آشنایی با ارزشیابی توصیفی قسمت دوم

ارزشیابی توصیفی، شکلی از ارزشیابی تحصیلی-تربیتی است که در آن معلم با مشارکت فعال  و دانش آموز و اولیای ایشان با استفاده از ابزار های مختلف به جمع آوری اطلاعات در زمینه تلاش ها، پیشرفت ها و موفقیت های دانش آموزان می پردازد و با طبقه بندی تحلیل و تفسیر اطلاعات به آنها کمک می کند تا بهتر یاد بگیرند و مشکلات یادگیری خود را به کمک اولیا و معلمان برطرف کنند.هدف اصلی در ارزشیابی توصیفی بهبود شرایط یادگیری دانش آموزان با از بین بردن اضطراب های نامطلوب ناشی از برگزری امتحانات و بازخورد های عددی است.ویژگی های ارزشیابی توصیفی
1- در ارزشیابی توصیفی به جای دادن نمره به دانش آموز از عبارت های کیفی مثل تلاش خوبی داشته ای، با تلاش به موفقیت رسیده ای، برای موفقیت باید بیشتر تلاش کنی، با انجام تمرین بیشتر مشکل شما برطرف می شود و ... استفاده شود.
2- ارزشیابی توصیفی به زمان خاص محدود نمی شود این ارزشیابی در کل جریان یادگیری، در فعالیت های خارج از کلاس و در محیط زندگی جریان دارد.
3- تلاش و دشد کودکان همانند موفقیت آنان ارزشمند است و فقط به موفقیت ها امتیاز داده نمی شود بلکه، تلاش و پیشرفت نیز امتیاز دارد.
4- همانگونه که یادگیری دانش آموزان در حوزه های مختلف و سطوح متفاوت است، سنجش و ارزشیابی آن نیز باید با استفاده از ابزار هایی باشد که بتواند این یادگیری ها را بسنجد. پوشه کار، آزمون ها، مشاهدات از جمله ابزارهایی است که در ارزشیابی توصیفی مورد استفاده قرار می گیرد.

