی و ... را از کربلا بیاموزند و خود را به افق عاشورا نزدیک کنند. به همین دلیل، رحمت و خشم، صلابت و انعطاف، لبخند و اشک و حتی جدیت ها و شوخی های دفاع مقدس همرنگ کربلا بود و رزمندگان، چون اصحاب حسین بن علی(ع)، تصویری تمام از اسلام را فراچشم نسل ما قرار دادند.