در ارزشیابی توصیفی اصل بر ارتقای دانش آموزان به پایه های بالاتر است مگر در موارد بسیار نادر و زمانی که دانش آموزان دارای ناتوانایی های ذهنی باشند.
6- کارنامه دانش آموزان علاوه بر عملکرد درسی، عملکرد اجتماعی و عاطفی و جسمانی-فیزیکی را منعکس می کند.ارزشیابی توصیفی با ویژگی های فوق راه کارهایی را برای برطرف کردن بخشی از مشکلات فراوری ارزشیابی تحصیلی ارایه داده است که در ادامه به آنها اشاره می شود.راه کارهای ارزشیابی توصیفی برای برطرف کردن مشکلات
الف) مهم ترین هدف ارزشیابی توصیفی، ایجاد تغییر در دیدگاه ها و نگز های مسوولان، مدیران، آموزگاران و والدین نسبت به ارزشیابی تحصیلی است. زیرا اصلی ترین عامل ناکارآمدی روش های فعلی، نگاه نادرست به هدف های مستتر در هر یک از روشهاست که منجر به استفاده نادرست از آنها می شود. به عنوان مثال آزمون و آزمودن اگر با هدف شناخت تغییرات حاصل از یادگیری که بیانگر تلاش ها و فعالیت های معلم، دانش آموز و والیدن گرامی است به کار رود و از نتایج آن؛
1- برای کمک به دانش آموزان در جهت تلاش بیشتر و فعالیت دقیق تر
2- توسط معلم و والدین در جهت برنامه ریزی مناسب تر استفاده شود، این عمل نه تنها ناپسند نیست بلکه عین صواب است.ب) راهکار دیگری که پیش بینی شده، جایگزینی بازخوردهای کیفی و توصیفی به جای بازخوردهای نمره ای است. نمره برای دانش آموز فقط به عنوان علامتی است که برخی از رفتارهای خوشایند و یا ناخوشایند دوستان، معلمان، اولیا و دیگران را به دنبال دارد. اما تأثیری در شناخت نقاط قوت، ضعف، توانمندی ها و محدودیت ها ندارد. اما باز خوردهای کیفی به دانش آموزان انگیزه و تلاش بیشتر در یک فضا و شرایط آرام و برای معلم، توجه دقیق بر ابعاد یادگیری دانشآموزان و برای اولیا آگاهی از وضعیت تحصیلی و وظیفه و مسوولیتی که در قبال آن دارند، می دهد. نباید حذف نمره را از بازخوردهایی که به دانش آموز داده می شود با حذف ارزشیابی، یکسان تلقی کرد. ارزشیابی به صورت دقیق تر، کامل تر، با ابزارهای مناسب تر با هدف یاری به دانش آموز و اولیا آنان در طول سال تحصیلی انجام می شود؛ اما نتیجه با کلمه، عبارت، جمله و ... اعلام می گردد.اگر یادتان باشد گفته شد از جمله مشکلات ارزشیابی فعلی کم توجهی به تمامی آموخته ها و یادگیری های دانش آموزان، مثلاً در زمینه علاقه، انگیزه، احساسات، نگرش ها، توانایی ها، مهارت ها، کارهای علمی و ... است. مواردی که به جرأت می توان گفت هدف اصلی و اساسی دوره ابتدایی رشد و شکوفایی آنهاست، که در ارزشیابی توصیفی برای هر یک از آنان ابزار و گروه، روش مشاهده و ابزاری تحت عنوان سیاهه رفتار در نظر گرفته شده است. بنابراین، معلم گرامی ضمن توجه به این بعد یعنی بعد اجتماعی، آن را با روش و ابزار درست ارزشیابی می‌کند و اطلاعات حاصله را بررسی، تجزیه و تحلیل کرده و از نتایج آن برای تصمیم گیری درخصوص تنظیم برنامه آموزشی خود و اطلاع به والدین برای فراهم کردن زمینه تلاش و فعالیت بیشتر همراه با انگیزه لازم، به کار می برد.ج) با توجه به اینکه برگزاری امتحانات در زمانی غیر از زمان آموزش و یادگیری انجام می شود، فاصله زمانی بین آموزش و ارزشیابی  و امتحان، آن را به یک موضوع اضطراب آور و نگران کننده تبدیل کرده است. از طرف دیگر براساس نتایج یک یا چند امتحان در مورد آینده دانش آموز تصمیم گیری می شود و این امر باعث شده هم والدین و هم دانش آموزان و حتی معلمان دچار ترس و اضطراب شوند. برای رفع این مشکل در ارزشیابی توصیفی امتحان و آزمون به شکل مستقل و در زمان ویژه برای آن کار وجود ندارد. بلکه معلم در زمانی که مشغول آموزش و دانش آموز در حال یادگیری است، آزمون های مورد نظر اجرا شده و همزمانی ارزشیابی و آموزش و یادگیری ضمن حذف اضطراب ناشی از حضور در جلسات امتحانی، آن را به مرحله ای از یادگیری و جزء فرآیند یادگیری تبدیل می کند.د) مشارکت و همکاری در هر کاری علاقه و تعهد افرا را به آن کار افزایش می دهد. از آنجایی که ارزشیابی تحصیلی در طرح ارزشیابی توصیفی یک فرصت یادگیری تلقی می شود و برای یادگیری و بهبود شرایط آن انجام می گیرد، مشارکت دانش آموز و وابدین در این موضوع در کنار معلم بسیار ارزشمند و حیاتی است. زیرا دانش آموز با بررسی روند تلاش خود از همان ابتدا مدیریت و فرایند های یادگیری خود را بتدریج بر عهده می گیرد و والدین نیز با مشارکت در امر ارزشیابی فرزندشان ضمن احساس وظیفه بیشتر، برنامه ریزی های آگاهانه تری برای بهبود وضعیت تحصیلی آنها انجام می دهند.ه- و بالاخره در ارزشیابی توصیفی تمام تلاش معلم، والدین و خود دانش آموز در طول سال صرف فرایند«ارزشیابی شناخت از وضعیت یادگیری - تلاش برای یادگیری بهتر -  ارزشیابی شناخت بیشتر و دقیق‌تر - تلاش برای یادگیری بهتر» می شود و دانش آموزان فرصت جبران کاستی های احتمالی متراکم نشده و تا پایان توبت اول یا سال حفظ نمی شوند، بلکه هر زمان که شناسایی طرح، اصل بر ارتقاء دانش آموز به پایه بالاتر است و فقط معدود دانش آموزانی که مشکل جدی در توانمندی های عقلی و ... دارند بنابر اصل «هر دانش آموزی با توجه به تفاوت های فردی به زمان متفاوتی برای یادگیری نیاز دارند» تکرار پایه می نمایند.محاسن ارزشیابی توصیفی و ضعف های ارزشیابی فعلی در  زیر آمده است:محاسن ارزشیابی توصیفی
1 شناخت عمیق تر و دقیق تر از دانش آموز
2 کاهش اضطراب نامطلوب و فعالیت های دانش آموز در کنار موفقیت
3 توجه به تلاش ها و فعالیت های دانش آموز در کنار موفقیت
4 به خدمت گرفتن ارزشیابی برای آموزش و یادگیری بهتر
5 مشارکت دانش آموز و والیدن در ارزشیابی
6 حمایت از کودک و توجه به حقوق آن در کلاس و مدرسه
7 ایحاد فضای محبت و همدلی بین دانش آموزان
8 شناسایی مشکلات یادگیری در زمان مناسب و تلاش برای رفع آن
معایب ارزشیابی فعلی
1 محدود شدن به ارزشیابی از دانش آموز و اطلاعات
2 اضطراب آور بودن نمره و امتحان
3 کم توجهی به تلاش ها و فعالیت ها و تأکید بیش از حد بر موفقیت
4 تفکیک یادگیری از ارزشیابی
5 ایجاد فضای رقابتی، البته ناسالم در بین دانش آموزان
6 کم توجهی ابعاد عاطفی و مهارتی
7 کم توجهی به ویژگی های سنی، شرایط روحی کودک
8 عدم توجه به مشکلات یادگیری و توجه صرف یه نمرات پایانی

 ارزشیابی توصیفی در مقطع دبستان

اشاره

آموزش و پرورش رسمی در ایران با قدمتی بیش از یک قرن در ادوار مختلف به دنبال تحول و دگرگونی بوده است، لیکن به دلیل کم توجهی به مبانی ارزشی، ویژگی های فرهنگی و نیاز های اجتمافی در این زمینه کمتر توفیق داشته است. با پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی و جاری شدن ارزش های اسلامی در ارکان حکومت، تغییرات گسترده ای در بنسادهای نظری ، اهداف، محتوا، روش ها و دیگر اجزای نظام آموزشی آغاز شد. اما به دلیل حاکمیت دیدگاه های گذشته و عادت شدن روش ها، آن گونه که بایسته  نظام جمهوری اسلامی است این تغییرات، نهادینه نشده و ضرورت آن هم چنان به قوت خود باقی است.

مقام معظم رهبری با نگاه عمیق، همه جانبه و پایدار نسبت به رسالت آموزش و پرورش در نظام اسلامی، بر ناکافی بودن تغییرات درنظام آموزشی تأکید کرده و بر لزوم استمرار آن به صورت دقیق تر و عمیق تز امر فرموده اند. در جهت پاسخگویی به فرامین معظم له، معاونت آموزش و نوآوری به دنبال ایجاد تغییر در یکی از مهم ترین اجزای نظام آموزشی، یعنی نظام ارزشیابی تحصیلی برآمده است. این تغییر مرحله مطالعاتی و آزمایشی خود را در سالهای گذشته(1381 الی 1386) طی کرده و از سال 87-88 وارد مرحله جدیدی شده که بدون هماهنگی و همراهی آموزگاران، مدیزان ، دانش آموزان و والدین گرامی به موفقیت نخواهد رسید. این تغییر تحت عنوان ارزشیابی توصیفی در مدارس اجرا می شود و در صدد است با تغییر در دیدگاه ها، نگرش ها و روش ها دست اندکاران نظام آموزشی و خانواده ها، محیط پربار، بانشاط و جذابی را برای کودکان فراهم نماید. مجموعه حاضر برای آشنایی کلی والدین گرامی تنظیم شده و امید است بتواند به بخشی از سوال های این عزیزان پاسخ دهد.

یکی از مهم ترین دغدغه های والدین، تعلیم و تربیت فرزندان و موفقیت آنان در امور تحصیلی است. نظام آموزش و پرورش با درک این دغدغه ارزشمند، خود را ملزم می داند تا حداکثر تلاش خود را برای فراهم آوردن شرایط مناسب یادگیری و رشد و بالندگی فرزندان ایران اسلامی فراهم نماید.

آیا تا کنون از خود پرسیده ایم که انتظارمان از مدرسه چیست؟

به این سوال مهم هر کسی پاسخی می دهد. عده ای اعتقاد دارند، مدرسه باید علوم مختلف را به دانش آموزان آموزش دهد، عده ای دیگر به آموزش مهارت های زندگی، گروهی نیز بر رشد ارزش ها و ویژگی های اخلاقی و ... تأکید می نمایند. پاسخ هیچ گروهی نادرست نیست. اما کامل هم نیست، مدرسه وظیفه دارد فرصت های خوبی را برای یادگیری در زمینه های مختلف فراهم نماید و نباید هیچ یک از موارد فوق مورد کم توجهی قرار گیرد. اما با توجه به ویژگی های سنی کودکان در این دوره نباید با آموزش های سخت و با تأکید بر حفظ مطالب، آنها را از تغییرات روحی-روانی، نگرشی و رفتاری دور کرد. آنچه مسلم است، کودکان باید مهارت های پایه و اساسی را با جذاب ترین روش ها در محیط آرام و دلنشین بیاموزند و با مشارکت فعال و مؤثر در این فرآیند آمده زندگی در جامعه فردا شوند. دوره ابتدایی در نظام آموزشی ایران دانش آموزان گروه سنی 6-10 ساله را در بر می گیرد و این دوره به دلیل ویژگی ها و شرائط سنی کودکان از اهمیت و حساسیت بیشتری نسبت به دوزه های تحصیلی دیگر برخوردار است زیرا:

- کودکان در این دوره بیشترین آمادگی را برای یادگیری دارند.

- انگیزه و علاقه کودکان به آموختن با توجه به گرایش فطری آنها به جستجو گری و پرسشگری و کسب شناخت بالاست.

- دوره ای است که شخصیت دانش آموزان شکل می گیرد و آینده آنها را تحت تأثیر قرار می دهد.

- در این دوره کودکان هنوز قالب شخصیتی پیدا نکرده اند و شرایط لازم برای کسب تجارب ارزشمند دارند.

- تصورات دانش آموزان نسبت به معلم، کتاب، مدرسه، آموختن و ... شکل می گیرد.

- تغییرات در این دوره بیشتر در ابعاد کیفی انجام می شود و امکان سنجش آنها به صورت کمی و دقیق وجود ندارد.

وظایف والدین در ارزشیابی توصیفی

ارتباط نزدیک، مداوم و مستمر دانش آموز با والیدن وتمایل و علاقه وافر پدران و مادران در کمک به فرزندان خود در امور تحصیلی و همچنین ضرورت هماهنگی و همکاری بین معلم و والدین به ویژه در ارزشیابی توصیفی، نقش و جایگاه آنها را در این موضوع، ممتاز کرده است.

به برخی از مهمترین وظایف والدین در ارزشیابی توصیفی اشاره می شود :

1- حضور منظم، مستمر و فعال در مدرسه برای آگاهی از وضعیت تحصیلی فرزندشان

2- ارایه اطلاعات مربوط به فعالیت های دانش آموز در منزل به معلم،

3- کمک به دانش آموز در انجام وظایف و تکالیف خارج از کلاس و مدرسه و راهنمایی و هدایت آن،

4- کمک به معلم در تولید پوشه کار و حفظ و نگهداری آن،

5- اجرای پیشنهادهای معلم درخصوص فرزند هود متناسب با شرایط و ظرفیت های خانواده،

6- ارزشیابی از عملکرد فرزند در منزل با روش های توصیفی و ارایه نتیجه به معلم در مدرسه،

7- مطالعه جزوات، بروشورها و مشاهده فیلم ها و یا نرم افزارها درخصوص طرح،

8- شرکت در برنامه ها و جلسات توجیهی که برای این منظور برگزار می شود.

حال آیا به نظر شما با وجود ویژگی های دوره  ابتدایی و انتظاراتی که  از مدرسه می رود، با روش های محدودی که در حال حاضر برای شناخت کودکان و کسب اطلاعات لازم استفاده می شود می توان به یادگیری درونی و فعال امیدوار بود؟ قطعاً پاسخ شما به این سوال منفی است. لذا برای رسیدن به اطلاعات کامل، مستند، معتبر و دقیق در خصوص دانش آموزان، به ویژه در یادگیری های آنان نیازمند ایجاد تغییر در روش های سنجش و ارزیابی هستیم.

ارزشیابی توصیفی، حذف 20 مداری به بهانه اجرای آزمایشی ارزشیابی توصیفی در 30 درصد از مدارس پایه اول ابتدایی

(تاریخ ارسال: 20/09/08) در طول سالیان دراز نمره 20 مورد احترام و توجه بوده است و معلمان ما نتایج آزمونها را بر اساس آن به دانش‌آموزان و والدین بازخورد داده‌اند که همین امر باعث رقابت نامطلوب گردیده است. @@

گروه گزارش - نزدیک به 80 سال است که نظام رایج ارزشیابی در ایران، مبتنی بر برگزاری آزمون و امتحان است. در این نظام از ارزشیابی کمی که با داده‌های ریاضی و عدد و ارقام سر و کار دارد استفاده می‌شود. به نظر می‌رسد این نوع ارزشیابی نمی‌تواند برای سنجش فعالیت دانش‌آموز در کلاس و از همه مهمتر تعیین لیاقت وی در ارتقای سطح تحصیلی مناسب باشد. این روشهای سنتی سنجش و ارزیابی، دانش‌آموز را به ارائه پاسخهای صحیح و از پیش تعیین شده وامی‌دارد. در این فرآیند به رابطه سنجش و یادگیری توجهی نمی‌شود. آزمونهای سنتی بین آموخته‌ها و واقعیتهای زندگی فاصله می‌اندازد. در حالی که زندگی روزمره ساختار بسیار پیچیده و مبهمی دارد. آزمونهای سنتی اغلب به رتبه‌بندی کردن دانش‌آموزان می‌اندیشد و اطلاعات حاصل از چنین آزمونهایی نیز نه‌تنها در آموزش دانش‌آموز نقشی ندارد. بلکه اعتبار قضاوت معلم را هم خدشه‌دار می‌کند و در کاهش اعتماد به نفس دانش‌آموز نقش بسزایی دارد. ارائه نمره صفر ضمن ایجاد رقابت و اضطراب، یادگیری و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموز را تحت‌الشعاع قرار داده و با ایجاد افسردگی، بخش زیادی از استعدادهای بالقوه انسانی و اقتصادی را تلف می‌کند. ارزش قائل شدن بیش از حد به امتحان، تکرار بیهوده آن و استفاده ابزاری از آن باعث ایجاد صدمات زیادی به فرآیند یاددهی و یادگیری و امر تعلیم و تربیت می‌شود و از این روست که نیاز به جایگزینی روشی مبتنی بر ارزشیابی کیفی احساس می‌شود. خوشبختانه پس از 80 سال نظام آموزش و پرورش کشور در یک تصمیم‌گیری منطقی جایگزینی ارزشیابی توصیفی را بر روشهای سنتی ارزیابی ضروری دانسته و با ابلاغ بخشنامه‌ای به همه استانها 30 درصد از مدارس پایه اول دوره ابتدایی ملزم به اجرای آزمایشی این طرح شده‌اند تا در صورت توفیق، طرح ارزشیابی توصیفی در همه مدارس پایه اول و در سال تحصیلی 89 ـ 88 اجرایی گردد. به بهانه اجرای آزمایشی این طرح در سال جاری و آشنایی هرچه بیشتر والدین و معلمان و خاصه دانش‌آموزان به سراغ طاهره حسنلو، کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی و مشاور آموزشی و پرورشی رفتیم تابا ابعاد مختلف ارزشیابی توصیفی،‌ مزیتها و معایب آن بیشتر آشنا شویم. حسنلو با اشاره به نظامهای ارزشیابی در دنیا می‌گوید: بررسی نظام ارزشیابی کشورهای مختلف جهان نشان می‌دهد استفاده از کارنامه توصیفی امری رایج و دارای سابقه‌ای طولانی است و در قالب عباراتی چون بالاتر از استاندارد، مطابق استاندارد، ناسازگار با استاندارد و یا عباراتی مثل عالی،‌ بسیار خوب، خوب و ... توصیف می‌شود. این مقوله‌ها در کشورهای مختلف متفاوت است، مثلاً آلمان شش مقوله و ژاپن پنج مقوله دارد.
• در ارزشیابی توصیفی، کارنامه فقط نمرات خام را شامل نمی‌شود کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی با اظهار اینکه در ارزشیابی توصیفی، کارنامه فقط نمرات خام را شامل نمی‌شود ادامه می‌دهد: در ارزشیابی توصیفی، کارنامه، تمامی فعالیتها، مهارتها و نگرشهای کودک را توصیف می‌کند. ما همواره نیازمند آن نوع سنجشی هستیم که به دانش‌آموز به دیده احترام بنگرد و موهبتهای طبیعی و انسانی او را بیشتر از آزمونهای سنتی نشان دهد و این باور را در هر دانش‌آموز ایجاد کند که قابلیت رشد و پیشرفت دارد. حسنلو در ادامه با اشاره به توالی آموزشی ـ ارزشیابی ـ آموزشی، در ارزشیابی توصیفی می‌گوید: توالی آموزشی ـ ارزشیابی ـ ‌آموزشی موجب می‌شود که شایستگی فرد رشد کند و اعتماد به نفس او افزایش یابد و فراگیر به خوبی یاد بگیرد که چگونه آموخته‌ها را در وضعیتهای دشوار و ناآشنا به کار گیرد. این روش توانایی تصمیم‌گیری و تشخیص وضعیت را در فرد رشد می‌دهد و این هدف آموزش است.
• ارزشیابی توصیفی برای یادگیری است نه ارزشیابی از یادگیری مشاور آموزش و پرورش با اشاره به اینکه ارزشیابی توصیفی در خدمت آموزش قرار می‌گیرد و جزء لاینفک آن به شمار می‌رود می‌گوید: در این طرح معلم باید ارزشیابی مستمر را جزئی اساسی در فرآیند یادگیری بداند که به طور مداوم از ابتدای سال تحصیلی تا پایان سال ادامه دارد. از ویژگیهای این طرح بازخورد پیوسته‌ای است که دانش‌آموز از معلم می‌گیرد. زیرا معلم موظف است که در جریان این ارزشیابی تمام گزارشهای رفتاری، علمی و اجتماعی دانش‌آموز را در پوشه‌های مربوطه (پوشه کار) جمع‌آوری و به صورت کتبی و شفاهی،‌ فردی یا گروهی به اطلاع دانش‌آموز و والدین برساند.
• در ارزشیابی توصیفی، معلم در کنار دانش‌آموز است نه در مقابل او حسنلو درباره رابطه معلم و دانش‌آموزش در ارزشیابی توصیفی می‌گوید: در این روش، برخلاف گذشته معلم در کنار دانش‌آموز است نه در مقابل او. وی ادامه می‌دهد: این ارتباط باعث از بین رفتن اضطرابهای ناشی از برگزاری آزمون و بهبود روابط معلم و دانش‌آموز می‌گردد. زمانی که تنها نمره ملاک ارتقا باشد معلم، اولیا و دانش‌آموز با ابهاماتی راجع به نتیجه مواجهند. از سویی گروهی فکر می‌کنند در این روش مردودی وجود ندارد در حالی که این‌گونه نیست، در ارزشیابی توصیفی نیز مردودی با دلایل و مستنداتی به جز امتحان پایانی صورت می‌گیرد. در این سیستم تلاش می‌شود که دانش‌آموز مردود نشود و از طریق مشاوره و بهداشت روانی از این امر جلوگیری به عمل آید. مشاور آموزشی و پرورشی درباره مکانیسم مردودی در ارزشیابی توصیفی می‌گوید: در این طرح پس از آموزشهای جبرانی و ترمیمی در صورتی که معلم تشخیص دهد دانش‌آموزی نیاز به تکرار پایه دارد، با ارائه مدارک و شواهد معتبر از وضعیت یادگیری کودک نظر خود را به شورای مدرسه اعلام می‌کند. در صورت تصویب شورا و متقاعد شدن والدین و حتی خود دانش‌آموز، تکرار پایه صورت می‌گیرد.
• ارزشیابی توصیفی در 6 محور اصلی، نظام ارزشیابی را تغییر می‌دهد طاهره حسنلو با اشاره به اینکه شش محور اصلی در نظام ارزشیابی، توسط ارزشیابی توصیفی متحول می‌شود، می‌گوید: اولین محوری که با ارزشیابی توصیفی تغییر می‌کند، تغییر مقیاس قاطع 20- 0 به مقیاس ترتیبی است. وی ادامه می‌دهد: در طول سالیان دراز نمره 20 مورد احترام و توجه بوده است و معلمان ما نتایج آزمونها را بر اساس آن به دانش‌آموزان و والدین بازخورد داده‌اند که همین امر باعث رقابت نامطلوب گردیده است. اما مقیاسهای ترتیبی و توصیفی کمتر ایجاد رقابت می‌کند و مشکلات نمره‌های کم‍ّی را ندارد. در این روش والدین به جای اینکه از فرزند خود بپرسند، امروز چند گرفته‌ای؟ می‌پرسند، امروز چه یادگرفته‌ای؟ کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی محور دوم را تغییر تأکید از ارزشیابی پایانی به ارزشیابی تکوینی دانسته و ادامه می‌دهد: در نظام سنتی آموزشی، معلمان از طریق ارزشیابی پایانی، نتایج یادگیری دانش‌آموزان را به صورت نمره گزارش می‌دهند و توجهی به چگونگی یادگیری و بهبود آن ندارند. ولی در ارزشیابی توصیفی، معلم، ارزشیابی را در خدمت آموزش قرار می‌دهد و تلاش می‌کند که ارزشیابی او به یادگیری بهتر منجر شود. طاهره حسنلو، محور سوم را اینگونه بیان می‌کند: تنوع بخشی به ابزارهای جمع‌آوری اطلاعات. وی در توضیح این مطلب می‌گوید: در ارزشیابی سنتی رایج، از آزمونهای مداد و کاغذی ( امتحان) و پرسشهای کلاسی استفاده می‌کنیم. اما در طرح ارزشیابی توصیفی، ابزارهای جمع‌آوری اطلاعات، متنوع شده و علاوه بر امتحانهای کتبی و شفاهی، ابزارهای دیگری مانند پوشه کار، مشاهدات، تکالیف درسی، آزمونهای عملی، برگه ثبت گزارش و چک.
• گزارش پیشرفت به جای کارنامه تحصیلی مشاور آموزشی و پرورشی در ادامه با اشاره به اینکه محور چهارم شامل تغییر در ساختار کارنامه است می‌گوید: در طرح ارزشیابی توصیفی، کارنامه تحصیلی، گزارش پیشرفت نام گرفته است. در گزارش پیشرفت توضیحات مفصل‌تر و عمیق‌تر به شکل توصیفی بیان می‌شود و تنها به گزارش وضعیت درسی اکتفا نمی‌گردد بلکه به ابعاد عاطفی، جسمانی و اجتماعی دانش‌آموز توجه شده است. بدین طریق والدین درمی‌یابند کودکانشان در چه بخشهایی مشکل دارند و برای بهبود تحصیلی فرزندانشان چه باید بکنند. حسنلو محور پنجم را تغییر در مرجع تصمیم گیرنده درباره ارتقای دانش‌آموزان عنوان کرده و می‌گوید: در نظامهای سنتی ارزشیابی، تصمیم‌گیری درباره ارتقای دانش‌آموز به نمره‌های پایانی او بستگی دارد و حتی در سالهای اخیر، این تصمیم‌گیری را به عهده رایانه گذاشته‌اند. ولی در ارزشیابی توصیفی به دلیل اینکه اطلاعات جمع‌آوری شده متنوع و شامل داده‌های کمی و کیفی‌ است تحلیل و ترکیب این داده‌ها و نتیجه‌گیری آموزشی مبنی بر آن، از جمع تصمیمها درباره ارتقا یا عدم ارتقای دانش‌آموز به عهده معلم و شورای مدرسه است.
• ارزشیابی توصیفی به همه جنبه‌های عقلانی، اجتماعی، عاطفی و جسمانی توجه می‌کند کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی، محور ششم را، توجه همه جانبه به تمامی جنبه‌های رشد عنوان کرده و می‌گوید: در الگوی ارزشیابی توصیفی، علاوه بر رشد بعد عقلانی دانش‌آموز به جنبه‌های دیگر رشد، از جمله بعد اجتماعی، عاطفی و جسمانی نیز توجه شده است. معلم در طول سال با مشاهده رفتار و عملکرد دانش‌آموز گزارشی از وضعیت و جنبه‌های ذکر شده را به صورت توصیفی ارائه می‌دهد. وی در ادامه می‌گوید: دقت در رعایت نکات بهداشتی، کسب عادتهای مطلوب جسمانی، همکاری با دیگران، عمل به قوانین و مقررات مدرسه، احترام به دیگران و شرکت در مباحث و گفت‌و‌گوها از جمله انتظاراتی است که در این طرح به آنها توجه شده است، انتظاراتی که در نظام سنتی کاملاً نادیده گرفته شده است.
• شوق انگیز شدن آموزش، منوط به تغییر ابزار ارزشیابی است طاهره حسنلو در ادامه با اشاره به اینکه پیشرفت و شوق‌انگیز شدن آموزش خصوصاً در مقطع ابتدایی منوط به ابزار ارزشیابی از نوع کمی به کیفی است می‌گوید: تحقیقات نشان داده است در ژاپن به عنوان یکی از تجربه‌های موفق آموزش، از سه منبع: 1) احساس تعلق به مدرسه 2) پرورش کل شخصیت کودک و 3) ارائه محتوای مناسب، استفاده شده است و دانش‌آموزان ژاپنی، 30 درصد از محتوای آموزشی را در ساعات آموزش و به صورت مستقیم در مدارس دریافت می‌کنند و بدین ترتیب فرصتهای بیشتری برای یادگیری تلفیقی و زندگی شوق‌انگیز در مدرسه فراهم می‌شود. وی در ادامه تغییر محتوای درسی در جهت خلاق شدن دانش‌آموزان را از دیگر ویژگیهای روشهای آموزشی در ژاپن عنوان کرده و تصریح می‌کند: تلفیق آموزشها با واقعیتهای زندگی دانش‌آموز و ارائه روشهای حل مسئله و تصمیم‌گیری در موقعیتهای مختلف زندگی از دیگر مواردی است که در نظام آموزشی این کشور مورد توجه قرار گرفته است.
• ارزشیابی توصیفی، نقاط ضعف حسنلو با اذعان به اینکه طرح ارزشیابی ‌توصیفی به تنهایی یک طرح بدون ایراد و فاقد نقطه ضعف است می‌گوید: هر تغییر و تحولی در نظام آموزشی نیازمند ابزارها و زیرساختهای مختص به خود می‌باشد. ارزشیابی توصیفی هم از این قاعده مستثنی نیست و آموزش و پرورش برای نیل به اهداف حاصل از اجرای این طرح نیازمند توجه به ابزارها و زیرساختهای مورد نیاز است. وی در پایان می‌گوید: وقت‌گیر بودن و افزایش حجم‌کاری معلمان در مدرسه و خانه به دلیل تنوع ابزارها، بالا بودن تعداد دانش‌آموزان در کلاس، اظهار نظرهای غیرکارشناسی از سوی برخی معلمان و کمبود امکانات و تجهیزات آموزشی و کمک آموزشی، از مواردی است که می‌تواند به عنوان نقاط ضعف این روش مطرح گردد. البته اگر به زیرساختها توجه شود، ارزشیابی توصیفی می‌تواند نظام آموزشی کشور را متحول کند.